Infrastruktura - Środowisko - Energia
Dodatek lobbingowy do "RZECZPOSPOLITEJ".
9 września 2008 r.

in english

Niewykorzystywany potencjał polskiego górnictwa

prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, przewodniczący Komitetu Sterującego dla Przygotowania Zagospodarowania Legnickiego Zagłębia Górniczo-Energetycznego Węgla Brunatnego

Polskie górnictwo posiada wszystkie atrybuty dla właściwego perspektywicznego rozwoju zarówno dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, jak i dostaw surowców mineralnych niezbędnych dla właściwej działalności wielu gałęzi gospodarczych.

Mam tu na myśli górnictwo węgla kamiennego i brunatnego, miedzi, soli, cynku i ołowiu, siarki, ropy naftowej i gazu oraz górnictwo kopalin związanych z przemysłem energetycznym, budowlanym, drogowym, wapienniczym, cementowym, ceramicznym oraz innymi działalnościami. Nasz kraj ma wyśmienite uczelnie techniczne kształcące na najwyższym światowym poziomie kadry techniczne w różnych specjalnościach, umożliwiających zrealizować kompleksowo cały proces geologiczno-górniczy od poszukiwań i dokumentowania złóż, po projektowanie, budowę i eksploatację kopalń systemem podziemnych, otworowych i odkrywkowych. Przygotowane kadry pracują również w placówkach naukowych i projektowych oraz w wielu firmach zaplecza technicznego branż górniczych, maszynowych, elektrycznych i automatyki. Nasi specjaliści są bardzo cenieni na świecie i pracują w kopalniach i biurach projektowych oraz firmach zaplecza górnictwa na wszystkich kontynentach. Na zagranicznych rynkach również polskie firmy branży górniczej wciąż postrzegane są jako te o wielkim potencjale i specjalistycznej wiedzy. Sama tylko Akademia Górnicza-Hutnicza w Krakowie, nie licząc Politechniki Śląskiej i Wrocławskiej, posiada skarb naukowy w postaci ponad 200 profesorów w różnych dziedzinach naukowych związanych z geologią, geofizyką, geodezją, geotechniką, wiertnictwem, górnictwem czy maszynami i energetyką oraz inżynierią środowiska, sozologią i ekonomią górnictwa.

Żadna inna uczelnia na świecie nie posiada takiego potencjału naukowego.

Następnym wielkim atutem dla Polski są naturalne surowce, w jakie obfituje nasz kraj. Posiadamy bardzo duże zasoby surowców energetycznych. Nasz węgiel może stanowić uzupełnienie bazy paliwowej dla Europy, która coraz bardziej uzależnia się od dostaw surowców energetycznych importowanych. Potencjał polskiego górnictwa bez wątpienia należy odpowiednio wykorzystać. Obecnie jest ten moment dla zaprogramowania takiego rozwoju. Polskie górnictwo to szalenie atrakcyjne pole inwestycji, także dla obcokrajowców. Nie ma się więc co łudzić, że uciekniemy od zagranicznych inwestycji, dlatego absurdem byłoby niewykorzystanie potencjału, który doceniają inni. Wypada sobie zdać sprawę z jednej jeszcze sprawy, mianowicie z tego, że sektor górniczy ma status strategicznego sektora, decydującego o bezpieczeństwie energetycznym kraju, jak i o bezpieczeństwie innych ważnych sektorów gospodarczych. Budowa nowych kopalni i nowych poziomów w już istniejących, właściwe zaplecze technologiczne i naukowe to szansa dla kraju, bo skoro zagranicznym inwestorom opłaci się inwestować w polskie kopalnie, to dlaczego nie nam? Trzeba tylko zmienić podejście, zacząć myśleć w kategorii perspektyw, odważyć się zainwestować, bo inwestycje zwrócą się na pewno. Być może pomogą w tym takie przedsięwzięcia, jak XXI Światowy Kongres Górniczy. Specjaliści z branży górniczej z całego świata dokonają przeglądu ważnych zagadnień dla polskiego i światowego górnictwa, zdefiniują na nowo cele górnictwa i współczesne trendy, pozostawią cenne refleksje o wyzwaniach i szansach na przyszłość. Na pewno kongres jest obserwowany przez inwestorów, którzy czekają na opinię o sytuacji górnictwa w perspektywie globalnej i lokalnej - o tym zresztą mówi jego myśl przewodnia: "Nowe wyzwania i wizje dla górnictwa". Takie spotkania są okazją do rozmowy, zwrócenia uwagi na problemy, próbą diagnozy i szukania dróg wspólnymi siłami, dlatego warto je wykorzystać jak należy! Ponieważ kongres odbywa się w kilku miastach - w Krakowie, Katowicach, Lubinie, Bełchatowie czy Wieliczce, mamy okazję zaprezentować się w różnym kontekście, skupiając się na sytuacji polskich kopalń, osiągnięciach polskiej nauki i górnictwa czy uświadamiając innym, jaką miłością darzyli górnictwo nasi pradziadowie. Szkoda byłoby zaprzepaścić to dziedzictwo, szkoda nie wykorzystać szans, jakie przed górnictwem stoją dzisiaj.

Polskie górnictwo od kilkudziesięciu lat boryka się z jednym problemem:

za dużo polityki, za mało działania.

Kolejne orientacje polityczne przepychają się z pomysłami na uzdrowienie sektora energetyki, zapominając o jednym, najważniejszym - niezależnie od opcji politycznej polski sektor energetyczny wymaga jednej spójnej strategii, skrupulatnie realizowanej przez kolejne rządy, przez kilkadziesiąt lat. To jedyna szansa, by coś się zmieniło. Bo nie można tracić czasu na tworzenie wizji bez rezultatów w konkretnych działaniach.

Posiadając potężne złoża o wysokiej jakości surowców możemy przecież dbać o zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Budując kopalnie i elektrownie możemy zapewnić tysiące miejsc pracy i wyraźnie wpłynąć na rozwój gospodarczy kraju. Specjaliści branży górniczej są świadomi potencjału, który tkwi w branży górniczej i z tego m.in. powodu powołaliśmy na AGH towarzystwo na rzecz budowy kopalni. Działamy również w społecznym Komitecie dla zagospodarowania legnickich złóż węgla brunatnego. Główna idea, jaka przyświecała jego powstaniu, to interdyscyplinarna praca na rzecz wykorzystania bogatych złóż polskich kopalin. Priorytetem pozostaje bezpieczeństwo kraju, które - w związku ze wzrastającym importem węgla z Rosji - wykazuje niebezpieczną tendencję do zmniejszania wydobycia w Polsce. Jeżeli zakładamy zmniejszenie stopnia zależności od dostaw z zagranicy, to musimy od razu przygotować strategię tego przedsięwzięcia. Powinna ona dotyczyć tak węgla kamiennego, jak i brunatnego. A strategia bezpieczeństwa energetycznego powinna jasno wskazywać rozwiązania konkretnych problemów, na przykład też innego wykorzystania węgla niż spalanie w energetyce. Przy szybko rosnących cenach gazu i ropy należy wykorzystać bogate zasoby węgla kamiennego i brunatnego do produkcji paliw płynnych i gazowych. Powstały konkretne projekty budowy elektrowni rozwiązujących problem spalania dzięki ich wyższej sprawności. Obecnie sprawność elektrowni w Polsce to zaledwie 30-36%, podczas gdy na świecie wynosi ona 45-50%. To duża i istotna różnica. Wyższa sprawność to mniejsza emisja CO₂. Na AGH powstają projekty związane z nowymi czystymi technologiami węglowymi, m.in. projekt spalania węgla w pełnej synergii z energią jądrową. Projekt ten realizowałby dwa cele jednocześnie: po pierwsze stopniowo wprowadził pojęcie energii jądrowej jako jednego z elementów bezpieczeństwa energetycznego kraju, a po drugie umożliwiał wykorzystanie węgla jako ekologicznego źródła energii. Zasada spalania węgla w synergii z energią jądrową jest prosta. Wykorzystujemy specjalnie budowane wysokotemperaturowe reaktory do przetworzenia, podgrzania węgla. Pomijamy zatem proces spalania, który pochłania część energii i zastępujemy go procesem podgrzania do temperatury ok. 900°C, prowadzi to do uwolnienia różnego typu węglowodorów. W tej samej temperaturze następuje także rozdzielenie wody na tlen i wodór. Spalanie następuje dopiero w momencie zgromadzenia wodoru, gwarantując wyższą sprawność spalania niż tradycyjne metody. Efekt? Nowa przyszłość polskiego węgla. Taką drogę powinna przyjąć także narodowa strategia dla sektora górnictwa - znaleźć nowoczesne i przyszłościowe rozwiązania, które będą siłą polskiej energetyki i wykorzystać potencjał specjalistów, którym wiedzy dostarcza m.in. AGH w Krakowie. n

www.agh.edu.pl