Energia – Środowisko
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
21 grudnia 2005 r.

Współfinansowanie z funduszy Unii Europejskiej a oferta PKO Banku Polskiego S.A.

Realizacja inwestycji z zakresu ochrony środowiska

Jeszcze kilka lat temu pojęcie ochrona środowiska naturalnego kojarzyło nam się z problemem, który istnieje, ale w rzeczywistości nas nie dotyczy. Pomimo przekonania, że środowisko naturalne jest poważnie zagrożone i że jest to wynik przede wszystkim ludzkiej działalności, większość osób uważała, że nie jest w stanie zmienić tego stanu rzeczy. Uznawano, że jest to problem, przed rozwiązaniem którego staną przyszłe pokolenia. Nic bardziej błędnego.

Od ponad 30 lat Unia Europejska ustanawia normy regulujące problemy związane z ochroną środowiska. W tym czasie uchwalono ponad dwieście rozporządzeń, dyrektyw i decyzji z tego zakresu. Pierwszy program działania UE związany z ochroną środowiska ruszył w 1973 roku. Dotyczył on prewencji oraz odpowiedzialności finansowej sprawcy zanieczyszczeń, która obowiązuje do dziś. Prawie do końca lat 80. działania podejmowane przez Wspólnoty Europejskie miały na celu likwidację skutków zanieczyszczeń oraz wprowadzanie zakazów ograniczających zanieczyszczenie środowiska naturalnego. Od lat 90. działania unijne zostały ukierunkowane głównie na zapobieganie procesom zanieczyszczeń. Taki kierunek działań jest realizowany do dnia dzisiejszego. Wprowadzanie w życie norm unijnych wspierających ochronę środowiska oraz zrównoważony rozwój gospodarczy związane jest z niemałym nakładem inwestycyjnym. Na wsparcie projektów z tej dziedziny Unia Europejska przeznacza środki finansowe w ramach: funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, a także instrumentu finansowego LIFE. W 2005 roku uruchomione zostały również środki w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Pieniądze te nie pochodzą z budżetu unijnego, a z budżetu państw należących do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (European Free Trade Association – EFTA) – Norwegii, Islandii i Liechtensteinu. Wykorzystanie zarezerwowanych dla Polski środków jest uzależnione przede wszystkim od aktywności przedsiębiorców oraz władz samorządowych. Wspomniane środki finansowe mają zapewnić skuteczną realizację zobowiązań z dziedziny ochrony środowiska określonych w Traktacie Akcesyjnym.

Zarówno przedsiębiorcy, jak i jednostki samorządu terytorialnego mogą ubiegać się o dofinansowanie inwestycji takich jak: budowa oczyszczalni ścieków, inwestycje przyczyniające się do ograniczania zanieczyszczenia powietrza, inwestycje promujące powstawanie alternatywnych źródeł energii oraz oszczędne wykorzystywanie zasobów naturalnych i gospodarkę odpadami, czyli tzw. recykling. Aby otrzymać dofinansowanie należy zrealizować projekt wpisujący się w cele odpowiedniego Działania w ramach odpowiedniego Sektorowego Programu Operacyjnego.

Działania w ramach sektorowych programów operacyjnych, współfinansujące projekty z dziedziny ochrony środowiska naturalnego

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjności
przedsiębiorstw

• Działanie 2.4 „Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowywania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska”

Jednym z głównych celów działania jest zwiększenie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na Jednolitym Rynku Europejskim poprzez dofinansowywanie wdrażania norm z zakresu ochrony środowiska obowiązujących na tym rynku. Wsparcie finansowe kierowane jest zarówno do małych i średnich, jak i do dużych przedsiębiorstw. Pomoc ta nie jest przyznawana przedsiębiorcom z sektora rolno-spożywczego, którzy mogą realizować inwestycje proekologiczne w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”.

Działanie 2.4 jest podzielone na cztery poddziałania, w ramach których realizować można inwestycje dotyczące:

• uzyskania pozwolenia zintegrowanego – potwierdzające np. ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska;
• gospodarki wodno-ściekowej – zmniejszające ilość odprowadzanych ścieków oraz zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami;
• ochrony powietrza – prowadzące do poprawy jakości powietrza;
• gospodarki odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi – zmierzające do prawidłowej gospodarki odpadami.

Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich

• Działanie 1.5. „Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych”

W ramach tego działania przedsiębiorcy m.in. mogą uzyskać pomoc finansową na projekty z zakresu ochrony środowiska. Wysokość pomocy może sięgnąć 20 000 000 zł, ale nie może być niższa niż 100 000 zł. Inwestycje, jakie mogą być realizowane to budowa oczyszczalni ścieków oraz kotłowni.

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

• Działanie 1.2 „Infrastruktura ochrony środowiska”

W ramach tego działania są realizowane projekty przyczyniające się do poprawy stanu środowiska naturalnego m.in. poprzez zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz ograniczenie ilości zanieczyszczeń przenikających do powietrza, gleby i wody. Odbiorcami pomocy mogą być jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej w województwach, jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych. Poziom wsparcia unijnego nie może przekroczyć 75% kosztów kwalifikowanych projektu.

Priorytety w ramach mechanizmu finansowego europejskiego obszaru gospodarczego oraz norweskiego mechanizmu finansowego

Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii

W ramach ww. priorytetu refinansowane są projekty związane z

• redukcją i ograniczaniem przemieszczania się zanieczyszczeń;
• oszczędnością zasobów energii;
• zwiększeniem udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych;
• budową oczyszczalni ścieków;
• zagospodarowaniem segregowanych odpadów.

Odbiorcami pomocy mogą być instytucje sektora prywatnego i publicznego działające w interesie publicznym.

Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami

W ramach tego priorytetu wsparcie finansowe mogą uzyskać projekty m.in. z zakresu wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, poprawy efektywności wykorzystywania zasobów naturalnych, tak aby zmniejszyć zużycie wody i energii oraz wsparcia gospodarki leśnej.

Odbiorcami pomocy mogą być instytucje sektora prywatnego i publicznego działające w interesie publicznym.

Badania naukowe

Środki finansowe z tego priorytetu dają możliwość wsparcia projektów badawczych mających na celu zdobycie nowej wiedzy o zjawiskach i faktach.

Beneficjentami mogą być placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, jednostki badawczo-rozwojowe, Polska Akademia Umiejętności oraz organizacje pozarządowe.

Ochrona środowiska, ze szczególnym
uwzględnieniem wzmocnienia zdolności
administracyjnych do wprowadzania w życie
odpowiednich przepisów istotnych
dla realizacji projektów inwestycyjnych

Celem priorytetu jest wzmocnienie umiejętności administracji państwowej na szczeblu centralnym oraz innych jednostek odpowiedzialnych za wdrażanie i egzekwowanie norm prawodawstwa UE w zakresie ochrony środowiska.

Aby zrealizować inwestycję współfinansowaną z funduszy unijnych, w pierwszej kolejności należy zaangażować środki własne. Dopiero po realizacji inwestycji beneficjent otrzymuje część poniesionych wydatków, tzw. kosztów kwalifikowanych. Dodatkowo w trakcie realizacji projektu beneficjent nie może utracić płynności finansowej. W trakcie realizacji inwestycji bank może nie tylko udostępnić środki finansowe, ale również może być partnerem i służyć pomocą w trakcie całego procesu realizacji i rozliczania projektu.

Z myślą o swoich klientach, potencjalnych beneficjentach pomocy unijnej, PKO Bank Polski stworzył Program Europejski.

Program Europejski PKO Banku Polskiego

Program Europejski PKO Banku Polskiego jest jedyną na rynku kompleksową ofertą. Został opracowany tak, aby w sposób optymalny spełnić oczekiwania beneficjentów. Program jest skierowany do wszystkich rodzajów beneficjentów, wykonawców i podwykonawców projektów współfinansowanych ze środków unijnych. W skład Programu Europejskiego wchodzą:

• usługi konsultacyjno-doradcze,
• produkty i usługi finansowe,
• produkty i usługi rozliczeniowe,

które nie tylko pozwalają na sfinansowanie projektu, lecz również na jego rozliczenie oraz zminimalizowanie ryzyk, które beneficjent napotyka w trakcie jego realizacji.

Program Europejski PKO Banku Polskiego został wyróżniony nagrodami:

• „Najlepszy produkt roku” w rankingu „Portfel roku” organizowanym przez dwutygodnik BusinessWeek w grudniu 2004 r.;
• „Medal europejski” w kategorii usług X edycji konkursu organizowanego przez UKIE i BCC w kwietniu 2005 r. oraz
• „Eurousługa” w VIII edycji konkursu Europrodukt organizowanego przez Polskie Towarzystwo Handlowe Sp. z o.o. w czerwcu 2005 r.

Produkty i usługi Programu Europejskiego

Proste usługi doradcze

PKO Bank Polski pomaga swoim klientom ubiegającym się o wsparcie unijne zarówno na etapie planowania, jak i w trakcie realizacji projektu.

Pytanie, na które osoba zainteresowana wsparciem finansowym UE powinna znać odpowiedź to, czy planowana inwestycja może otrzymać dofinansowanie z funduszy pomocowych UE.

Doradca bankowy pomaga klientowi w doborze programu operacyjnego oraz działania, z którego mógłby zrealizować planowaną inwestycję.

Jeżeli klient jest zainteresowany pomocą przy wypełnianiu dokumentacji aplikacyjnej, doradca bankowy kieruje klienta do firm doradczych, z którymi PKO Bank Polski podpisał porozumienia o współpracy. Pracownicy tych firm posiadają odpowiednią wiedzę do prawidłowego wypełnienia wniosku o pomoc finansową, studium wykonalności lub biznesplanu wymaganych przez Instytucje Wdrażające.

Promesa kredytowa

Kolejnym krokiem beneficjenta, ubiegającego się o pieniądze unijne jest złożenie wniosku o pomoc finansową do Instytucji Wdrażającej. Najczęściej do dokumentacji aplikacyjnej należy załączyć promesę kredytową. Uwiarygodnia ona dostęp beneficjenta do niezbędnych środków finansowych, bez których inwestycja nie może być zrealizowana. Promesa jest zobowiązaniem banku do udzielenia kredytu po spełnieniu warunków określonych w dokumencie.

Rachunek projektu

Rachunek projektu jest historią realizacji inwestycji. Za pomocą tego rachunku realizowane są wszelkie opłaty, rozliczenia z wykonawcami i podwykonawcami oraz inne przepływy finansowe związane z projektem.

Kredyt pomostowy

Kredyt pomostowy jest przeznaczony do finansowania inwestycji współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Jest udzielany do wysokości kwoty przyznanego wsparcia. Zapewnia on beneficjentowi utrzymanie płynności finansowej od momentu poniesienia kosztów do chwili otrzymania dotacji (refundacji). Środki z kredytu mogą być wypłacone jednorazowo lub w transzach. Kredyt może być spłacony ze środków z dotacji lub ze środków własnych projektodawcy (klienta PKO BP). W przypadku wystąpienia opóźnień w wypłacie dotacji bank nie pobiera od beneficjenta prowizji za zmianę terminu spłaty kredytu. Zabezpieczeniem kredytu może być m.in. cesja na rzecz banku praw do dotacji oraz gwarancja lub poręczenie z Funduszu Poręczeń Unijnych.

Kredyt współfinansujący

Kredyt współfinansujący jest przeznaczony na finansowanie zarówno wkładu własnego beneficjenta, jak i kosztów niekwalifikowanych projektu. Może być połączony z kredytem pomostowym. W takim przypadku wartość udzielonego kredytu może wynosić do 100% wartości netto projektu. Dodatkowymi formami zabezpieczenia mogą być gwarancje i poręczenia z Funduszu Poręczeń Unijnych oraz cesja na rzecz banku praw do dotacji.

W skład Programu Europejskiego wchodzą również emisja obligacji, usługa leasingu, akredytywa dokumentowa, gwarancje bankowe oraz usługi zabezpieczające przed ryzykiem walutowym.

Maria Czernewa-Zając
PKO Bank Polski
Departament Integracji Europejskiej i Finansowania Handlu