Jakość - Normalizacja - Certyfikacja
Dodatek lobbingowy do "RZECZPOSPOLITEJ".
19 czerwca 2008 r.

in english

Gwarancja jakości wyrobu dla konsumenta i potwierdzenie wiarygodności producenta

Znak Zgodności z Polską Normą

Znak Zgodności z Polską Normą istnieje od 1995 r. Wprowadzony został Uchwałą nr 14/95 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 10 sierpnia 1995 r. w sprawie polityki i zasad stosowania Znaku Zgodności z Polską Normą. Od roku 2002 zasady jego przyznawania i stosowania reguluje Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (Dz.U. nr 169, poz. 1386 z 2002 r.) art. 7 oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu nadawania i wykorzystania Znaku Zgodności z Polską Normą (Dz.U. nr 244, poz. 2077 z 2002 r.), na podstawie których Prezes PKN wydał Zarządzenie nr 1 z dnia 15 stycznia 2004 r., ustanawiające "Regulamin przyznawania Znaku Zgodności z PN".

Znak Zgodności z Polską Normą funkcjonuje jako polski odpowiednik znaków zgodności z normą w innych krajach, (np. francuski NF, niemiecki DIN, brytyjski BSI Kitemark). Jest on gwarancją solidności producenta i jakości jego wyrobu. Jest dobrowolnym znakiem certyfikacyjnym. Nie zastępuje oceny zgodności wyrobów regulowanej przepisami prawa, stanowi jednak jej uzupełnienie i rozszerzenie. Ustanawiając ten znak, PKN kierował się zamiarem dostarczenia zainteresowanym dodatkowej formy wiarygodnego potwierdzenia zgodności wyrobów z wymaganiami Polskich Norm.

Mamy przekonanie, że producenci, którzy dobrowolnie poddają swoje wyroby certyfikacji na Znak Zgodności z PN, wykorzystają nasz znak z powodzeniem i będą zainteresowani, by uzyskane certyfikaty utrzymać.

Od 1995 roku 16 jednostek certyfikujących wyroby uzyskało upoważnienie Prezesa PKN do jego przyznawania.

PKN na bieżąco uaktualnia zasady przyznawania znaku, tak by były one adekwatne do potrzeb rynku i jednocześnie wiarygodne dla konsumentów.

Poniżej przedstawiamy kilka najczęściej zadawanych przez producentów pytań, dotyczących Znaku Zgodności, wraz z wyjaśnieniami. Mamy nadzieję, że będą one przydatne innym zainteresowanym, pomogą również konsumentom jednoznacznie rozumieć istotę znaku umieszczonego na zakupionym przez nich wyrobie.

*

Produkujemy wyroby, które oznaczamy oznaczeniem CE. Wyroby nasze spełniają wymagania norm zharmonizowanych oraz przepisów prawnych. Ponieważ nasze wyroby spełniają wymagania wyższe niż to podaje PN, chcielibyśmy na tej podstawie oznaczać je dodatkowo Znakiem Zgodności z Polską Normą. Byłaby to korzyść obopólna, my moglibyśmy zwiększyć sprzedaż i przyczynić się do promocji tego krajowego oznakowania jakości. Jakie są możliwości bezpłatnego rozwiązania tej kwestii w myśl naszych sugestii?

Zgodnie z przyjętymi w UE rozwiązaniami, wyroby objęte obowiązkową (wynikającą z dyrektyw Nowego Podejścia) oceną zgodności i oznaczone oznakowaniem CE (a takimi są wasze wyroby) mogą być oznaczane dodatkowym znakiem certyfikacyjnym tylko w przypadku, gdy znak ten informuje o dodatkowych (innych niż wymienione w normie zharmonizowanej) właściwościach i wymaganiach spełnionych przez wyrób, pod warunkiem, że nie są to wymagania przepisów prawnych. W związku z tym nie jest możliwe potwierdzanie dobrowolnym certyfikatem faktu zgodności wyrobu z PN zharmonizowaną z dyrektywą Nowego Podejścia lub z przepisami prawnymi.

Istnieje możliwość opracowania wspólnie przez PKN, waszą firmę oraz współpracującą z nami jednostkę certyfikującą wyroby (JCW) tzw. kryteriów certyfikacji opartych na Polskich Normach innych niż wymieniona przez pana norma i opisujących inne wymagania niż podane w tej normie zharmonizowanej i w przepisach prawnych. W takim przypadku wasza firma mogłaby ubiegać się o certyfikat zgodności z PN, gdyż informowałby on o spełnieniu przez wyroby waszej firmy wymagań wyższych lub innych niż wymagania związane z oznakowaniem CE.

Niestety, nie ma możliwości bezpłatnego uzyskania certyfikatu zgodności z PN, gdyż, jak wskazuje definicja certyfikatu, jest to potwierdzenie przez stronę trzecią wymagań dokumentu odniesienia. Związane jest to z koniecznością przeprowadzenia przez tę stronę trzecią (jednostkę certyfikującą wyroby) konkretnych badań i czynności, które generują koszty. Ponadto jednostka certyfikująca ponosi odpowiedzialność cywilną za czynności związane z certyfikacją wyrobu. W związku z tym wykonuje badania w swoich lub współpracujących laboratoriach akredytowanych i raczej nie stosuje automatycznego uznawania raportów z badań przeprowadzanych przez inne, nie akredytowane przez PCA podmioty.

Ile czasu mogłoby trwać opracowanie dodatkowych wymagań, o których pan pisze (przez PKN, JCW i naszą firmę), żeby uzyskać uprawnienie do oznaczania wyrobów znakiem PN, gdy podlegają oznakowaniu CE?

Czas opracowania dodatkowych wymagań (dokumentu odniesienia) zależy od efektywności współpracy trzech podmiotów, rodzaju wyrobów i ilości wymagań dodatkowych. Dlatego też trudno określić czas potrzebny na przygotowanie takiego dokumentu. Możemy jedynie zapewnić, że działania leżące w gestii PKN (tzn. akceptacja wymagań i wprowadzenie ustalonych kryteriów do wykazu) będą przeprowadzone niezwłocznie po ich otrzymaniu. Ustalenie kryteriów pomiędzy JCW i wnioskującym producentem jest kwestią ich wzajemnego zaangażowania i determinacji.

Czy do uzyskania znaku zgodności z PN konieczne jest posiadanie systemu zarządzania jakością ISO 9000? Czy posiadanie takiego certyfikatu może być pomocne w uzyskaniu certyfikatu zgodności z PN?

Certyfikacja na znak zgodności z PN przebiega wg modelu 5 ISO, co oznacza, że jednostka certyfikująca wyroby sprawdza zarówno zgodność wyrobu z PN, jak i system kontroli produkcji wyrobu (SKP). SKP musi gwarantować zachowanie zgodności wyrobu z PN w okresie ważności certyfikatu (3 lata). Zgodnie z normą ISO 9001 posiadanie certyfikatu SZJ oznacza posiadanie SKP, chyba że SZJ nie obejmuje certyfikowanego wyrobu (ISO 9001 dopuszcza możliwość wyłączenia pewnych obszarów z certyfikatu). Jeśli firma ma certyfikat ISO 9001, który obejmuje wyrób certyfikowany, to drugi etap certyfikacji (sprawdzenie SKP) ogranicza się jedynie do przeglądu dokumentów SZJ.

Mamy certyfikat systemu ISO 9001 wydany przez notyfikowaną jednostkę zagraniczną, która może certyfikować wyroby, a chcielibyśmy uzyskać dla naszego wyrobu znak PN. Czy jest możliwość ubiegania się o certyfikat zgodności z PN w tej jednostce zagranicznej, czy powinna to być jednostka krajowa?

Znak zgodności z PN może przyznać tylko Prezes PKN lub upoważniona jednostka certyfikująca. W chwili obecnej żadna z zagranicznych jednostek certyfikujących nie ma takiego upoważnienia. Nie jest więc możliwe certyfikowanie wyrobu na zgodność z PN w jednostce innej niż krajowa, posiadającej upoważnienie Prezesa PKN.

Gdzie można znaleźć wykaz PN właściwych do certyfikowania wyrobów na znak PN? Które krajowe jednostki akredytowane są upoważnione do wydawania certyfikatów PN?

Wykaz norm właściwych do certyfikowania wyrobów na znak PN oraz wykaz jednostek certyfikujących upoważnionych przez Prezesa PKN do wydawania certyfikatów na znak PN jest zamieszczony na stronie internetowej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego www.pkn.pl w zakładce "Znak PN". Wykazy te są "otwarte", co oznacza, że jednostka certyfikująca wyroby (JCW), zainteresowana uzyskaniem upoważnienia do certyfikacji na Znak Zgodności z PN, może z własnej (lub PKN) inicjatywy je uzyskać. Wykaz norm właściwych do certyfikowania na Znak PN może być - po spełnieniu odpowiedniej procedury - uzupełniony.

Zamierzamy podjąć starania o uzyskanie dla naszych wyrobów certyfikatu PN na zgodność z normą PN-EN i obawiamy się, że po nowelizacji normy będziemy musieli ponieść dodatkowe koszty na odnowienie certyfikatu. Czy PKN przewiduje jakieś udogodnienia?

Dokładny opis postępowania w przypadku znowelizowania normy, na zgodność z którą wydany został certyfikat zgodności z PN, jest opisany szczegółowo w Zarządzeniu nr 1 Prezesa PKN, ustanawiającym regulamin certyfikacji na znak zgodności z PN. Zarządzenie to jest dostępne także w zakładce "Znak PN" na stronie internetowej PKN.

Niestety, nowelizacja normy wymaga przeprowadzenia przez JCW postępowania aktualizacyjnego, które może oznaczać dla producenta dodatkowe koszty. Przed rozpoczęciem procesu certyfikacji należy zapoznać się z "Programem prac normalizacyjnych", w którym zawarte są informacje dotyczące ewentualnych nowelizacji czy wycofania przedmiotowej normy. Program ten jest dostępny na stronie internetowej PKN lub pod nr. tel. 022 556 77 55.

Czy certyfikat uzyskany na zgodność z PN podlega restrykcji, jeśli się okaże, że ta PN po znowelizowaniu znacznie się różni od wersji poprzedniej? Przez jaki okres można używać poprzedniego certyfikatu? Wiemy, że PN wycofana może być stosowana. Czy w przypadku, gdy produkujemy wyroby wg wycofanych PN do urządzeń starego typu będących w zastosowaniu u naszych klientów, mamy prawo nadal oznaczać te wyroby znakiem zgodności z PN wycofaną?

W przypadku wycofania normy ze zbioru norm aktualnych automatycznie podlega anulowaniu prawo do oznaczania wyrobu Znakiem Zgodności z PN. Certyfikat zgodności wyrobu z normą wycofaną ulega zawieszeniu na okres przeprowadzenia postępowania aktualizacyjnego (jeśli norma została wycofana i zastąpiona inną) lub unieważnieniu (jeśli norma została wycofana bez zastąpienia).

Sławomir Wilczyński
główny specjalista
ds. Znaku Zgodności z PN

Polski Komitet Normalizacyjny

www.pkn.pl