Ochrona Środowiska XIII - Międzynarodowe Targi Ekologiczne POLEKO 2001
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 271 (6044) 20 listopada 2001 r.

Skuteczne narzędzie zarządzania środowiskowego w branży chemicznej

Program "Odpowiedzialność i Troska"

Sposoby zarządzania sferą wytwórczą, wprowadzone pod koniec XX wieku, wykorzystują w pełni, w swej wzorcowej postaci, tworzone przez lata rozwiązania organizacyjne zapewniające skuteczną realizację zasad "zrównoważonego rozwoju". Efektywna strategia działań pozwalająca na odejście od tradycyjnej, wąsko rozumianej, ochrony środowiska na rzecz ekorozwoju, jest strategią opartą m.in. o systemy i programy zarządzania środowiskowego. Realizacja ich wytycznych pozwala na uzyskiwanie wymiernych efektów:

• ekologicznych w postaci redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska,
• ekonomicznych poprzez zmniejszenie zużycia surowców, mediów energetycznych, wielkości opłat środowiskowych,
• etycznych wyrażających się racjonalizacją postaw i zachowań wobec środowiska.

W Polsce branża chemiczna jako jedna z pierwszych podjęła wysiłek wprowadzania nowoczesnych programów środowiskowego zarządzania, certyfikatów ekologicznych, wdrażania czystszych i bezpieczniejszych technologii oraz systemu szerokiego informowania społeczności o swej działalności. Ta gałąź przemysłu w skuteczny i dynamiczny sposób zminimalizowała negatywne oddziaływanie na środowisko. Permanentnie realizowane działania w sferze przekształceń techniczno-organizacyjnych wpłynęły zarówno na spełnienie legislacyjnych wymogów i proekologicznych standardów, jak i na wykreowywanie wizerunku branży, jako coraz bardziej "przyjaznej ludziom i środowisku". Skutecznym i efektywnym narzędziem wspomagającym przemysł chemiczny w tych działaniach jest realizacja, zainicjowanego w latach 80. przez Kanadyjskie Stowarzyszenie Przemysłu Chemicznego prośrodowiskowego Programu "Odpowiedzialność i Troska" ("Responsible Care®"). Rozprzestrzenianie się na świecie oraz udział w inicjatywie "Responsible Care®" przedsiębiorstw branży chemicznej jest imponujące. Obecnie symbolika charakterystycznych dłoni okalających wyobrażenie chemicznej molekuły przyjęta została przez Narodowe Stowarzyszenia Chemiczne w 46 krajach na świecie, co świadczy o globalnym uznaniu i akceptacji na forum międzynarodowym przesłanek programu. Przemysł chemiczny dzięki realizacji zobowiązań Programu RC w jednoznaczny i przejrzysty sposób demonstruje swoje zaangażowanie w proces ciągłej poprawy na rzecz ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa technicznego. Poprzez rzeczowo i wymiernie zdefiniowane cele udowadnia społeczeństwu wykonalność wyznaczonych działań podkreślając pełną i efektywną postawę w zakresie zmniejszania swojej uciążliwości.

W Polsce bezpośredni nadzór nad realizacją programu pełni Polska Izba Przemysłu Chemicznego - Związek Pracodawców, która promocję, wytyczanie kierunków działania oraz nadzór merytoryczny powierzyła Kapitule, w skład której wchodzą przedstawiciele m.in. Ministerstwa Środowiska i Ministerstwa Gospodarki. Za koordynację wszelkich działań wykonawczych odpowiada Sekretariat Programu, obecnie powierzony Spółce "Chemeko" we Włocławku.

Ze względu na dużą spójność przy realizacji celów i procedur postępowania przy wdrażaniu i realizacji zarówno normy ISO 14000, PN-ISO 18000, jak i Programu "Odpowiedzialność i Troska", programy te wzajemnie się uzupełniają, pozwalając na uzyskanie wymiernych efektów w zakresie ochrony środowiska, zdrowia, bezpieczeństwa technicznego, dystrybucji i oceny "cyklu życia" produktu.

Przedsiębiorstwa, które wdrażają wytyczne programu i prowadzą swoją działalność zgodnie z wymogami zapewniającymi bezpieczeństwo i zdrowie ludności oraz przyjazny stan środowiska naturalnego zobowiązują się do:

Przyjęcia świadomej odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi i stan środowiska w sposób całkowicie dobrowolny, nie wymuszony przez normy i przepisy prawne.

Uznania w pierwszej kolejności: aktywności osobowej ludzi, przemyślanych zmian organizacyjnych i umiejętnego zarządzania za czynniki zasadnicze w osiągnięciu dostrzegalnej zmiany w podejściu do spraw bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

Uznania za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniową modernizację zakładu, prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji odpadów, ścieków, emisji zanieczyszczeń do powietrza.

Wzajemnego powiązania zakładów i społeczności lokalnej w kierunku wypracowania systemu współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeństwo i właściwy stan środowiska.

Propagowania Programu "Odpowiedzialność i Troska" oraz zasad wiodących wśród jednostek produkcyjnych nie zrzeszonych w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego - Związek Pracodawców, a także na zewnątrz w pozostałych krajach Europy Środkowej i Wschodniej.

Struktura zintegrowanego systemu zarządzania w zakresie "Responsible Care" jest bardzo podobna do ogólnej struktury zarządzania. Inicjacja procesu realizacji zaczyna się od:

• podjęcia na najwyższym poziomie zarządzania decyzji o realizacji programu,
• dokonania analizy słabych i mocnych stron istniejących w zakładzie,
• zdefiniowania kierunków działania i celów do osiągnięcia,
• określenia odpowiedzialności oraz wymagań potrzebnych do osiągnięcia nakreślonych kierunków działania.

Po ustaleniu hierarchii ważności, wybiera się kolejność działań i je realizuje, permanentnie przy tym śledząc i ewidencjonując wymagane procedurą "OiT" wskaźniki.

W ostatnim etapie następuje sprawdzenie i weryfikacja efektów oraz skutków podjętych działań - przedsiębiorstwo poddawane jest audytowi, którego pozytywny wynik pozwala na przyznanie przedsiębiorstwu certyfikatu Realizatora Programu "Odpowiedzialność i Troska".

Bieżący rok jest w Polsce dziewiątym (a siódmym licząc od daty złożenia przez pierwsze przedsiębiorstwo stosownej deklaracji) rokiem wdrażania i realizacji zasad Programu "Odpowiedzialność i Troska". Obecnie grono sygnatariuszy programu liczy 23 znaczące przedsiębiorstwa, których głęboka wola do ciągłego doskonalenia w obszarze ochrony środowiska, bezpieczeństwa technicznego oraz profilaktyki zdrowotnej przyniosła istotne efekty proekologiczne oraz wymierne korzyści w zmieniającym się wizerunku branży chemicznej. W gronie tym znajdują się: Zakłady Chemiczne "Zachem" w Bydgoszczy, Zakłady Azotowe w Tarnowie Mościcach S.A., Zakłady Azotowe ANWIL SA we Włocławku, Zakłady Chemiczne "Organika-Sarzyna" S.A. z Nowej Sarzyny, Zakłady Azotowe "Puławy" S.A., Zakłady Chemiczne "Police" S.A., Zakłady Chemiczne i Tworzyw Sztucznych "Boryszew" S.A. w Sochaczewie, Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A., Zakłady Chemiczne "Rokita" S.A. z Brzegu Dolnego, Zakłady Chemiczne "Organika" S.A. i "Organika-Car" z Łodzi, Zakłady Azotowe "Kędzierzyn" S.A., Zakłady Chemiczne "Luboń" S.A., Henkel Polska S.A., SZNF "Superfosfat" S.A. ze Szczecina, "Petrochemia-Blachownia" S.A. z Kędzierzyna-Koźla, Zakłady Tworzyw Sztucznych "Erg" w Pustkowie S.A., "Synteza" S.A. z Kędzierzyna-Koźla, Messer Polska Sp. z o.o., Shell Chemicals North East Europe oraz dystrybutorzy surowców chemicznych: HCI Sp. z o.o., "Orchem" Sp. z o.o., "Cheman" S.A. n

Szczegółowe informacje o Programie "Odpowiedzialnosć i Troska" można uzyskać pod adresem:

Sekretariat Programu "OiT"
- "Chemeko" Sp. z o.o.

ul. Toruńska 222
87-805 Włocławek
tel./fax 054/237 21 76
www.rc.com.pl

• Informacje o Programie "Odpowiedzialnosć i Troska"