Rozmowa z dr. Wojciechem Henrykowskim,
prezesem Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji SA
Czy doświadczenie z okresu PRL przydało się w budowaniu działalności Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji?
Część kadry PCBC zdobywała doświadczenie jeszcze w Centralnym Biurze Jakości Wyrobów i choć dziś są inne przepisy, to pracownicy laboratoriów czy biura szkoleń działają podobnie. Przypomnijmy też, że część norm obowiązujących w PRL bazowała na normach europejskich czy międzynarodowych. Nie działaliśmy w pustce. CBJW było członkiem Europejskiej Organizacji Jakości czy Międzynarodowego Systemu Certyfikacji Wyrobów Elektrotechnicznych. Współpraca z zagranicznymi organizacjami sprawiła, że dość łatwo przyszło nam dostosować i wdrożyć europejski system oceny zgodności.
Kiedyś producent, który dostał państwowy znak jakości Q lub 1, chwalił się nim. Widać go było wyraźnie na wyrobie. Dziś nikogo nie interesuje, czy produkt jest wysokiej jakości…
W tej chwili każdy może sobie nadać znak. Nie ma ustawy, która by tę sprawę regulowała. Konsumenci więc gubią się w dżungli znaków. Państwowe niegdyś znaki Q i B nadal istnieją. Należą do PCBC i są dobrowolne. Znaki te otrzymało ponad 4000 produktów. Znak B świadczący o bezpieczeństwie wyrobu także jest dobrowolny. Promujemy te znaki, ale ich ranga jest niższa od poprzednich.
Czy jest możliwe stworzenie systemu motywacyjnego dla firm w celu poprawy jakości wyrobów lub usług?
Przez pewien czas placówki służby zdrowia posiadające certyfikaty dostawały dodatkowe punkty przy kontraktowaniu usług z NFZ. Niestety, przywilej ten zniesiono. Podobnie było z firmami posiadającymi certyfikaty ekologiczne, które dzięki temu mogły się starać o dopłaty na szkolenia czy zwrot kosztów certyfikacji. Gdyby istniał stały mechanizm, więcej firm byłoby zainteresowanych poprawą jakości. Sugerowaliśmy w swoim czasie, aby usankcjonować prawnie przywilej w przetargach czy zawieraniu kontraktów dla firm posiadających certyfikaty.
PCBC od lat jest liderem na polskim rynku. Jaki sukces okazał się najważniejszy dla spółki?
Myślę, że fakt naszego istnienia jest sukcesem, ponieważ konkurencja jest ogromna. Na polskim rynku działa ponad 60 jednostek certyfikujących z laboratoriami. Wśród nich znajdują się takie, które swym działaniem obejmują cały świat i są w stanie przeprowadzić certyfikację w każdej dziedzinie. Ale skoro mamy ok. 40 procent udziału w rynku, jakoś sobie radzimy. Dzięki konkurencji poszerzyła się nasza oferta, m.in. objęliśmy certyfikacją obszar wellness&spa. Pierwszy certyfikat w tej dziedzinie wydaliśmy w 2012 roku. W tym roku rozpoczęliśmy certyfikację zakładów pralniczych, według systemu RABC (EN 14065).
W jakim kierunku zmierza PCBC?
Na rynku światowym powstają dziś systemy komercyjne.
Kiedyś system ISO 9000 obejmował wszystkie branże, dziś zaczynają obowiązywać systemy dla poszczególnych branż, np. dla spa, motoryzacji, kolejnictwa, żywności itd. Nowością są opracowane wymogi jakościowe dla organizowania imprez różnego typu, np. mistrzostw świata w piłce nożnej czy szczytu klimatycznego. Śledzimy te nowości i jeśli jesteśmy w stanie przeprowadzić certyfikację, proponujemy ją naszym klientom.
PCBC nietypowo obchodziło Polski Dzień Jakości, który przypada w listopadzie. Dzień ten został połączony z obchodami 55-lecia działalności na rzecz jakości, które odbyły się 17 września. Z czego wynika ta zmiana?
Jubileusz świętowaliśmy 17 września równo w 55. rocznicę wydania uchwały przez Radę Ministrów o wprowadzeniu oceny jakości wyrobów i powołaniu Biura Znaku Jakości. Obchodziliśmy go na Stadionie Narodowym, pod patronatem Europejskiej Organizacji Jakości (EOQ). Z tej okazji wystąpił dyrektor generalny tej organizacji – Eric Janssen. Podczas uroczystości kilkoro pracowników PCBC otrzymało odznaczenia państwowe. Z kolei zarząd PCBC wręczył wyróżnienia klientom, którzy od lat współpracują z PCBC, m.in. Kancelarii Prezesa Rady Ministrów czy Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Po raz pierwszy też wręczyliśmy certyfikat w branży spożywczej, zgodny z wymaganiami normy FSSC 22000, spółdzielni mleczarskiej „Mlekovita” oraz certyfikat systemu zarządzania Energia ISO 50001:2012 dla Urzędu Miasta Dzierżoniów.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Maria Weber
Kalendarium
1958 – uchwała Rady Ministrów w sprawie zapewnienia właściwej jakości towarów przeznaczonych na zaopatrzenie ludności i powołanie Biura Znaku Jakości, które organizowało i koordynowało system podnoszenia jakości wyrobów i usług.
1959 – Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego wydaje zarządzenie w sprawie zasad przyznawania prawa do oznaczania wyrobów znakiem jakości.
1963 – BZJ koordynuje działalność 6 organizacji upoważnionych do wydawania znaków jakości. Liczba wydanych znaków zbliżyła się do 1000.
1974 – mocą zarządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług w miejsce BZJ powstaje Centralne Biuro Jakości Wyrobów, które koordynuje 14 branżowych organizacji, uprawnionych do wydawania znaku jakości.
1984 – uchwała Rady Ministrów w sprawie oznaczania wyrobów państwowymi znakami jakości (Q, 1 oraz znakiem bezpieczeństwa B) przez CBJW.
1991 – zarządzenia Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar w sprawie akredytacji jednostek certyfikujących na podstawie norm EN serii 45000 oraz rozpoczęcie oceny systemów jakości na podstawie norm ISO 9000 (EN 29000).
1993 – CBJW zostaje członkiem Europejskiej Organizacji Jakości (EOQ). W ramach Biura powstaje Zespół Certyfikacji Systemów Jakości i wydaje trzy pierwsze certyfikaty.
1994 – mocą ustawy o badaniach i certyfikacji, przyjętej przez Sejm w 1993 r., w miejsce CBJW powstaje przedsiębiorstwo Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, które organizuje system badań i certyfikacji, akredytuje jednostki certyfikujące i laboratoria badawcze i szkoli m.in. auditorów.
1997 – PCBC zostaje przyjęte w poczet Międzynarodowej Sieci Jednostek Certyfikujących (IQNet).
2003 – PCBC przekształcone w jednoosobową spółkę skarbu państwa PCBC S.A, podlegające prezesowi Rady Ministrów.
2004 – Po przyłączeniu Polski do UE, PCBC uzyskuje notyfikację jako jednostka certyfikująca wyroby w zakresie 10 dyrektyw. Obchody 45-lecia działalności.
2008 – PCBC jest obecne w wielu krajach świata, m.in. w Turcji, Rumunii i Indiach. Obchody 50-lecia działalności.
2012 – Liczba wydanych w tym roku certyfikatów przekroczyła 5500, w porównaniu z 3 w 1993 roku. Najwięcej z nich należy do systemu zarządzania jakością zgodnego z normą ISO 9001.
2013 – PCBC zostaje upoważnione przez holenderską Fundację ds. Certyfikacji Bezpieczeństwa Żywności do prowadzenia żywności na zgodność z wymaganiami FSSC 22000. Pierwszy certyfikat w tym zakresie otrzymała Spółdzielnia Mleczarska „Mlekovita”. Obchody 55-lecia. n
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
02-699 Warszawa, ul. Kłobucka 23A
tel. centr. 22 46-45-200, fax 22 647-12-22