Energia XXXII
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 217 (6294) 17 września 2002 r.

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.

Program restrukturyzacji i prywatyzacji

Wypowiedź Wiesława Kaczmarka, ministra skarbu państwa

Sektor gazowy jest jednym z ostatnich, który od dwunastu lat oczekuje na rozpoczęcie realizacji programu przekształceń restrukturyzacyjnych oraz przekształceń właścicielskich. Rada Ministrów w dniu 13 sierpnia br. przyjęła "Program restrukturyzacji i prywatyzacji PGNiG S.A.", który umożliwia wprowadzenie koniecznych organizacyjnych zmian w sektorze gazowym.

Program przekształceń PGNiG S.A. został przygotowany przez Ministerstwo Skarbu Państwa i stanowi realizację oraz doprecyzowanie ustaleń Rady Ministrów, przyjętych w dokumentach pod nazwą:

• "Przedsiębiorczość-Rozwój-Praca" - dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 stycznia 2002 r.
• "Ocena realizacji i korekta polityki energetycznej Polski do 2020 r." - dokument przyjęty przez Radę Ministrów 2 kwietnia 2002 r., z uwzględnieniem wyników prac Zespołu Międzyresortowego ds. opracowania programu przekształceń spółki PGNiG S.A.

Od czasu komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego w październiku 1996 r. PGNiG S.A. dalej działa jako zintegrowana firma monopolistyczna prowadząca w ramach jednego podmiotu gospodarczego działalność we wszystkich elementach łańcucha gazowego, tj. w obszarze: poszukiwania i wydobycia gazu, przesyłu i magazynowania oraz dystrybucji do końcowych odbiorców. Poza ww. funkcjami, Zarząd PGNIG S.A. sprawuje także nadzór nad realizacją importu gazu w ramach kontraktów długoterminowych oraz sprawuje nadzór właścicielski nad strategicznymi spółkami zależnymi np. EuRoPol Gaz SA. Tymczasem poszczególne obszary PGNIG S.A., takie jak górnictwo nafty i gazu, przesył i dystrybucja wymagają odrębnych strategii rozwoju oraz samodzielnych programów restrukturyzacji wewnętrznej.

Dotychczas żaden program restrukturyzacji i prywatyzacji PGNiG S.A. nie został przeprowadzony konsekwentnie do końca. Wyniki finansowe sektora gazowego i straty generowane w ostatnich latach, jak również zauważalna stagnacja rozwoju rynku gazu ziemnego w sposób jednoznaczny pokazały, iż dotychczasowa formuła organizacyjna sektora gazowego uległa wyczerpaniu. Należy podkreślić, iż od kilku już lat spółka PGNiG S.A. prowadzi działalność przy pogarszającym się wyniku finansowym netto, odnotowując w latach 2000-2001 stratę finansową o wartości skumulowanej - 579 milionów złotych. Sytuację finansową spółki pogarszają bardzo wysokie i niebezpiecznie rosnące w ostatnich latach koszty finansowe, jak również utrzymywanie się wysokiego poziomu nieściągalnych należności od dużych odbiorców gazu.

Należy pamiętać, iż brak okresu przejściowego na wdrożenie przepisów Europejskiej Dyrektywy Gazowej (Dyrektywy 98/30/EC) w procesie integracji z Unią Europejską (obszar Energia zamknięto w lipcu 2001 r.) oznacza w konsekwencji szybszą liberalizację polskiego rynku gazowego, tj. od dnia akcesji. W świetle zawartych przez PGNiG S.A. długoterminowych kontraktów na dostawy gazu z importu z wbudowaną klauzulą bierz-lub-płać (take-or-pay), jako szczególnie istotne uznać należy wprowadzenie w trakcie zbliżającej się liberalizacji obowiązku świadczenia usług przesyłowych przez spółkę dla wszystkich obecnych dużych klientów krajowych - bez względu na źródło pochodzenia gazu.

Dalszy brak konsekwentnie prowadzonych działań w obszarze restrukturyzacji organizacyjnej oraz finansowej mógłby w najbliższych latach doprowadzić do marginalizacji firmy gazowniczej PGNiG S.A. oraz stagnacji rynku gazowego w Polsce. Liczę, że w 2002 r., po kilkuletniej przerwie, spółka PGNiG S.A. odnotuje dodatni wynik finansowy.

Rada Ministrów, dostrzegając iż prowadzenie przez jedną spółkę tylu różnych, odmiennych działalności stanowi hamulec w dalszym rozwoju PGNIG S.A., postanowiła wprowadzić jasną, czytelną i sterowalną strukturę umożliwiającą efektywne zarządzanie poszczególnymi obszarami sektora gazowego oraz prowadzenie samodzielnych programów rozwojowych i restrukturyzacyjnych. Wprowadzenie nowej struktury przyczyni się do intensyfikacji sprzedaży gazu oraz poprawy pozycji konkurencyjnej polskiego sektora gazowego w perspektywie wejścia do Unii Europejskiej. Wśród celów programu Rada Ministrów przyjęła również zachowanie przez Skarb Państwa kontroli nad strategicznymi z punktu widzenia interesów kraju elementami infrastruktury sektora (sieciami wysokiego ciśnienia, podziemnymi magazynami oraz wydobyciem krajowym). Wśród tych celów rząd wpisał również zapewnienie możliwości realizacji prawa pracowników do bezpłatnych akcji, nabywanego na podstawie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Przyjmując program przekształceń PGNiG S.A. Rada Ministrów postanowiła, iż działalność w sferze przesyłu magistralnego, magazynowania i hurtowego obrotu gazem (w tym obsługa kontraktów "take-or-pay") realizowana będzie przez spółkę PGNiG S.A. Spółka ta zachowa dominującą pozycję w strukturze Grupy Kapitałowej. PGNiG S.A. będzie funkcjonowało w szczególności w oparciu o strukturę obecnego Oddziału Głównego oraz sześciu Regionalnych Okręgów Przesyłowych. Strategicznym celem spółki będzie maksymalizacja wielkości oraz rentowności sprzedaży gazu i usług przesyłowych. PGNIG S.A. będzie się także zajmować promowaniem rozwoju rynku gazowego w Polsce, w tym m.in. poprzez wspieranie rozwoju spółek dystrybucyjnych zarówno wydzielonych ze struktury PGNiG, jak też - na zasadach komercyjnych - nowych spółek dystrybucyjnych podejmujących działalność na obszarach słabo lub w ogóle nie zgazyfikowanych.

Działalność w zakresie dystrybucji oraz detalicznego obrotu gazem prowadzona będzie przez następujące - wydzielone ze struktur PGNIG S.A. - sześć spółek dystrybucyjnych, tj:

• Dolnośląską Spółkę Gazownictwa z siedzibą we Wrocławiu,
• Górnośląską Spółkę Gazownictwa z siedzibą w Zabrzu,
• Karpacką Spółkę Gazownictwa z siedzibą w Tarnowie,
• Mazowiecką Spółkę Gazownictwa z siedzibą w Warszawie,
• Pomorską Spółkę Gazownictwa z siedzibą w Gdańsku,
• Wielkopolską Spółkę Gazownicza z siedzibą w Poznaniu.

Istotne jest, iż Rada Ministrów przesądziła lokalizację siedzib przyszłych spółek dystrybucji gazu ziemnego.

Wniesienie majątku Zakładów Gazowniczych przez PGNiG S.A. w postaci aportu do wszystkich sześciu spółek dystrybucyjnych oraz rozpoczęcie przez nie działalności nastąpi najpóźniej z dniem 1 stycznia 2003 roku.

Ostatni etap działań restrukturyzacyjnych w sektorze gazowym zakłada wydzielenie ze struktur PGNiG jednej spółki poszukiwawczo-wydobywczej - pod nazwą Górnictwo Naftowe. Zostanie ona utworzona w oparciu o strukturę obecnego Oddziału Górnictwo Naftowe i prowadzić będzie działalność samodzielnie, angażując się we wspólne przedsięwzięcia z inwestorami w obszarze poszukiwań i eksploatacji złóż.

Ze względu na konsekwencje ekonomiczno-finansowe dla PGNiG, w szczególności zobowiązania wynikające z kontraktów długoterminowych, w celu umożliwienia przeprowadzenia restrukturyzacji finansowej i organizacyjnej PGNiG, spółka poszukiwawczo-wydobywcza zostanie utworzona po okresie przejściowym i podejmie działalność najpóźniej z dniem 1 stycznia 2004 roku.

Rada Ministrów określiła również strategię prywatyzacji PGNiG S.A. decydując, iż mniejszościowy pakiet akcji spółki zostanie udostępniony w drodze oferty publicznej inwestorom indywidualnym oraz długoterminowym inwestorom finansowym na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych lub opcjonalnie na zagranicznych rynkach kapitałowych przez zaoferowanie akcji spółki oraz podwyższenie kapitału.

Wprowadzenie PGNiG S.A. do publicznego obrotu oraz udostępnienie akcji nastąpi po wydzieleniu spółki poszukiwawczo-wydobywczej, co oznacza, iż emisja publiczna może nastąpić najwcześniej w 2004 r.

Zgodnie z decyzją Rady Ministrów, Zarząd PGNIG S.A. - w terminie do 13 października 2002 r. - przygotuje i przedstawi do akceptacji ministrowi skarbu państwa szczegółowe programy działań zmierzających do realizacji celów oraz zakładanych w Programie przekształceń. Pragnę poinformować, iż zamierzam powołać Komitet Sterujący ds. realizacji programu restrukturyzacji i prywatyzacji PGNiG S.A., którego zadaniem będzie monitorowanie i kontrola realizacji powyżej przedstawionych założeń programu rządowego.

Z uwagi na fakt, iż "Program restrukturyzacji i prywatyzacji PGNIG S.A." od czasu przyjęcia przez Radę Ministrów w sierpniu 2002 r. był już wielokrotnie omawiany i dyskutowany, w tym również na stronach "Rzeczpospolitej", w zakresie dotykającym bezpośrednio przekształceń sektora gazowego, pragnę zwrócić uwagę na inny ważny aspekt związany z tworzeniem regionalnych spółek dystrybucyjnych w kontekście gospodarczego rozwoju kraju. Liczę, iż poza korzyściami dla PGNiG S.A., które wymieniłem powyżej, program przekształceń sektora gazowego stanie się również już niedługo jednym z instrumentów służących kreowaniu i sprawnemu realizowaniu strategii rozwoju regionalnego Polski.

Program przekształceń PGNiG S.A., chociaż został bezpośrednio zorientowany na przygotowanie sektora gazowego do liberalizacji rynku zgodnie z Dyrektywą Gazową UE, powinien w konsekwencji wprowadzanych zmian pomóc w zmniejszaniu opóźnień i nierówności w poziomie rozwoju regionów, a także rozwoju infrastruktury często warunkującej rozwój aktywności gospodarczej.

Nie ulega wątpliwości, że w najbliższych latach o rozwoju Polski będzie w coraz większym stopniu decydowała aktywność poszczególnych regionów. Spółka PGNIG S.A. i tworzone od początku 2003 r. spółki dystrybucji gazu ziemnego mają być przyjaznym i sprawnym partnerem dla społeczności lokalnych w prowadzonym procesie rozwoju regionalnego. Program przekształceń PGNiG S.A. powinien pomóc w aktywnym i efektywnym wykorzystaniu szans wynikających z członkostwa Polski w UE, w tym powinien pomóc w przyszłej absorpcji funduszy strukturalnych przez poszczególne regiony.

Warto wskazać, iż obecnie Polska charakteryzuje się wśród krajów Unii Europejskiej i krajów kandydujących najniższym zużyciem gazu ziemnego przypadającym na jednego mieszkańca, wynoszącym około 320 nm³. Wskaźnik ten wraz z niskim udziałem gazu ziemnego w bilansie paliw pierwotnych stwarza PGNiG S.A. poważne możliwości rozwoju przy zaistnieniu odpowiednich warunków, m.in. przy sprawnej i aktywnej działalności spółki PGNiG S.A., konkurencyjnej polityce cenowej.

Infrastruktura oraz jakość świadczonych dzięki niej usług jest jednym z ważniejszych wskaźników poziomu konkurencyjności i istotnie wpływa na atrakcyjność lokalizacji w poszczególnych regionach kolejnych przedsięwzięć gospodarczych oraz decyduje o rozwoju już istniejącej działalności gospodarczej. Należy mieć świadomość, iż konkurencyjność regionów jest determinowana w dużym stopniu konkurencyjnością przedsiębiorstw działających na ich obszarze. Nie trzeba tłumaczyć jak istotnie dostęp sprawnie świadczonych usług decyduje o poziomie życia ludności.

Kończąc, pragnę zapewnić osoby wątpiące w sukces polegający na wprowadzeniu zmian organizacyjnych w spółce PGNIG S.A., iż wydzielenie spółek nastąpi zgodnie z decyzją rządu podjętą w ubiegłym miesiącu. "Nowe PGNiG S.A." zdolne do rzeczywistego przygotowania się do liberalizacji rynku zacznie działać już w przyszłym roku.

Pełny tekst "Programu restrukturyzacji i prywatyzacji PGNiG S.A." znajduje się tutaj (.doc - 70KB)

• Informacje o Ministerstwie Skarbu Państwa