|
Ochrona Środowiska XIII - Międzynarodowe Targi Ekologiczne POLEKO 2001
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 271 (6044) 20 listopada 2001 r.
Program Czystszej Produkcji w Polsce
Każda działalność człowieka wiąże się z korzystaniem z zasobów środowiska, a jej skutkiem ubocznym jest wytwarzanie odpadów stałych, ciekłych i gazowych. Coraz większa świadomość zagrożeń, wynikających z zanieczyszczania środowiska, spowodowała, że jego ochrona stała się pojęciem strategicznym. Dlatego też tak ważne jest stosowanie w ochronie środowiska tzw. metod prewencyjnych, zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów "u źródła". Taką strategią jest Czystsza Produkcja. Stosowanie Czystszej Produkcji z jednej strony skutecznie chroni środowisko, przez redukcję lub minimalizację strumieni odpadów, a z drugiej strony opłaca się, ponieważ prowadzi do zwiększania zysków i produktywności, głównie przez minimalizację kosztów wytwarzania.
 Dokonania Krajowego Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji
Do rozpowszechnienia wiedzy o Czystszej Produkcji, jako prewencyjnej strategii ochrony środowiska w znacznym stopniu przyczyniły się, zrealizowane w latach 1996-2000 przez Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji w Głównym Instytucie Górnictwa, edukacyjno-wdrożeniowe "Programy Czystszej Produkcji", dofinansowywane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zrealizowane dotychczas zadania "Programów CP" o charakterze głównie edukacyjnym to 31 seminariów promocyjnych dla ok. 1000 uczestników, promocja w ramach 10 targów ekologicznych oraz podczas 4 konferencji i warsztatów międzynarodowych. Przeprowadzono też 15 warsztatów dla kadry kierowniczej przedsiębiorstw, administracji i samorządów dla ok. 500 uczestników. Opracowano 14 artykułów wydanych w prasie codziennej, popularnej i specjalistycznej oraz 8 edycji "Biuletynu Wdrożeń Czystszej Produkcji, o nakładzie po 300 egzemplarzy. Trzy edycje "Biuletynu, o nakładzie 100 egzemplarzy każdy, ukazały się również w języku angielskim. Bardzo istotnym elementem działalności edukacyjnej, prowadzonej w trakcie kolejnych "Programów Czystszej Produkcji w Polsce są wykłady z zakresu CP na 4 wyższych uczelniach dla ok. 700 studentów oraz lekcje w 7 szkołach średnich dla ok. 600 uczniów. Podstawą do prowadzenia wykładów, lekcji oraz zajęć w "Szkołach Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego są opracowane i wydane podręczniki, materiały szkoleniowe i poradniki. Jest ich 6, o nakładzie średnio 300 egzemplarzy każdego z nich. Wspomniane "Szkoły Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego, organizowane i prowadzone przez ekspertów CP z Krajowego Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji, mają charakter edukacyjno-wdrożeniowy. W organizacjach, których przedstawiciele uczestniczą w "Szkołach CP" wdrażany jest niesformalizowany system zarządzania środowiskowego, oparty o Procedurę Minimalizacji Odpadów. Przy opracowywaniu projektów CP, będących elementem systemu, stosowane są Techniki Minimalizacji Odpadów, czyli tzw. działania "u źródła" i recyrkulacja. Dzięki uczestnictwu w pięciu "Szkołach CP, 60 organizacji wdrożyło niesformalizowany system zarządzania środowiskowego, zgodny z zasadami CP. Opracowano i wdrożono 73 projekty CP, przynoszące wymierne efekty ekologiczne i zysk finansowy. Efekty wdrożeń projektów CP są co roku monitorowane przez ekspertów Czystszej Produkcji. Monitorowanie przeprowadzono dotychczas w 49 organizacjach. Informacje o opracowanych i wdrożonych projektach CP oraz wyniki monitorowania stanowią materiał do prowadzonej, w Krajowym Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji, bazy danych o projektach CP.
Doświadczenie zdobyte podczas wdrażania Czystszej Produkcji, jako niesformalizowanego systemu zarządzania środowiskowego, w różnych organizacjach, zachęciło ekspertów z naszego Centrum do rozszerzenia swoich kwalifikacji o umiejętności niezbędne do wdrażania sformalizowanego systemu zarządzania środowiskowego, opartego o wymagania normy ISO 14001. Udzielono pomocy sześciu organizacjom we wdrażaniu systemu zarządzania środowiskowego, zgodnie z normą ISO 14001. Trzy z nich uzyskały certyfikat na zgodność systemu z ww. normą. Wykorzystując elementy normy ISO 14001, z uwzględnieniem zasad CP, opracowano również podstawy regionalnego systemu zarządzania środowiskowego.
Skuteczność działań naszego Centrum w obszarze aktywnej edukacji ekologicznej potwierdza uzyskana nagroda "Złoty Liść", którą przyznali minister środowiska oraz prezes NFOŚiGW oraz nominacja dla GIG, w kategorii "Promotor Ekologii", w konkursie ekologicznym "Przyjaźni Środowisku" pod patronatem honorowym prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego.
Szczegóły dotyczące efektów rzeczowych, ekologicznych i ekonomicznych zrealizowanych "Programów Czystszej Produkcji w Polsce", prowadzonych w czterech rocznych edycjach, w latach 1996, 1997, 1998 i 2000, przedstawione są na stronie internetowej http://cp.gig.katowice.pl.
Niemniej, działań uświadamiających konieczność stosowania metod zapobiegawczych, prowadzących do minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów "u źródła" ich powstawania, nigdy nie za wiele. Pamiętać należy, że Czystsza Produkcja jest istotnym elementem zarówno proponowanego regionalnego systemu zarządzania środowiskowego, jak i systemu zgodnego z zasadami normy ISO 14001. Dlatego też, po raz kolejny, NFOŚiGW podjął decyzję o dofinansowaniu "Programu Czystszej Produkcji w Polsce w latach 2001/2002", kładąc szczególny nacisk na zadania o charakterze edukacyjnym, upowszechniającym wiedzę z zakresu Czystszej Produkcji. "Program CP" nadal będzie realizowany przez Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji. Oprócz zadań edukacyjnych, dofinansowywanych przez NFOŚiGW, planuje się również m.in. wdrożenie systemów zarządzania środowiskowego: zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001 oraz regionalnego w powiecie tarnogórskim wraz z gminami i miastami wchodzącymi w jego skład.
Od Czystszej Produkcji do ISO 14001
Od kilku lat daje się zauważyć wzrost zainteresowania najwyższego kierownictwa zakładów przemysłowych sprawami ochrony środowiska. Powodów podjęcia decyzji o wdrożeniu systemu zarządzania środowiskowego jest wiele. Najczęściej system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami normy PN - EN ISO 14001 "Systemy zarządzania środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne stosowania" wdrażany jest w firmach, które posiadają już system zarządzania jakością zgodny z wymaganiami norm ISO serii 9000. Posiadanie systemu jakości znacznie ułatwia opracowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu zarządzania środowiskowego.
Dobrą podstawą do wdrażania systemu zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001 jest ponadto funkcjonowanie w organizacji niesformalizowanego systemu zarządzania środowiskowego, jaki stanowi Czystsza Produkcja. Utrwalenie w zarządzaniu firmą postępowania opartego na zasadach Czystszej Produkcji znakomicie pomaga w spełnieniu wymagań normy ISO 14001.
W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost liczby certyfikatów ISO 14001 nadawanych w Polsce różnego rodzaju organizacjom. Aktualnie liczba certyfikatów w kraju zbliża się do 300, co stanowi około 1% wszystkich certyfikatów ISO 14001 wydanych na świecie.
Tendencja ta utrzyma się z pewnością w najbliższej przyszłości, pomimo spowolnienia tempa rozwoju gospodarczego kraju.
Decyzja o wdrożeniu systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001, a w przyszłości również EMAS (Eco-Management and Audit Scheme - system zarządzania środowiskowego przyjęty przez państwa Unii Europejskiej), zależy przede wszystkim od świadomości najwyższego kierownictwa organizacji, w tym również świadomości ekologicznej.
Duńska pomoc w ochronie środowiska
Duńska Agencja Handlu i Przemysłu, we współpracy z polskim Ministerstwem Środowiska oraz Ministerstwem Gospodarki, podjęła decyzję o ustanowieniu projektu, którego adresatem są prywatne polskie firmy, zajmujące się przetwórstwem tworzyw sztucznych. Projekt jest finansowany przez Duńską Agencję Handlu i Przemysłu. Zostanie on zrealizowany przez zespół projektowy, składający się ze specjalistów z zakresu ochrony środowiska z duńskiej firmy konsultingowej NIRAS A/S, Duńskiego Stowarzyszenia Normalizacyjnego - Dansk Standard oraz specjalistów z Głównego Instytutu Górnictwa.
Celem projektu jest wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami PN - EN ISO 14001 lub EMAS w przemyśle tworzyw sztucznych w Polsce, a jego wdrożenie doprowadzi do proaktywnej redukcji szkodliwych wpływów przemysłu na środowisko. Jednocześnie będzie on stanowił platformę do poszerzenia kontaktów handlowych pomiędzy prywatnymi przedsiębiorstwami z Polski i Danii.
Podyplomowe Studia Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego
Podyplomowe Studia Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego organizowane przez Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji adresowane są do osób profesjonalnie zainteresowanych poszerzeniem lub aktualizacją wiedzy i umiejętności w zakresie zasad, metod i technik zarządzania ochroną środowiska. Studia stanowią kontynuację i rozwinięcie formuły szkół Czystszej Produkcji organizowanych przez Centrum w latach 1996-1999.
Program studiów obejmuje między innymi następujące bloki tematyczne:
-
ewolucja strategii ochrony środowiska,
- istota Czystszej Produkcji,
- Czystsza Produkcja w działaniach na rzecz ekorozwoju,
- procedura minimalizacji odpadów,
- projekty Czystszej Produkcji,
- zintegrowana gospodarka odpadami w regionalnym programie ekorozwoju,
- systemy zarządzania środowiskowego zgodne z wymaganiami ISO 14001 i EMAS,
- prawo ochrony środowiska.
Celem studiów jest zapoznanie słuchaczy z ideą i zasadami Czystszej Produkcji oraz przygotowanie ich do samodzielnego wdrażania niesformalizowanego (Czystsza Produkcja) lub sformalizowanego (ISO 14001) systemu zarządzania środowiskowego. Rozpoczęcie dwusemestralnych Studiów Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego przewidywane jest na luty 2002 roku.
Jacek Boba
kierownik Krajowego Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji
Aleksandra Saratowicz
kierownik programu Czystszej Produkcji
Główny Instytut Górnictwa
plac Gwarków 1, 40-166 Katowice
tel. (032) 259 21 38, fax (032) 259 21 31
e-mail: [email protected]
[email protected]
|
