Ochrona Środowiska XV – Międzynarodowe Targi Ekologiczne POLEKO
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 269 (6346) 19 listopada 2002 r.

Uwagi i postulaty

Narodowy Plan Rozwoju Polski na lata 2004-2006

Narodowy Plan Rozwoju (NPR) Polski (wersja robocza) określa, zdaniem jego autorów, najważniejsze działania strukturalne, które Polska, będąc już członkiem Unii Europejskiej, zamierza uruchomić w najbliższych trzech latach po uzyskaniu członkostwa. Planowane jest wykorzystanie środków wsparcia UE w połączeniu z finansowaniem własnym, aby jak najszybciej zapewnić warunki sprzyjające długotrwałemu wzrostowi gospodarczemu i podniesieniu poziomu życia mieszkańców.

Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska oraz Agencja Rynku Energii S.A. pragną się włączyć do dyskusji podjętej nad tym dokumentem przez różne środowiska gospodarcze oraz regionalne władze samorządowe i przedstawić uwagi i postulaty branżowe pochodzące ze środowiska tematycznie związanego z energią.

Nasuwa się przede wszystkim generalne spostrzeżenie, że energetyka potraktowana została w projekcie NPR marginalnie i nie zaprezentowano w nim strategii rozwoju tego niezwykle ważnego dla gospodarki krajowej sektora. Od kondycji i funkcjonowania energetyki zależeć będzie w znacznej mierze rozwój i konkurencyjność gospodarki krajowej. Polska energetyka musi być zrestrukturyzowana i muszą być podjęte decyzje o inwestycjach odtworzeniowych i modernizacyjnych mocy wytwórczych i sieci energetycznych.

Zapisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 2001/80/UE w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznych i Dyrektywy nr 2001/81/UE z 23 października 2001, ustanawiające narodowe pułapy emisji będą bardzo trudne do spełnienia przez polskie elektrownie i wymagać będą dużych nakładów inwestycyjnych szacowanych na rząd 34 mld zł. Obecnie tylko około 25% mocy zainstalowanej spełnia normy emisji SO₂, tj. poniżej 400 mg/m³ w spalinach. Niezbędne są negocjacje z Unią Europejską odnośnie okresów przejściowych od Dyrektywy 2001/80/UE. Szczególnie istotne byłoby uzyskanie zgody na dłuższy o ok. 10 lat czas pracy źródeł istniejących, zwłaszcza tych, których żywotność nie przekracza 10-15 lat.

Proponujemy by zgodnie z deklaracją rządu potwierdzić w NPR, że przeważająca część środków z prywatyzacji w sektorze energetycznym przeznaczona byłaby na modernizację i rozwój mocy wytwórczych i sieci energetycznych. Ponadto wykorzystane powinny być na te cele środki wsparcia ze strony Unii Europejskiej.

Chcielibyśmy zwrócić uwagę na kilka szczegółowych spraw, które nie znalazły, naszym zdaniem należytego miejsca w projekcie NPR.

1. Analizowany plan jako dokument integrujący polityki sektorowe oraz uwzględniający potrzeby rozwojowe poszczególnych regionów, w bardzo ograniczony sposób prezentuje strategię rządu względem szeroko pojętego sektora energii. Żaden z prezentowanych programów operacyjnych, jak i realizowanych w ich ramach działań, nie skupia swej uwagi na sektorze paliwowo-energetycznym oraz strategii i celach jego transformacji. Pominięte zostały zarówno potrzeba opracowania koncepcji narodowego programu racjonalizacji zużycia i oszczędności energii oraz aspekty wypracowania energetycznego modelu dla Polski. Zagadnienia te powinny być ujęte w strategii rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i programie wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki.
2. W Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego powinny być przedstawione potrzeby tworzenia regionalnej polityki energetycznej, której celem jest między innymi: obniżenie kosztów zaopatrzenia w energię, poprawa efektywności zaopatrzenia, stworzenie lepszych warunków dla rozwoju odnawialnych źródeł energii, inspiracja rozwoju energetyki rozproszonej, tworzenie przedsiębiorstw multimedialnych, uaktywnienie gmin w zakresie gospodarki energetycznej, a przede wszystkim zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. Problematyka ta powinna być zawarta w kontraktach wojewódzkich zawieranych przez rząd z samorządami województw.
3. W ramach kontraktów wojewódzkich powinny być przewidziane dotacje z budżetu państwa na wsparcie realizacji zadań samorządowych, między innymi we wdrażaniu zmian i dostosowań w rolnictwie z zakresu produkcji biomasy i roślin energetycznych na terenach, gdzie z uwagi na zwiększone zanieczyszczenie środowiska, głównie gleby i powietrza, tradycyjne rolnictwo nie jest wskazane.
4. W programie operacyjnym dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich jedno z przyjętych działań stawia na rozwój i poprawę infrastruktury wspierającej rozwój rolnictwa, między innymi lokalnych systemów zaopatrzenia w gaz. Nie wymienia się tu jednak elektroenergetycznych sieci wiejskich. Według danych ARE S.A. znaczna część linii elektroenergetycznych niskiego napięcia została zbudowana jeszcze w czasach powszechnej elektryfikacji rolnictwa. Linie te zasilały gospodarstwa domowe i rolne w energię elektryczną głównie dla celów oświetleniowych. Obecnie występują znaczne przeciążenia tych linii i wydłużenie obwodów ponad dopuszczalne granice, a spadki napięć na końcach linii przekraczają normy. Modernizacja tych sieci jest niezbędna dla unowocześnienia i rozwoju produkcji rolnej.
5. Omawiany dokument nie porusza problematyki nieodległej konkurencji zachodnich firm energetycznych typu „multiutility” – obsługujących kompleksowo mieszkania i domy – z krajowymi firmami energetycznymi na rynku polskim. Firmy polskie muszą też dostosować swe struktury do europejskich standardów i nie ograniczać się wyłącznie do dostaw energii. Powinny one w przyszłości zapewnić kompleksową obsługę mieszkańców, poczynając od dostaw różnych form energii, a kończąc na odbiorze śmieci. W zachodnich opracowaniach dotyczących sektorów dostaw energii, ciepła, wody w naszej części Europy, a zwłaszcza w Polsce, na Węgrzech i w Czechach, przewiduje się gwałtowne łączenie firm, które powinno zakończyć się w okresie 2004-2006. Działania te, przynoszące z reguły lepszą jakość usług, wymusi zagraniczna konkurencja i wejście tych krajów do Unii Europejskiej.

Andrzej Pierzak
prezes Agencji Rynku Energii S.A.

Sławomir Krystek
dyrektor generalny Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska

• Informacje o Agencji Rynku Energii S.A.
• Informacje o Izbie Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska