Energia XXIV, cz. 2
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 214 (5684) 13 września 2000 r.

Interconnector UK – więcej niż tylko gazociąg
EDS – Poland

 

Zakończenie budowy gazociągu Interconnector UK (IUK), który po raz pierwszy umożliwia transport gazu w obu kierunkach pomiędzy Wielką Brytanią a Europą kontynentalną w październiku 1998 roku, było z całą pewnością ogromnym sukcesem sztuki inżynierskiej. Wpływ uruchomienia gazociągu na europejski rynek handlu gazem nie był jednak od razu wiadomy. Wiele osób przepowiadało, że siły rynkowe wyzwolone przez Interconnector na zawsze zmienią energetyczną mapę Europy. Po dwóch latach działalności gazociągu wszystko wskazuje na to, że miały one rację.

Przy projektowaniu i budowie gazociągu Interconnector uczestniczyli przedstawiciele ponad dwudziestu krajów. Zasadnicze zmiany wprowadzane zarówno przez Komisję Europejską, jak i poszczególne kraje Unii Europejskiej, stanowiły czynniki sprawcze leżące u podstaw idei powstania gazociągu. Przedsięwzięcie od początku rozwijało się bardzo szybko: począwszy od wstępnych badań i analiz, poprzez opracowanie projektu, aż po budowę gazociągu o średnicy 40 cali i długości 215 km, łączącego Bacton w Wielkiej Brytanii i Zeebrugge w Belgii.

Interconnector łączy brytyjską i belgijską gazową sieć przesyłową. Zainstalowane obecnie urządzenia kompresujące umożliwiają fizyczny przepływ 20 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie w kierunku do Zeebrugge oraz 8,5 miliarda metrów sześciennych w kierunku do Bacton.

Łańcuch transportu gazu

Dla spedytorów (ang. Shippers) gazociągu Interconnector jego pojemność jest praktycznie nieograniczona. Każdy spedytor może wykorzystywać posiadane prawa do określonej pojemności w fizycznie istniejącym gazociągu w celu pokrycia zapotrzebowania swych licznych klientów. W każdej chwili zaspokojenie potrzeb jednych klientów będzie wymagać przesłania gazu w jednym kierunku, natomiast zaspokojenie potrzeb innych – przesłania gazu w kierunku odwrotnym. Dlatego też każdy spedytor może traktować swoje uprawnienie do przesyłu tak, jakby posiadał swój własny indywidualny dwukierunkowy gazociąg. Spedytorzy mogą kontraktować przesłanie dowolnych ilości gazu pod warunkiem, że wartość netto po podliczeniu zobowiązań mieści się w wartości netto zarezerwowanej dla spedytora pojemności gazociągu.

Liczba spedytorów z uprawnieniami do określonej pojemności wzrosła z początkowych 9 do 15. Poza kontraktowaniem przesyłu gazu dla swoich klientów, spedytorzy mogą również prowadzić handel uprawnieniami do pojemności. Umożliwia to więc prowadzenie jeszcze jednego typu biznesu – handlu pojemnością pomiędzy „wirtualnymi” gazociągami w ramach IUK.

Załączony rysunek przedstawia schemat funkcjonalny gazociągu Interconnector UK.

Technologia EDS wspomaga Interconnector

Menedżerowie IUK od początku byli świadomi, że osiągnięcie sukcesu handlowego wymaga wdrożenia doskonałej technologii informacyjnej. Spedytorzy, aby móc odpowiednio reagować na pojawiające się oferty rynkowe, muszą mieć dostęp do danych napływających w czasie niemal rzeczywistym. Także IUK potrzebuje szybkich i dokładnych informacji o ilości gazu magazynowanego oraz przesyłanego przez każdego ze spedytorów.

Partnera informatycznego, który dostarczyłby wymagany system komputerowy oraz niezbędne systemy telekomunikacyjne, wybrano w procesie ofertowym. Złożone oferty rozważano pod różnymi względami, biorąc pod uwagę przede wszystkim doświadczenia oferenta w sektorze gazownictwa, jego możliwości technologiczne, umiejętności zarządzania ryzykiem oraz doświadczenia w zarządzaniu projektami. Wynikiem przeprowadzonej oceny ofert było przyznanie kontraktu firmie EDS.

IUK oraz EDS utworzyły wspólne przedsięwzięcie pod nazwą Alians dla Systemu Informacyjnego Spedytorów Gazociągu Interconnector (ang. Interconnector Shippers Information System Alliance, ISIS Alliance). Sally Coghill, kierownik projektu ze strony EDS, mówi, że sposób prowadzenia projektu oparty na współpracy obu stron był kluczem do sukcesu całego przedsięwzięcia. Dyrektor zarządzający IUK, Roger Cornish, wypowiada się natomiast tymi słowami: „Zbudowaliśmy silny związek oparty na wzajemnym zaufaniu. Pracownicy EDS są specjalistami wysokiej klasy, posiadają ogromne umiejętności i są niezwykle zaangażowani w swoją pracę. Duże korzyści przyniosła nam także wiedza EDS na temat działalności sektora gazowego”. Prestiżowa organizacja brytyjska – British Computer Society – w pełni potwierdziła te opinię, przyznając na początku bieżącego roku ISIS Alliance nagrodę Excellence in IS Management 2000.

System ISIS jest obsługiwany z siedziby IUK w Londynie. Sprzęt komputerowy zainstalowany jest w specjalnym ośrodku przetwarzania danych, zarządzanym przez centrum kontroli sieci EDS.

Spedytorzy z całej Europy podłączeni są do sieci rozległej ISIS poprzez standardowe przeglądarki internetowe. Jest to wygodne dla użytkowników i nie wymaga instalowania specyficznego oprogramowania na lokalnych komputerach osobistych. W rezultacie, każdy spedytor ma zawsze najnowszą wersję użytkową ISIS, a potrzeba wsparcia technicznego została ograniczona do minimum.

Zgodnie z opinią Sally Coghill: „EDS zaprojektował ISIS w taki sposób, aby mógł się on rozwijać wraz z IUK i dostosowywać do dynamicznych zmian w sektorze gazowym. Zaawansowana platforma technologiczna ISIS jest łatwa w rozbudowie niezależnie od lokalizacji, a zarazem wszyscy użytkownicy systemu mają zawsze dostęp do jego najnowszej wersji.”

Bazę systemu ISIS stanowi rozbudowany klaster serwerów Compaq NT na platformie Oracle Parallel Server, co stanowi solidną podstawę umożliwiającą rozbudowę systemu ISIS w przyszłości. Ponadto sieć ISIS jest wyposażona w rozwiązania umożliwiające tradycyjny przesył danych EDI, w interfejsy do zbierania danych operacyjnych, takich jak odczyty urządzeń pomiarowych oraz interfejsy do przedsiębiorstw zajmujących się przesyłem gazu z i do każdego końca gazociągu Interconnector.

Wpływ IUK na rynek gazu w Europie

Interconnector wkrótce obchodzić będzie swoje drugie urodziny. Wpływ gazociągu na brytyjski i europejski rynek gazowy określa się jako znaczący. Gazociąg nie tylko spełnił swoje zadanie, umożliwiając brytyjskim producentom gazu eksport tego surowca na kontynent europejski, ale co ważniejsze – stał się efektywnym narzędziem biznesowym zarówno dla brytyjskich, jak i europejskich uczestników rynku gazu.

W początkowych przewidywaniach sądzono, że przez pierwsze 5 – 10 lat gazociąg będzie wykorzystywany tylko w jednym kierunku – w celu eksportu brytyjskiego gazu. Jednak już w pierwszych trzech miesiącach od uruchomienia Interconnector zanotował rekord przepływu gazu w kierunku odwrotnym, do Wielkiej Brytanii, ponieważ europejscy uczestnicy rynku wykorzystali promocje cenowe w Wielkiej Brytanii. System ISIS zarządza procesem uwzględniając przewidywania rynkowe i w odpowiednim momencie zmieniając kierunek przepływu gazu.

Uzyskanie przez Interconnector roli narzędzia tworzącego rynek handlu gazem, a przez system ISIS roli narzędzia wspomagającego ten handel, stało się możliwe dzięki uniezależnieniu handlu gazem od ilości surowca fizycznie przepływającego przez gazociąg. Interconnector jest czymś zupełnie innym niż gazociągi przesyłające gaz ziemny od producenta na rynek. Interconnector stanowi łącze między dwoma rynkami.

Cambridge Energy Research Associates (CERA) uznała, iż Interconnector stał się „nieodłącznym elementem rynku gazowego”. Ale jakie są tego implikacje na przyszłość?

To, czego można się spodziewać w przyszłości, będzie najprawdopodobniej przypominało obecny rynek gazu w Ameryce Północnej. Ceny gazu w Ameryce ustalane są poprzez różnice w cenach proponowanych przez handlujących tym surowcem na giełdach gazu (ang. trading hub). W Europie zaczątek takiej giełdy, zaopatrywanej przez Interconnector, powstał w Zeebrugge. Obserwatorzy rynku spodziewają się, że cena gazu na brytyjskim rynku typu spot stanie się wyznacznikiem cen gazu w Europie. Tradycyjne europejskie przywiązanie cen gazu do cen ropy naftowej zacznie się załamywać i powstanie więcej giełd handlujących gazem. Potencjalne lokalizacje giełd, z dostawą gazu i dostępnymi, odpowiednimi do potrzeb, zbiornikami do magazynowania surowca, zidentyfikowano już w kilku krajach, w tym w Austrii, Niemczech i Holandii.

Położenie Polski jako kraju transferowego dla gazu eksportowanego z Rosji oraz posiadanie własnego znaczącego rynku zbytu umożliwia wykorzystanie dramatycznych zmian zachodzących obecnie na gazowej mapie Europy dla własnego rozwoju. Należy oczekiwać, że Polska wykorzystując swoje atuty rozwinie się jako liczący się uczestnik nowego europejskiego rynku gazowego.

dr Józef Sobolewski

EDS-Poland
02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 41 (bud. Saturn)
tel. (022) 606 2700
faks (022) 606 2701
http://www.eds.com.pl

 

• Informacje o firmie EDS – Poland