Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
22 marca 2012 r.
Budujemy dla siebie i przyszłych pokoleń
Rozmowa z Tadeuszem Krężelewskim,
prezesem Europejskiego Centrum Ekologicznego – KREVOX
Jak skomentowałby pan proces realizacji zobowiązań Polski w stosunku do UE wynikających z modernizacji infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i gospodarki odpadami?
Trzeba przyznać, że rząd pod kierunkiem pana premiera Tuska, przy wsparciu PSL i Ministerstwa Środowiska oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, czyni dynamiczne i skuteczne działania dla zabezpieczenia nowych funduszy pomocowych. Problemy generuje fakt, że przyznane przez UE środki pokrywają średnio 50% kosztów inwestycji, a samorządy mogą nie mieć zdolności kredytowych na pokrycie pozostałej połowy. Zaistnieje paradoksalna sytuacja, że Unia wywiąże się ze swoich obietnic, a Polska nie będzie w stanie zrealizować zgłoszonych inwestycji. Zakładając, że koszt instalacji przekształcania odpadów komunalnych w energię dla około 200 tys. mieszkańców wyniesie 360 mln zł, Unia gwarantuje połowę, a pozostałe środki muszą zabezpieczyć władze miasta. Gdzie samorząd znajdzie te brakujące 180 mln złotych? Na mniejszą skalę mamy ten sam problem na poziomie gmin, które przede wszystkim muszą finansować edukację i służbę zdrowia. Zadłużenie samorządów powoduje, że korzystanie z prywatnych funduszy inwestycyjnych będzie wkrótce jedyną możliwością ich dalszego rozwoju i gwarancją utrzymania życia obywateli na średnim poziomie europejskim, kontynuując budowę niezbędnej infrastruktury.
Połączenie doświadczenia technologicznego z kapitałem prywatnym jest gwarancją uzyskania najwyższej jakości produktu końcowego, jeśli mu jeszcze towarzyszy sprawne zarządzanie i zaplanowany reżim kosztów eksploatacji, to mamy sytuację optymalną.
Fundusze inwestycyjne i środki pomocowe – czy to wystarczy, aby w Polsce sprawnie zrealizować inwestycje z zakresu gospodarki odpadami i osadami ściekowymi?
Wiele zależy od inicjatywy ustawodawczej Komisji Ochrony Środowiska, działającej przy Sejmie, czy ministerstwa Środowiska. Dla uporządkowania gospodarki osadami ściekowymi jest konieczne jednoznaczne unormowanie przepisów prawnych dotyczących zakazu wykorzystywania osadów ściekowych do celów rolniczych i leśnictwa. Wyłącznie osad poddany pasteryzacji metodą suszenia w temperaturze około 130°C może być dopuszczony do ponownego zagospodarowania. Jedynie ta metoda gwarantuje pełne bezpieczeństwo środowiska. Dotychczasowa praktyka zaorywania w glebie surowego osadu ściekowego stwarza poważne zagrożenia dla zwierząt hodowlanych i leśnych, wystawia na ryzyko wysoką wartość rynkową produktów polskiego rolnictwa, znanego jako źródło zdrowej żywności. Ponadto uznanie osadów jako źródła energii wolnej od emisji CO2 w procesie współspalania z węglem w elektrociepłowni lub cementowni jest podstawą do przyznania temu surowcowi tak zwanych zielonych certyfikatów, jak to ma miejsce w innych krajach europejskich. Wprowadzenie takich przepisów w pełni rozwiąże problem utylizacji osadów.
Kapitał, technologie oprawione sprawnym zarządzaniem – czy to wystarczy, aby przyspieszyć realizację czekających latami inwestycji?
Uproszczenie przepisów prawnych i odpowiednie uregulowania Ministerstwa Finansów, na wzór dobrych i sprawdzonych schematów funkcjonujących już od lat w Unii Europejskiej, na pewno byłyby dobrym bodźcem do rozkwitu nowych form współpracy samorządów z funduszami inwestycyjnymi. Bardzo ostrożne i zachowawcze podejście administracji do innych sposobów finansowania inwestycji wynika tylko z obawy o teoretycznie nieprzewidywalne skutki. Trudności w interpretacji skomplikowanych przepisów prawa są doskonałą pożywką dla przyszłych kontroli i podejrzeń o niegospodarność. W Polsce nadal z trudem nagradza się determinację, inwencję i sprawne działania. W administracji przeważa postawa zaniechania i opóźniania w nieskończoność realizacji niezbędnych inwestycji, tłumaczona zbyt małym budżetem, niż podejmowanie nowatorskich rozwiązań prawno-finansowych. Przecież szybkie uruchomienie czekających realizacji projektów jest najlepszą metodą utrzymania rozwoju gospodarczego i walki z bezrobociem.
Skąd biorą się prywatne fundusze inwestycyjne?
Prywatne fundusze inwestycyjne są to pieniądze podatników z całego świata, którzy w wyniku indywidualnych decyzji powierzają swoje oszczędności celem ich pomnożenia wybranym przez siebie organizacjom finansowym. Właśnie w ten sposób, każdy może szybciej niż w wyniku tradycyjnych lokat w banku powiększyć swój majątek. Banki zresztą już od wielu lat tworzą takie alternatywne fundusze w ramach swojej działalności. Są to jednym słowem, nasze, podatników całego świata, oszczędności inwestowane z korzyścią dla nas i dobrze zarządzane. To nie wstyd pomnażać swój majątek osobisty, realizując zarazem tak potrzebne społecznie projekty.
Liczba inwestycji w ramach PPP rośnie. Dlaczego pana zdaniem, mimo ogromnego zainteresowania, brakuje chętnych do realizacji inwestycji w modelu umowy cywilnoprawnej?
Konferencja, która odbyła się ostatnio w gminie Lesznowola, objęta patronatem Ministerstwa Środowiska, była poświęcona nowym źródłom finansowania. Wysoka frekwencja, a przybyło przeszło 120 samorządowców, świadczy o stopniu powagi zagadnienia. Podczas tej konferencji zaprezentowano możliwości realizacji kosztownych inwestycji w oparciu o różne formy umowy cywilnoprawnej, a finansowane przez prywatne fundusze.
Jak pokazują doświadczenia najbardziej rozwiniętych krajów, takich jak Wielka Brytania, Niemcy, Stany Zjednoczone i Kanada, władze lokalne chętnie sięgają po prywatno-państwowe finansowanie projektów, aby nie zwiększać zadłużenia lokalnych budżetów. Szkoda tylko, że w 2010 roku wartość realizowanych na tych zasadach projektów w Europie wyniosła 18,3 mld euro, z czego w Polsce tylko 120 mln euro. Niskie wykorzystanie funduszy prywatnych wynika z braku wiedzy i świadomości, jakie są możliwości. Lęk rodzi się z niezrozumienia zagadnienia. Udział przedstawicieli NIK w konferencji w Lesznowoli jest pozytywnym sygnałem. Jeśli jednostka kontroli z tak ogromnym autorytetem stwierdza, że pójście tą drogą jest dopuszczalne, ale związane z typowymi zagrożeniami, jakie mogą wystąpić w przypadku realizacji każdej umowy cywilnoprawnej, jest to podejście rzeczowe, racjonalne i nowoczesne, dające otwarcie perspektyw dla Polski i Polaków. Budujemy dla siebie i dla przyszłych pokoleń, niezależnie czy to będzie finansowane bezpośrednio z budżetu zbudowanego z naszych podatkach, czy z funduszy inwestycyjnych opartych na naszych oszczędnościach. Liczy się efekt końcowy.
Musimy jednak pamiętać o złożoności procedur i konieczności poruszania się jednocześnie w różnych płaszczyznach prawa cywilnego, administracyjnego, finansowego, podatkowego, budowlanego itd., ze skutkami w odległym czasie, dlatego należy w samorządach wykształcić kadrę fachowców dobrze opłacanych, która będzie kierowała i monitorowała realizację projektu na różnych jego etapach.
Ważne jest to, aby inwestycja nie wchodziła w dług publiczny samorządu. Dlatego rola i kompetencje ekspertów i doradców są sprawą zasadniczą dla powodzenia projektu.
Czy Europejskie Centrum Ekologiczne jest gotowe, aby podjąć się doradztwa w zakresie przygotowania i prowadzenia inwestycji?
Europejskie Centrum Ekologiczne wraz z partnerami, mając przeszło 20-letnie doświadczenie, wydzieliło w swej strukturze organizacyjnej zespół, który na zlecenie samorządu może pomóc w opracowaniu dokumentacji dla danego projektu, zarówno od strony prawnej, finansowo-podatkowej jak i technologicznej, znajdując optymalne rozwiązania indywidualnie rozpatrywane pod kątem potrzeb i możliwości danego projektu. Profesjonalne działanie jest gwarantem wyeliminowania zagrożeń i ryzyka występującego w trakcie realizacji każdej umowy cywilnoprawnej.
Europejskie Centrum Ekologiczne Krevox prowadzi szkolenia i służy doradztwem, nie tylko samorządom. Celem każdej konferencji organizowanej przez Krevox jest uświadomienie nie tylko możliwości technologicznych, ale przede wszystkim przedstawienie konkretnych rozwiązań finansowania inwestycji gospodarki wodnej na poziomie gminy.
Dziękuję za rozmowę.
Marlena Ettinger
Europejskie Centrum Ekologiczne
Zainteresowanych doradztwem prosimy o kontakt pod adresem mailowym:
funduszeinwestycyjne(at)krevox.com