Energia XXIV cz. 1
10 lat Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.
50 lat służb dyspozytorskich
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 214 (5684) 13 września 2000 r.

PSE SA jako Grupa Kapitałowa. Dywersyfikacja działalności
Maria Lewandowska, Krzysztof Rajczewski – Biuro Zarządu PSE SA

 

Dywersyfikacja działalności PSE SA i wydzielanie z jej struktury niektórych rodzajów działalności stanowią istotny element kontynuowanego od kilku lat procesu restrukturyzacji spółki. Głównym celem dywersyfikacji działalności PSE SA w obszarach związanych i nie związanych z zasadniczą działalnością jest dywersyfikacja ryzyka oraz wspieranie rozwoju konkurencji w dziedzinach decydujących o poziomie kosztów w podstawowych obszarach aktywności gospodarczej (np. usługi eksploatacyjne, inwestycyjne), a także decydujących o właściwym funkcjonowaniu systemowego rynku energii elektrycznej (moc regulowana i usługi systemowe).

Stan aktualny

Efektywna realizacja powierzonych statutowych zadań, optymalizacja efektów ekonomicznych, ograniczenie ryzyka i kreowanie siły rynkowej PSE SA stanowią główne przesłanki koordynacji wyodrębnionych podmiotów gospodarczych tworzących Grupę Kapitałową. Obecnie w strukturze grupy kapitałowej funkcjonują spółki „córki” ze 100-proc. udziałem kapitałowym PSE SA, powstałe w ramach decentralizacji zarządzania oraz spółki zależne z ponad 50-proc. udziałem kapitałowym PSE SA, stanowiące głównie formę dywersyfikacji działalności PSE SA. Aktywny wpływ na kształtowanie zaplecza oraz otoczenia gospodarczego podstawowych obszarów biznesowych PSE SA zapewnia firmie zróżnicowany pod względem zaangażowania kapitałowego udział w spółkach stowarzyszonych i pozostałych.

W obszarze sieciowym elektroenergetycznego systemu przesyłowego działają następujące spółki ,,córki”: PSE-Centrum Sp. z o.o., PSE-Południe Sp. z o.o., PSE-Północ Sp. z o.o., PSE-Wschód Sp. z o.o., PSE-Zachód Sp. z o.o., PSE-Rzeszów Sp. z o.o., PSE-Połaniec Sp. z o.o., PSE-REGPLAN Sp. z o.o. Przedmiot działania tych spółek obejmuje zadania dotychczas realizowane przez jednostki organizacyjne PSE SA, na bazie których powstały spółki oraz nowe wynikające z reformy systemu elektroenergetycznego, współdziałanie z przedsiębiorstwami wytwarzania i dystrybucji energii w zakresie planowania i prowadzenia ruchu sieci elektroenergetycznej, organizowanie lokalnych rynków energii i administrowanie nimi.

Utworzenie spółki PSE-Electra Sp. z o.o. jest etapem realizacji procesu wyodrębnienia obrotu energią elektryczną ze struktury PSE SA. PSE-Electra Sp. z o.o. w ramach posiadanych umocowań jest w chwili obecnej pełnomocnikiem PSE SA do negocjowania, przygotowania obsługi kontraktów kupna/sprzedaży energii elektrycznej. Wynikiem decentralizacji zarządzania w obszarze działalności międzynarodowej, informatyczno-telekomunikacyjnej i usług ogólnych jest funkcjonowanie następujących spółek „córek”: PSE-International Sp. z o.o., PSE-Info Sp. z o.o., PSE-Serwis Sp. z o.o.

Działalność wymienionych wyżej spółek ze 100-proc. zaangażowaniem kapitałowym PSE SA zapewnia realizację powierzonych PSE SA zadań, bardziej efektywne wykorzystanie zasobów firmy, zwiększenie przejrzystości kosztów związanych z podstawową działalnością firmy, wspomaganie procesów reform i rozwój konkurencyjności w sektorze elektroenergetycznym, współudział w budowie rynku energii, zwiększenie efektywności zarządzania w warunkach wzrostu konkurencji zarówno krajowej, jak i zagranicznej, przygotowanie do prywatyzacji spółek, zmniejszenie ryzyka związanego z prowadzeniem działalności podstawowej.

W skład Grupy Kapitałowej PSE SA, poza spółkami wyodrębnionymi ze struktury organizacyjnej firmy, wchodzą również spółki założone z innymi podmiotami gospodarczymi funkcjonujące na ogół na bazie części istniejących podmiotów. Do spółek zależnych z ponad 50-proc. zaangażowaniem kapitałowym PSE SA należą Elektrownie Szczytowo-Pompowe S.A. realizujące statutowe zadania PSE SA w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach szczytowo-pompowych, Energoprojekt-Consulting S.A. aktywnie uczestniczący na rynku usług konsultingowych i projektowych oraz TEL-ENERGO S.A. świadczące usługi telekomunikacyjne. Głównym kierunkiem dywersyfikacji działalności PSE SA jest dynamicznie rozwijający się segment rynku związany z usługami telekomunikacyjnymi, stąd PSE SA jest akcjonariuszem/udziałowcem spółek: Polkomtel S.A. Telefonia Lokalna S.A., Niezależny Operator Międzystrefowy Sp. z o.o. Uczestnictwo firmy w tych spółkach pozwoliło zaistnieć PSE SA na rynku telefonii komórkowej, lokalnym rynku telefonii kablowej oraz połączeń międzymiastowych. Ponadto PSE SA posiada udziały/akcje w spółkach świadczących usługi bankowe i ubezpieczeniowe, energetyczne, w spółkach kreujących rynek wykonawców prac eksploatacyjnych, konsultingowych i projektowych oraz kształtujących rynek energii elektrycznej.

W załączeniu przedstawiamy aktualne zestawienie zaangażowania kapitałowego PSE SA w spółkach zależnych, stowarzyszonych i pozostałych, ukazujące zakres i obszar aktywności gospodarczej firmy.

Przewidywane działania w zakresie dywersyfikacji działalności PSE S.A. i Grupy Kapitałowej

Podstawowym celem działalności PSE SA wynikającym z misji spółki jest realizacja funkcji krajowego i międzynarodowego operatora systemu przesyłowego, ponadto stopniowe wychodzenie z komercyjnego obrotu energią elektryczną, przy jednoczesnym zastępowaniu tej działalności aktywnością o charakterze zdywersyfikowanym, w szczególności związaną z usługami telekomunikacyjnymi, a także konsekwentna budowa wartości firmy. Dywersyfikacja działalności PSE SA będzie związana z podstawowym zakresem działalności firmy i posiadanym przez spółkę majątkiem.

Do głównych kierunków dywersyfikacji należy przede wszystkim prowadzenie działalności w obszarach infrastrukturalnych: infrastruktury przesyłowej nośników energii, infrastruktury telekomunikacyjnej, zarządzania informacją, pomiarowo-rozliczeniowej i medialnej. Podstawą dywersyfikacji będzie strategia budowy portfela działalności, co pozwoli na zachowanie dużego stopnia jednorodności firmy i przyniesie korzyści wynikające z synergii kosztowej, organizacyjnej, kapitałowej, przy czym równocześnie nastąpi rozłożenie ryzyka handlowego na więcej obszarów działalności. Takie podejście do strategii budowy portfela działalności pozwoli lepiej wykorzystać mocne strony i szczególne kompetencje PSE SA oraz transferować je na nowe rodzaje działalności.

Głównymi celami dywersyfikacji działalności PSE SA są:

 

• wzrost wartości firmy poprzez m.in. zapewnienie dodatkowych źródeł przychodów, zysków i podstaw zapewnienia stabilności działania, szczególnie w sytuacji ostrego ograniczenia przychodów całego sektora elektroenergetyki,
• wykorzystanie szczególnej, dającej przewagę konkurencyjną pozycji PSE SA na rynku, wynikającej z posiadania takich atutów jak wysoko wykwalifikowana kadra, wiedza, zdobyte doświadczenie, dodatkowe wykorzystanie infrastrukturalnej sieci przesyłowej i medialnej,
• umożliwienie racjonalizacji zatrudnienia w obszarze podstawowej działalności, polegającej m.in. na tworzeniu mniejszych organizmów gospodarczych elastycznie reagujących na zmiany w otoczeniu biznesowym, wspieranie procesów kształtowania się konkurencyjnego rynku dostawców towarów i usług wykorzystywanych przez PSE SA.

W zakresie uczestnictwa PSE SA na rynku telekomunikacji przewiduje się konsolidację posiadanych w tym obszarze aktywów, maksymalizację ich wartości oraz utworzenie drugiego, obok działalności podstawowej, stabilnego filaru rozwoju PSE SA.

Działalność Grupy Kapitałowej PSE SA w zakresie wytwarzania usług systemowych jest kontynuowana w ramach Elektrowni Szczytowo-Pompowych S.A. w warunkach restrukturyzacji firmy. Po ukształtowaniu się konkurencyjnego rynku energii elektrycznej oraz usług systemowych, które mają istotny wpływ na wartość spółki, PSE SA w ramach procesu prywatyzacji będzie ograniczać swoje zaangażowanie w tym segmencie rynku. W ramach Grupy Kapitałowej przewiduje się stopniowe ograniczenie zaangażowania w obszarze usług eksploatacyjnych sieci przesyłowej, jak również restrukturyzację i konsolidację podmiotów. Regionalne spółki eksploatacyjne posiadając odpowiednie zasoby, w tym infrastrukturę techniczną, kadry i systemy wspomagające zarządzanie stanowią dobrą bazę na świadczenie usług w zakresie funkcji koordynatorów handlowo-technicznych na obszarze swojego działania. Rozszerzenie dotychczasowej działalności regionalnych spółek eksploatacyjnych o usługi planistyczne na rynku energii może odbywać się w nowej strukturze właścicielskiej poprzez prywatyzację tych podmiotów z udziałem przedsiębiorstw korzystających z usług koordynatorów handlowo-technicznych, a zwłaszcza przedsiębiorstw dystrybucyjnych i wytwórców. Posiadane przez PSE SA i spółki zależne zasoby intelektualne i techniczne oraz występujące w ramach Grupy Kapitałowej zapotrzebowanie uzasadnia dalsze zaangażowanie firmy w działalność związaną ze świadczeniem usług konsultingowych i projektowych. Działalność ta dotyczyć będzie przede wszystkim wykonywania zintegrowanych programów rozwoju i planów zaspokajania zapotrzebowania na energię elektryczną w obszarze działalności Grupy Kapitałowej; prognozowania, programowania i planowania rozwoju, projektowania i budowy systemów energetycznych; cenotwórstwa w zakresie energii elektrycznej, opracowania projektów taryf; projektowania i wdrożenia systemów pomiarowo-rozliczeniowych oraz transferu technologii. W ramach świadczenia usług informatycznych PSE SA będzie zaangażowana kapitałowo w nowoczesne dochodowe projekty informatyczne, traktując je jako element optymalizacji wykorzystania zasobów, dywersyfikacji przychodów oraz dla uzyskania efektu synergii z własnymi przedsięwzięciami informatyzacji usług sieciowych.

Jedną z form dywersyfikacji działalności PSE SA są usługi energetyczne na rynkach zagranicznych. Przewiduje się, że aktywność w tym obszarze będzie obejmować m. in. prowadzenie działalności o charakterze marketingowym na rynkach międzynarodowych w zakresie usług spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej PSE SA, prowadzenie międzynarodowej działalności konsultingowo-szkoleniowej, w tym również w zakresie restrukturyzacji i demonopolizacji sektorów energetycznych. W ramach dywersyfikacji działalności i wykorzystania kompetencji, PSE SA są zainteresowane realizacją projektów typu ESCO (Energy Services Company) w ramach spółki, której przedmiotem działalności będzie wdrażanie rozwiązań energooszczędnych przy wykorzystaniu metody TPF (Third Party Financing). Istotą tej działalności jest finansowanie inwestycji, a następnie czerpanie korzyści z efektów ekonomicznych uzyskanych dzięki przeprowadzeniu danej inwestycji. Przedmiotem działalności tego typu spółki może być np.: prowadzenie robót energetycznych, elektrycznych, instalacyjnych, oraz prac projektowych i badawczych w szczególności w zakresie budowy, modernizacji urządzeń infrastrukturalnych; obrót wierzytelnościami, w szczególności powstałymi w wyniku zastosowania przedsięwzięć modernizacyjnych w energetyce, ciepłownictwie, budownictwie; usługi doradcze i działalność wydawnicza.

PSE SA są zainteresowane w utrzymaniu zabezpieczenia usług ogólnych realizowanych na jej rzecz przez spółki zależne. Są to usługi administracyjne, transportowe, poligraficzne, medyczne, budowlane i inne niekoncesjonowane. Dla działalności spółek zależnych, PSE SA tworzą korzystne warunki rozwoju tych podmiotów, w tym ekonomiczne, zwiększając jednocześnie dyscyplinę finansową i stymulując wzrost jakości usług oraz umożliwiając spółkom uczestnictwo w rynku wewnętrznym, w tym w inwestycjach energetycznych i innych w celu zwiększenia efektywności obrotu kapitałowego grupy.

Zarządzanie Grupą Kapitałową PSE S.A.

Spółka Akcyjne Polskie Sieci Elektroenergetyczne uczestniczy w Grupie Kapitałowej jako podmiot dominujący, kontrolujący wobec spółek zależnych. Stosunki pomiędzy PSE SA a zależnymi jednostkami, w tym zwłaszcza spółkami „córkami”, są regulowane umowami wzajemnymi lub wielostronnymi, określającymi wzajemne zobowiązania zgodnie z regułami obrotu gospodarczego oraz zapewniające należyte funkcjonowanie energetycznej sieci przesyłowej.

Integralną częścią systemu zarządzania w PSE SA jest nadzór właścicielski, w ramach którego funkcjonują uregulowania organizacyjno-zarządcze wspomagające proces zarządzania spółkami zależnymi. Celem nadzoru właścicielskiego jest stała ocena zasadności i efektywności zaangażowania kapitałowego PSE SA w innych podmiotach gospodarczych, z punktu widzenia realizacji zadań statutowych, długookresowej polityki i strategii działania spółki w sektorze elektroenergetyki oraz podejmowanie związanych z tym decyzji. Model sprawowania nadzoru właścicielskiego ma charakter zdecentralizowany, adekwatnie do zdecentralizowanego systemu zarządzania w PSE SA z funkcją koordynacyjną Biura Zarządu w aspekcie formalnoprawnym nadzoru.

Biorąc pod uwagę szeroki zakres możliwości i metod oddziaływania spółki kontrolującej na podmioty zależne począwszy od liberalnego podejścia do ścisłej i szczegółowej harmonizacji strategii, w przypadku PSE SA zasadne jest podejście elastyczne i selektywne: bardziej ścisłe i szczegółowe dla podmiotów związanych z działalnością podstawową (core business) i liberalne dla obszarów działalności zdywersyfikowanych poddanych konkurencji.

Praktyczne możliwości oddziaływania, a tym samym zakres nadzoru właścicielskiego, uzależnione są od wielkości zaangażowania kapitałowego PSE SA w spółkach kontrolowanych. W spółkach „córkach” PSE SA sprawuje nadzór właścicielski w wielu istotnych obszarach: określenia celów gospodarczych; polityki finansowej, inwestycyjnej, kadrowej; kształtowania systemów zarządzania; informatyzacji; zasad zakupu towarów i usług; polityki informacyjnej; ochrony środowiska naturalnego. Oddziaływanie PSE SA na spółki zależne występuje w formie uchwał Zgromadzenia Wspólników/Akcjonariuszy, udziału przedstawicieli PSE SA we władzach spółek, umów wspólników/akcjonariuszy, uzgodnień dotyczących podziału kompetencji pomiędzy PSE SA i spółki zależne. Nadzór właścicielski obejmuje również kontroling funkcji zarządczych w zakresie planowania, organizowania, kierowania i kontrolowania, wykonywanych w PSE SA w stosunku do spółek zależnych, a zwłaszcza ze 100-proc. udziałem PSE SA. Funkcje te są wykonywane zarówno przez jednostki zarządzające, jak i sterujące PSE SA w ramach ich zróżnicowanej odpowiedzialności w systemie zarządzania Grupą Kapitałową. Ze względu na stopniowe ograniczenie zaangażowania Grupy Kapitałowej PSE SA w świadczenie usług eksploatacyjnych sieci przesyłowej, realizowanych głównie przez regionalne spółki eksploatacyjne, jak również restrukturyzację podmiotów w ramach grupy, aż do prywatyzacji włącznie oraz jednocześnie wzrost aktywności w zakresie dywersyfikacji w obszarze nieregulowanym działalności PSE SA, ulega modyfikacji nadzór właścicielski, adekwatnie do wzrastającej roli zarządzania ryzykiem i inwestycjami kapitałowymi. Wprowadzane zmiany organizacyjno-zarządcze będą sprzyjać realizacji podstawowych celów budowy Grupy Kapitałowej PSE SA, efektywniej wspierać działania związane z utrzymaniem stabilności finansowej firmy i racjonalnemu rozłożeniu ryzyka handlowego.

Zaangażowanie PSE S.A. w spółkach zależnych, stowarzyszonych i innych
Stan aktualny zarejestrowany na 31.08.2000 r.

 

Nazwa spółki		Udział PSE S.A. w kapitale spółki	Kapitał akcyjny/ zakładowy spółki
Spółki zależne		%	zł
1.	PSE – Serwis Sp. z o.o.	100,0	3 958 900
2.	PSE – Rzeszów Sp. z o.o.	100,0	2 883 000
3.	PSE – Połaniec Sp. z o.o.	100,0	1 999 900
4.	PSE – International Sp. z o.o.	100,0	450 000
5.	PSE – Info Sp. z o.o.	100,0	480 000
6.	PSE – Centrum Sp. z o.o.	100,0	1 534 000
7.	PSE – Regplan Sp. z o.o.	100,0	208 000
8.	PSE – Wschód Sp. z o.o.	100,0	1 145 000
9.	PSE – Południe Sp. z o.o.	100,0	1 450 000
10.	PSE – Północ Sp. z o.o.	100,0	1 209 000
11.	PSE – Zachód Sp. z o.o.	100,0	4 207 000
12.	PSE – Electra Sp. z o.o.	100,0	490 000
13.	Elektrownie Szczytowo – Pompowe SA	99,60	208 486 500
14.	Energoprojekt – Consulting SA	83,77	2 833 100
15.	TEL-ENERGO SA	75,56	162 221 100
Spółki stowarzyszone
16.	Niezależny Operator Międzystrefowy Sp. z o.o.	50,00	1 000 000
17.	Energo – Utech S.A.	50,00	2 400 000
18.	Telefonia Lokalna SA	44,14	280 000 000
19.	EWiNN Sp. z o.o.	40,00	1 825 500
20.	Polenergia S.A.	33,33	999 000
21.	PUE Bydgoszcz SA	32,22	600 000
22.	PUE Wrocław SA	30,00	600 000
23.	Elektrownia Szczytowo-Pompowa Młoty SA	25,00	140 000
Pozostałe spółki
24.	Autostrada Wielkopolska SA	19,77	461 000 000
25.	RWN Chorzów GZE Sp. z o.o.	19,01	279 300
26.	Polkomtel SA	16,05	1 500 000 000
27.	ENESTA S.A.	17,33	1 500 000
28.	Energopomiar Sp. z o.o.	13,21	5 384 900
29.	Telewizja Familijna S.A.	11,96	1 840 000
30.	Agencja Rynku Energii SA	10,60	943 000
31.	Giełda Energii S.A.	10,00	10 000 000
32.	WINUEL SA	9,00	798 700
33.	BISE S.A.	3,14	52 090 890
34.	Swe-Pol Link AB	1,00	6 000 000
35.	Energo-Asekuracja SA	0,36	55 000 000
36.	BRE SA	0,0004	91 200 000

Maria Lewandowska
Krzysztof Rajczewski
Biuro Zarządu PSE S.A.

 

• Informacje o firmie Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA