Energia XXII – Ciepło, Elektroenergetyka, Gaz
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 86 (5556) 11 kwietnia 2000 r.

Problemy, oczekiwania i znaki zapytania
Wypowiedź Jana Waszkiewicza, marszałka województwa dolnośląskiego

Polityka energetyczna w województwie dolnośląskim

Prowadzenie polityki energetycznej nie leży wprawdzie w zakresie zadań przypisanych samorządowi regionalnemu, ale jednak musi ona znajdować się w jego polu widzenia. To do samorządu wojewódzkiego (i jego organów) należy prowadzenie polityki regionalnej oraz dbanie o ekonomiczny rozwój regionu i między innymi z tych zadań będzie on rozliczany przez wyborców.

Ponieważ nie można sensownie opracowywać strategii rozwoju regionu (jak też jej przełożenia na wojewódzki plan zagospodarowania przestrzennego) bez uwzględnienia potrzeb i zamierzeń energetyki, nie można też bez uwzględnienia energetycznej składowej myśleć o rozwoju obszarów przemysłowych czy mieszkalnych – więc od energetycznej problematyki nie uciekniemy. Oczywiście nie mamy w jej obszarze żadnych władczych kompetencji ani nie dysponujemy wyspecjalizowanym zapleczem. Politykę tę musimy więc formułować w oparciu o współpracę z zainteresowanymi podmiotami – wytwórcami energii i jej dystrybutorami, właścicielami infrastruktury sieciowej, ekspercką i naukową otoczką (czy składową) tej dziedziny itp. Poniższe uwagi są pokłosiem spotkania takich kręgów, które odbyło się we Wrocławiu z inspiracji i na zaproszenie marszałka województwa, a które zorganizowane było przez Wydział Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego.

Cel polityki energetycznej w warunkach województwa dolnośląskiego

Celem naszej polityki energetycznej jest równoważenie interesów przedsiębiorstw sektora energetyki, gospodarki regionu i gospodarstw domowych dla zapewnienia rozwoju pozwalającego na efektywne wytwarzanie, przesyłanie i dostarczanie energii odbiorcom, tak aby w pełni dostosować się do ich potrzeb oraz wymagań wynikających z procesów integracji z Unią Europejską. Innymi słowy – posługując się nieco inną retoryką – można powiedzieć, iż rozwój systemów energetycznych, także w układzie regionalnym winien być zasadny ekonomicznie, akceptowalny społecznie i minimalizujący niekorzystne skutki dla środowiska (sustainable development). Warto zauważyć, iż tak sformułowany cel wynika z artykułów 16 – 20 Prawa energetycznego, choć ważniejsze wydaje mi się to, że ma on za sobą sankcję zdrowego rozsądku i oczekiwań społecznych.

Jednakże w ślad za tak zorganizowanym celem wyrazić trzeba dobitnie tezę, że realizacja tak sformułowanego celu jest niemożliwa w obecnych warunkach organizacyjnych systemu zarządzania i związanych z nimi procesów występujących w sektorze. Wynika to z powodów naszkicowanych w poniższej diagnozie sytuacji.

Diagnoza sytuacji

• Oddzielenie od siebie systemów elektroenergetyki gazownictwa, a w poszczególnych miastach również systemu zaopatrywania w ciepłą wodę, spowodowało brak myślenia o zintegrowanym i zrównoważonym rozwoju sektora. Brak jest instytucji i płaszczyzn do takiego myślenia. Odwzorowuje to sytuację występującą na poziomie całej gospodarki.
• Daje się zauważyć brak jednolitej polityki organów państwa odpowiedzialnych za politykę energetyczną, a mianowicie: ministra gospodarki, ministra skarbu i prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
• Paradoksalnie – pomimo deklarowanych procesów demonopolizacji i deregulacji – poziom monopolizacji nie uległ zmniejszeniu, a sytuacja w obszarze kształtowania cen i taryf na poszczególne nośniki energii świadczy jednoznacznie o wykorzystaniu przez przedsiębiorstwa energetyki pozycji monopolistycznej w skali większej niż w okresie przed powołaniem URE.
• Sytuacja ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw sektora, a zwłaszcza spółek dystrybucyjnych ulega od kilku lat systematycznemu, a ostatnio dramatycznemu pogorszeniu, co powoduje brak środków na modernizacje i rozwój istniejącej infrastruktury wytwórczej, sieci przesyłowych i rozdzielczych, a w perspektywie ograniczy techniczną i ekonomiczną sprawność tych systemów.
• Z punktu widzenia zasad prawnych istnieją daleko idące możliwości zmian strukturalnych w obrębie prowadzenia polityki w tym zakresie (w Prawie energetycznym nałożony jest na organy samorządu obowiązek prowadzenia polityki energetycznej i tworzenia planów wojewódzkich w tym zakresie).
• Sytuacja spółek sektora w województwie jest zróżnicowana. Dotyczy to zarówno sytuacji ekonomiczno-finansowej, jak i zaawansowania procesów wewnętrznej reorganizacji w celu dostosowania do skutecznego działania w warunkach konkurencji.

Kierunki działań i nasuwające się problemy

W świetle przedstawionej diagnozy sytuacji wydaje się celowe i pilne podjecie zdecydowanych działań, które doprowadziłyby do uszczegółowienia diagnozy sytuacji we wszystkich istotnych obszarach regionalnej polityki energetycznej, a zwłaszcza: ekonomiczno-finansowym, organizacyjnym, technicznym, a także w aspekcie zmian struktury rynku – zarówno krajowego, jak i w obrębie Unii Europejskiej. Taka diagnoza sytuacji powinna stanowić merytoryczną podstawę do przedstawienia propozycji strategii rozwoju sektora energetyki w układzie województwa dolnośląskiego oraz przedstawienia propozycji działań niezbędnych dla realizacji takiej strategii, w krótkim i dłuższym horyzoncie czasowym. Wydaje się, iż celowe byłoby powołanie grupy niezależnych, ale też akceptowanych przez poszczególne przedsiębiorstwa sektora grupy ekspertów, która w czasie tak szybkim jak to możliwe, przy zapewnieniu odpowiedniego poziomu merytorycznego opracowałaby taką ekspertyzę i przedstawiła do dyskusji dla ostatecznego sformułowania strategii w tym zakresie.

W tym kontekście nasuwają się następujące problemy, które warto w tym miejscu zasygnalizować. Problemy te można przedstawić w postaci następujących pytań:

 

1. W jakim sensie jest możliwe wdrożenie działań, zmierzających do przygotowania realizacji kompleksowej polityki energetycznej w układzie regionalnym?
2. Jakie sfery działalności gospodarczej i społecznej są szczególnie „wrażliwe” na stan polityki regionalnej?
3. W jaki sposób procesy prywatyzacji sektora energetyki mogą wpłynąć na strategie województwa dolnośląskiego?
4. Jakie są w praktyce możliwe formy oraz czy jest potrzebna i możliwa w jakiejś określonej formie konsolidacja podmiotów sektora?
5. Jaka powinna być skala, tempo i jakie są możliwości realizacji integracji zarówno w układzie poziomym, jak i pionowym?
6. Jaki jest niezbędny zakres inwestycji w układzie regionalnym dla zapewnienia harmonijnego rozwoju dla realizacji strategii wojewódzkiej?
7. Czy jest celowe i w jakiej formie do tworzenia, w układzie regionalnym „przedsiębiorstw o charakterze multi-utilities”?
8. Jakie możliwości i zagrożenia dla regionalnej polityki energetycznej mogą wystąpić w związku z procesem integracji z UE?
9. Jakie są warunki wdrożenia kompleksowej gospodarki energetycznej w regionie opartej na zrównoważeniu interesów przedsiębiorstw na rynku energii, odbiorców i rozwoju Dolnego Śląska?

Jest to zaledwie część pytań, na które chcielibyśmy znać odpowiedź i na odpowiedź na które czekamy, licząc, że zostanie ona udzielona przez kompetentne i zainteresowane sprawą środowiska. W końcu bez nich nie możemy myśleć o kreśleniu, a tym bardziej o realizacji, regionalnych planów rozwoju. Myślę jednak, że bez tych planów, lub przy wadliwym ich skonstruowaniu, rozwój naszej energetyki nie będzie taki jak trzeba. Interes jest więc obustronny, co jest dobrą podstawą dla współpracy. Gorąco do niej zapraszam!

---

Potwierdzenie wagi pytań postawionych przez marszałka województwa dolnośląskiego oraz częściową odpowiedź na niektóre z tych pytań, czytelnik może znaleźć w wypowiedzi Józefa Pupki, prezesa Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA SA.

 

• Informacje o województwie dolnośląskim