Energia - Środowisko - Infrastruktura
Dodatek promocyjno-reklamowy do "RZECZPOSPOLITEJ".
21 marca 2006 r.

in english

Bliżej europejskich standardów

Rozmowa z Wandą Kobla, kierownikiem Jednostki Realizującej Projekt (PIU) w Urzędzie Miasta Katowice

Znaczne zanieczyszczenie wód rzeki Rawy, płynącej m.in. przez Katowice, oraz szkody górnicze, które zniszczyły koryto rzeki sprawiły, że miasto znalazło się w trudnej sytuacji ekologicznej. Konieczne stało się przeprowadzenie znaczących inwestycji. Czego one dotyczyły?

Szkody górnicze znacznie obniżyły zlewnię rzeki, a na niektórych odcinkach jej koryto posiada nawet przeciwspadki, co spowodowało przedostawanie się ścieków do rzeki. Ponadto piwnice domów podtapiane są ściekami, a w czasie dużych opadów deszczu dodatkowo zalewane wodami, które siecią kanalizacyjną przepływają od rzeki w kierunku budynków. Kanalizację w centrum Katowic wybudowano ponad 80 lat temu, a jej stan techniczny pogarszają dodatkowo szkody górnicze. Mamy więc częste przeciwspadki, rozszczelnienia i załamania kolektorów, co zakłóca prawidłowe odprowadzanie ścieków sanitarnych i deszczowych do oczyszczalni.

W tej sytuacji miasto Katowice podjęło działania w celu uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie obszaru zlewni rzeki Rawy. W pierwszej kolejności zadecydowano uregulować rzekę. Inwestycja z tym związana jest w 90% zrealizowana, a prowadzona jest przez wcześniejszego zarządcę, tj. Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Katowicach (obecny zarządca to RZGW).

Wartość inwestycji zapewne przekracza możliwości finansowe miasta. W jaki sposób pozyskano środki na jej realizację?

Od początku wiedzieliśmy, że budżet miasta nie będzie w stanie sfinansować tej inwestycji w tak krótkim przedziale czasowym. Dlatego Katowice, jako jedno z pierwszych polskich miast wystąpiło z wnioskiem do Komisji Europejskiej o współfinansowanie inwestycji z przedakcesyjnego Funduszu ISPA. Po podpisaniu traktatu akcesyjnego przez Polskę, Fundusz ISPA został zastąpiony Funduszem Spójności.

Nasze przedsięwzięcie na kwotę około 50 mln euro uzyskało akceptację Komisji Europejskiej w lipcu 2001 r. Kontrakty na budowę oczyszczalni ścieków podpisaliśmy dwa lata później, a na budowę kanalizacji w kwietniu 2004 r. W roku bieżącym planowane jest podpisanie kontraktu na budowę kanalizacji w innej dzielnicy Katowic, w ramach niniejszego przedsięwzięcia, po wcześniejszym uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej. Bezzwrotne dofinansowanie z Funduszu Spójności obejmie 60 procent kosztów przedsięwzięcia. Pozostały koszt inwestycji zostanie sfinansowany z budżetu miasta, Miejskiego Funduszu Ochrony Środowiska oraz pożyczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Realizacja projektu zaplanowana jest na lata 2002-2007.

Program współfinansowania inwestycji jest realizowany przez Komisję Europejską przy wykorzystaniu mechanizmu zdecentralizowanego. Co to oznacza?

Oznacza to, że Urząd Miasta występuje o środki finansowe, przygotowuje materiały przetargowe, zawiera umowy, kontroluje realizację, prowadzi sprawozdawczość rzeczową i finansową oraz publikację projektu pod kontrolą Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Rozwoju Terytorialnego oraz Ministerstwa Finansów. Dodam jeszcze, że nasz projekt był konsultowany pod względem technicznym i ekonomicznym przez specjalistów unijnych, którzy ocenili go bardzo dobrze.

Projekt realizowany jest w oparciu o cztery podpisane kontrakty, jakie działania one obejmują?

Pierwszy kontrakt obejmował weryfikację i tłumaczenie materiałów przetargowych dla kolejnych kontraktów. W ramach drugiego kontraktu realizowanego przez wykonawcę (konsorcjum: ILF Austria, ILF Polska, Biprowod Warszawa i WBP Zabrze) zespół specjalistów zarządza kontraktami, kontroluje i rozlicza prowadzone prace, sprawdza i zatwierdza projekt budowlany dla oczyszczalni.

Trzeci kontrakt dotyczy robót inżynieryjnych i budowlanych przy budowie sieci kanalizacyjnej. Chodzi tu o modernizację sieci kanalizacyjnych w zlewni rzeki Rawy na długości 7 km o średnicach od 2,0 m do 0,5 m. Inwestycja jest realizowana w ścisłym centrum miasta o dużym natężeniu ruchu szynowo-kołowego, starej zwartej zabudowie i licznie występującej niezinwentaryzowanej infrastrukturze podziemnej. Modernizacja kanalizacji umożliwi odprowadzanie ścieków sanitarnych i wód deszczowych z obszaru całej zlewni Rawy. Nowa, szczelna kanalizacja zapobiegnie przesiąkaniu ścieków przez grunt do rzeki, jak również zahamuje dopływ nieoczyszczonych ścieków do Rawy przez istniejące przelewy.

Kontrakt nr 4 obejmuje zaprojektowanie i wybudowanie oczyszczalni ścieków w dzielnicy Zawodzie. Nowy obiekt powstanie na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków "Centrum - Gigablok". Do tego czasu będą pracować urządzenia starej oczyszczalni, ich demontaż planowany jest na koniec 2006 r., czyli po uruchomieniu nowego obiektu. Wykonawcą kontraktu jest konsorcjum firm: Hydrobudowa 6 S.A. oraz Passavant Roediger Anlagenbau GmbH. Nowa oczyszczalnia o przepustowości 40 000 m³/d i RLM 200 000 umożliwi osiągnięcie jakości oczyszczanych ścieków, odpowiadającej wymaganiom Unii Europejskiej.

Prace przy modernizacji kanalizacji są bardzo trudne, ponieważ prowadzone w ścisłym centrum, gdzie mamy gęstą zabudowę, duży ruch uliczny, czy możliwe jest prowadzenie robót przy zachowaniu komunikacji i niewystępowaniu utrudnień dla życia mieszkańców?

Jeśli rozejrzymy się dokoła widzimy, że odbywa się ruch pojazdów szynowych i kołowych po ulicach centrum. Inwestycja oczywiście niesie za sobą pewne uciążliwości dla mieszkańców centrum Katowic, ale cały czas podejmowane są działania w cele ich zminimalizowania. Między innymi dla ułożenia w centrum miasta przesyłowych ciągów kanalizacyjnych o średnicach 2,0 m i 1,6 m zastosowano tzw. bezwykopową metodę mikrotunelingu. Jest to jedna z najnowocześniejszych technologii w dziedzinie instalacji sanitarnych. Dzięki niej uniknęliśmy całkowitego zamknięcia głównej ulicy i konsekwencji z tym związanych dla całego centrum miasta. Mogły również funkcjonować linie tramwajowe łączące kilka miast aglomeracji. Tradycyjna technologia z głębokimi i rozległymi wykopami stanowiłaby również duże zagrożenie dla starych kamienic.

Prace mikrotunelowe wykonała firma Ludwig Pfeiffer Hoch, tworząca konsorcjum wraz z Hydrobudową 6 S.A. oraz Bilfinger Berger AG. Duże doświadczenie firmy w prowadzeniu tego typu prac umożliwiło szybki ich postęp. Główne prace zostały zakończone w lipcu ubiegłego roku.

Prace związane z budową sieci kanalizacyjnej są kontynuowane w miarę możliwości nawet w okresie zimy, aby roboty zakończyć zgodnie z planami, tj. w IV kw. 2006 r.

Jakie korzyści z realizacji inwestycji będą mieli mieszkańcy Katowic?

Jeśli spojrzymy na przedsięwzięcie z punktu widzenia naszego członkostwa w Unii Europejskiej i celów Funduszu Spójności, możemy powiedzieć, że jego celem było dążenie do zmniejszenia różnic społecznych i gospodarczych w obrębie Wspólnoty. Jeśli mówimy o skutkach inwestycji, warto pamiętać, że dzięki nim dostosujemy naszą gospodarkę środowiskową do wymogów UE i unikniemy tym samym kar za zanieczyszczanie środowiska, które groziłyby nam w przyszłości. Realizacja projektu niewątpliwie podniesie również jakość i komfort życia mieszkańców naszego miasta. Dzięki tej inwestycji zwiększy się ponadto atrakcyjność terenów miejskich położonych wzdłuż rzeki. Sama realizacja projektu wniosła pewne ożywienie gospodarcze i nowe miejsca pracy w czasie trwania inwestycji.

Dziękuję za rozmowę.

Piotr Janczarek

www.um.katowice.pl