Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
20 czerwca 2007 r.
Lotniska to szansa na rozwój regionów
Rozmowa z Eugeniuszem Wróblem,
podsekretarzem stanu w Ministerstwie Transportu
Jest pan współautorem i inicjatorem powstania rządowego dokumentu „Program rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych”. Czy ten dokument rozwiązuje wszystkie problemy polskiego lotnictwa?
Dokument jest pracą zbiorową, zaś prawdziwym inicjatorem jego powstania są zapisy w ustawie Prawo lotnicze, które już w 2002 roku zobowiązywały ówczesnego ministra infrastruktury do jego przygotowania. Ja jedynie, mając pełne wsparcie i pomoc kierownictwa resortu, a przede wszystkim ministra transportu pana Jerzego Polaczka, potraktowałem ten ustawowy obowiązek bardzo poważnie, widząc w nim szanse na rozpoczęcie systemowego myślenia o transporcie lotniczym. Dokument, po przejściu uzgodnień we wszystkich ministerstwach oraz konsultacjach z organizacjami pozarządowymi jest – po zaakceptowaniu go przez Radę Ministrów w maju br. – podstawowym rządowym dokumentem określającym kierunek rozwoju infrastruktury lotniskowej oraz nawigacyjnej w Polsce. Oczywiście dokument ten nie rozwiązuje wszystkich problemów lotnictwa cywilnego.
Jakie zatem inne rozwiązania proponuje resort transportu mówiąc o „myśleniu systemowym”?
W skrócie mówiąc są to: nowe, czasem wręcz rewolucyjne propozycje w zakresie nowelizacji ustawy Prawo lotnicze (a także innych ustaw), konsekwentne działania w zakresie podziału ról między ministra transportu a zainteresowane rozwojem lotnisk regionalnych samorządy szczebla zarówno wojewódzkiego, jak i gminnego, włączenie lotnisk do grona beneficjentów środków unijnych w latach 2007-2013, wreszcie powołanie do życia Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.
Czy może pan minister któryś z tych wątków nieco rozwinąć?
Bardzo trudno wśród wielu zaproponowanych lub już wdrożonych przez ministra transportu rozwiązań wybrać dwa – trzy i powiedzieć, że to one są tymi najważniejszymi. Mimo wszystko spróbuję. Najpierw powiem o niezauważonym przez większość mediów, choć niezmiernie ważnym, fakcie powołania na drodze ustawowej Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, która od 1 kwietnia br. zarządza polską przestrzenią powietrzną. Mało kto zastanawia się nad tym, że aby lotniska mogły się rozwijać, samoloty muszą do tych lotnisk dolecieć. Najlepiej jeszcze punktualnie. Powołana agencja, po raz pierwszy jako jednostka samodzielna, spełniająca wymogi EUROCONTROL i międzynarodowe zobowiązania, przygotowując się do pełnej integracji z europejskim systemem wspólnej przestrzeni powietrznej daje nam szansę, aby w szybkim tempie przestrzeń powietrzna została doinwestowana, a Polska dysponowała podmiotem, który w postępującym procesie integracji europejskiej przestrzeni był dla EUROCONTROL oraz swoich europejskich odpowiedników partnerem, a nie petentem. Druga sprawa to zaproponowany w projekcie ustawy Prawo lotnicze obowiązek sporządzania przez lotniska użytku publicznego planów generalnych, pokazujących m.in. możliwości rozwojowe lotniska w dużej perspektywie czasowej. Plan taki będzie podstawowym narzędziem pozwalającym ministrowi transportu prowadzić politykę rozwoju sieci lotnisk opartą o przesłanki merytoryczne, zapewniając spójność infrastruktury transportowej kraju. Będzie także dokumentem zobowiązującym władze lokalne do jego uwzględnienia w planach lokalnych i da możliwość zabezpieczenia, a następnie pozyskania terenów pod przyszły rozwój lotniska. Wreszcie wymienić trzeba tutaj bezprecedensową decyzję o włączeniu portów lotniczych do grona beneficjentów środków unijnych. Kwota zabezpieczona dla lotnisk będących w sieci TEN-T w sektorowym Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko przekracza 350 mln euro, co wraz z koniecznym wkładem własnym inwestorów wynikającym z unijnych regulacji dotyczących pomocy publicznej daje kwotę ponad 700 mln euro. Oprócz tego dla lotnisk lokalnych i regionalnych poza siecią TEN-T przewidziane są środki unijne w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych.
W wielu samorządach obserwujemy obecnie dużą aktywność i chęć budowania własnych lotnisk. Jaką rolę powinny zdaniem ministra transportu pełnić samorządy terytorialne?
Rola samorządów, w szczególności wojewódzkich powinna być znacząca i coraz więcej samorządów rozumie znaczenie lotniska dla rozwoju i atrakcyjności swojego regionu. Minister transportu wzmacnia rolę samorządów i widzi w nich swojego olbrzymiego sojusznika. Do kompetencji samorządów należą bowiem zagadnienia związane z gospodarowaniem terenami, a także uaktywnianiem działalności wokół lotniska i rozwijanie infrastruktury okołolotniskowej. W pewnym początkowym okresie rozwoju portu lotniczego, zanim port osiągnie wystarczające przychody, samorządy mają także znaczącą rolę w udzielaniu pomocy publicznej oraz inicjowaniu opracowań pozwalających w odpowiedzialny sposób podejmować decyzje inwestycyjne. I, co należy podkreślić, najczęściej nie uchylają się od tego przywileju. Mówiąc o wzmacnianiu roli samorządów warto także podkreślić, iż minister transportu jest autorem projektu ustawy (przyjętej przez rząd) pozwalającej na określonych zasadach przekazywać samorządom na cele lotniskowe tereny po byłych lotniskach wojskowych. Trzeba jednak w tym miejscu zdecydowanie podkreślić, że w przypadku lotnisk tworzących podstawową sieć zabezpieczającą potrzeby kraju i będące w europejskiej sieci TEN-T, minister transportu musi mieć wpływ na istotne decyzje dotyczące przyszłości danego portu lotniczego, niezależnie od lokalnego samorządowego układu politycznego.
Kilka miesięcy temu przez media przewinęła się dyskusja na temat nowego centralnego portu lotniczego dla Polski, który miałby być zlokalizowany w Mszczonowie. Pisała o tym także „Rzeczpospolita”. Jaka jest koncepcja Ministerstwa Transportu w tym zakresie?
Program rozwoju sieci lotnisk wyjaśnia tę sprawę. Minister transportu prowadzić będzie pogłębione studium, które musi odpowiedzieć na kilka zasadniczych pytań. I to nie lokalizacja takiego lotniska jest tutaj najistotniejsza, co było przedmiotem już bardzo emocjonalnych dyskusji. Ważniejsza jest odpowiedź na pytanie, czy są też inne aniżeli jedynie polityczne przesłanki, aby rząd zaangażował się w projekt, który pociągnie za sobą konieczność podjęcia decyzji o poważnych konsekwencjach. Mam tutaj na myśli konieczność zmodyfikowania przebiegu dróg ekspresowych i autostrad, linii kolejowych intercity oraz przebudowy części systemu energetycznego kraju. Jeśli docelowo taki port miałby obsługiwać – jak wynika to z opracowania hiszpańskiego – 50 mln pasażerów, to powstaje do rozwiązania problem budowy miasta dla kilkudziesięciu tysięcy pracowników i ich rodzin. Wreszcie głębokiej analizy wymaga wpływ takiego projektu na kierunek rozwoju portów regionalnych, zaś dalsze istnienie lotnisk na Okęciu, a także w Łodzi stałoby się problematyczne. Wartość takiego projektu liczona musi być już nie w milionach, lecz miliardach euro i tutaj nie można popełnić błędu. Wreszcie najważniejsze – tego typu port lotniczy, który musiałby mieć charakter hubu (czyli portu przesiadkowego) budowany musi być na bazie siatki połączeń przewoźnika lotniczego, w naszym przypadku PLL LOT S.A. A więc kluczową sprawą staje się strategia rozwoju LOT-u, pozycja spółki w aliansie STAR oraz pozycja na rynku nie tylko europejskim, ale i światowym.
Dziękuję za rozmowę.
AK
Pełny tekst dokumentu Program rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych wraz z załącznikami przyjęty uchwałą Rady Ministrów 8 maja 2007 r. znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Transportu www.mt.gov.pl w Dziale Strategie i opracowania – Programy – Transport lotniczy.
Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
20 czerwca 2007 r.
Airports are the opportunity for regional development
A conversation with Eugeniusz Wróbel,
the undersecretary of the state in the Ministry of Transportation
You are the co-author and initiator of establishing the governmental document „The program of airport network and air ground devices.” Does the document solve all the problems of Polish aviation?
The document is a collective work, and the real initiator of its establishment are the entries in the act of Air law, which in 2002 obliged the minister of infrastructure of that time to its preparation. I only, having the full support and help of the department management, and first of all of the minister of transportation Mr Jerzy Polaczek’s, treated the statutory obligation very seriously, seeing in it the opportunity for starting the system way of thinking of the air transport. The document, after it was approved in all the ministries as well as after the consultations with non-governmental organizations is – after it was accepted by the cabinet in May the given year – the basic governmental document determining the direction of airport and navigation infrastructure development in Poland. Of course, the document does not solve all the problems of civil aviation.
So what other solution then, does the transportation department propose when speaking about „the system way of thinking”?
Shortly speaking, these are: new, sometimes even revolutionary proposals in terms of the act on Air law amendment (as well as other acts), consequent actions in terms of roles distribution between the minister of transportation and the interested in the development of regional airports, self-governments both of province and commune level, the inclusion of the airports into the group of the union funds beneficiaries during the years 2007 – 2013, and finally bringing into existence Polish Agency of Air Navigation.
Can you develop one of the trains a little?
It is very difficult to choose two or three from among many accepted or already introduced by the minister of transportation solutions and say that the ones are the most important ones. Anyway, I will try. First I shall talk about the unnoticed by most of media, however extremely important fact of bringing into existence on the statutory way Polish Agency of Air Navigation, which from April 1st, the given year manages Polish air space. Not many people think that in order for the airports to develop, planes need to get to them. And be punctual, the best. The established agency, for the first time as an independent unit, which meets the requirements of EUROCONTROL and international obligations, when preparing to the full integration with European system of common air space gives us a chance for the air space to be co-invested within a short period of time, and Poland had at its disposal the entity, which in the progressing process of integrating European space, was for EUROCONTROL as well as its European equivalents a partner, not an applicant. Another case is the proposed in the project of the act on Air law responsibility of creating general plans by the airports of public use, showing, for example the airport developmental possibilities in a great time perspective. Such a plan shall be the basic tool which allows the minister of transportation to carry the policy of the airport network development based on the essential premises assuring the cohesion of the national transportation infrastructure. It shall also be the document which obliges the local authorities to take it into account in local plans and shall give the possibility of protection and then of gaining the areas for the future airport development. And finally, I have to mention the unprecedented decision on including the airports to the group of union funds beneficiaries. The amount secured for the airports being in TEN-T network in the sector Operational Program Infrastructure and Environment exceeds 350 millions of Euro, what together with the necessary own contribution of the investors resulting from the union regulations concerning public help gives the amount of over 700 millions of Euro. Apart from that, for local and regional airports, beyond the TEN-T network, union funds are expected in terms of Regional Operational Programs.
In many self-governments we can observe now a great activity and desire for building their own airports. What role shall, in the opinion of the ministry of transportation, play the territorial self-governments?
The role of self-governments, especially the provincial ones, shall be essential and more and more self-governments understand the importance of the airport for the development and attractiveness of their region. The minister of transportation strengthens the role of self-governments and see in them a great ally. As the competences of self-governments include the matters connected with the area development, and also revivifying the activity around the airport and development of about-airport infrastructure. In some initial period of the airport development, before the airport shall reach the enough income, self-governments also have an essential role in giving public aid as well as initiating the elaborations which allow undertaking investment decisions in the responsible way. And, what shall be underlined, they mostly do not evade from the privilege. When speaking about the role of self-governments, it is worth to underline that the minister of transportation is the author of the project of the act (accepted by the government) which allows to hand over to self-governments for airport purposes the areas after the former military airports on the given rules. However, it shall be definitely underlined here that in case of airports creating the basic network securing the needs of the country and being in the TEN-T European network, the minister of transportation must influence on the essential decisions concerning the future of the given airport regardless of the local self-governmental political system.
A few months ago, a discussion passed through the media on the new central airport for Poland, which was supposed to be located in Mszczonowo. „Rzeczpospolita” also wrote about it. What is the concept of the Ministry of Transportation on the subject?
The program of airport network development explains the case. The minister of transportation shall carry a deep study which has to answer a few basic questions. And it is not the location of such an airport that is the most important, what already was the subject of very emotional discussions. It is more important to answer the question whether there are also other than only political premises for the government to engage in the project which draws the necessity of undertaking decision of serious consequences. I mean here the necessity of modifying the course of motorways and highways, intercity railway lines as well as the reconstruction of a part of national power system. If such an airport was supposed to serve – as it results from the Spanish elaboration – to 50 millions of passengers, then the problem of constructing a city for several dozens of employees and their families shall be solved. Finally, the influence of such a project on the direction of regional airports development requires a deep analysis, while further existence of airports in Okęcie and also Łódź would be questionable. The value of such a project shall be calculated not in millions but billions of Euros and no mistake can be made in here. Finally, the most important thing – this kind of airport which would have to be of hub character (that is of change airport) must be constructed on the basis of the connections of air carrier, in our case PLL LOT S.A. So the strategy of LOT development, the position of the company in STAR alliance as well as the position on both European and world market become the key matter.
AK