Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
10 marca 2009 r.
Koncepcja kamieni milowych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej
Energetyka jądrowa w Polsce
Adam Szejnfeld, sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki
Od 10 do 13 lutego 2009 r. miała miejsce wizyta we Francji delegacji Senatu RP oraz przedstawicieli ministerstw. Od lewej: Luis Echavarri – szef Nuclear Energy Agency (NEA), agencji OECD ds. energii jądrowej, Adam Szejnfeld – sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, Jan Woroniecki – ambasador RP przy OECD. fot. Piotr Żbikowski, Biuro Prasowe Ministerstwa Gospodarki |
Uchwała nr 4 Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej przewiduje powołanie Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiej Energetyki Jądrowej. Pełnomocnik ma przygotować i przedstawić Radzie Ministrów projekt tego Programu – określający m.in. liczbę, wielkość i możliwe lokalizacje elektrowni jądrowych, a także program zmian instytucjonalno-legislacyjnych niezbędnych do jego wdrożenia. Zobowiązuje też Ministra Skarbu Państwa do zapewnienia współpracy Polskiej Grupy Energetycznej S.A. przy przygotowywaniu powyższego programu, jak i pełnienia przez tę spółkę wiodącej roli w jego realizacji.
Wprowadzenie energetyki jądrowej wymaga podjęcia wielu długofalowych, złożonych i zależnych od siebie działań natury technicznej, prawnej i organizacyjnej. Doświadczenie pokazuje, że pomiędzy polityczną decyzją o programie wdrożeniowym a realizacją pierwszej elektrowni jądrowej mija zwykle 12-15 lat. Okres ten, zgodnie z koncepcją kamieni milowych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (Milestones in the Development of a National Infastructure for Nuclear Power, IAEA Nuclear Energy Series No. NG-G-3.1), składa się z trzech głównych faz:
1) przygotowanie decyzji o uruchomieniu programu energetyki jądrowej,
2) przygotowanie budowy elektrowni jądrowych po podjęciu decyzji politycznej,
3) działania dotyczące realizacji projektu budowy pierwszej elektrowni jądrowej.
| Szwajcarska siłownia jądrowa Beznau 350 MWe wymaga średniorocznie 40 ton paliwa jądrowego i wytwarza następujące ilości odpadów promieniotwórczych: 1,4 m3 wysoko aktywnych, 25 m3 średnio aktywnych i 50 m3 nisko aktywnych. Reaktor jądrowy EPR 1000 MW zużywa rocznie 30 ton (80 kg dziennie) paliwa jądrowego za 35 mln euro i kosztuje ok. 2,5 mld euro, podczas gdy elektrownia konwencjonalna 1000 MW wykorzystuje 2,6 mln ton węgla kamiennego dostarczanego ciągle przy pomocy złożonych i kosztownych mechanizmów. Podobne urządzenia muszą odebrać znaczne ilości odpadów. Jeden tylko blok konwencjonalnej Elektrowni Opole o mocy 360 MWe wytwarza rocznie 190 tys. ton żużla i popiołu (część z nich radioaktywnych) i 45,5 tys. ton gipsu z instalacji mokrego odsiarczania spalin. Są one następnie wykorzystywane np. w budownictwie, drogownictwie itp.
Źródło: G. Jezierski |
Podobnie będzie w Polsce. W pierwszej fazie, kluczowym zagadnieniem będzie opracowanie kompleksowego systemu prawnego energetyki jądrowej (bezpieczeństwo, zabezpieczenia, odpowiedzialność za szkody i aspekty komercyjne wykorzystania materiałów jądrowych itp.), dostosowanie i utrzymanie efektywnego systemu dozoru jądrowego, przygotowanie kadr dla organizacji państwowych i właścicieli/operatorów elektrowni jądrowych. Należy zadbać o zapewnienie wystarczających środków finansowych na budowę, utrzymanie bezpiecznej eksploatacji i likwidację elektrowni jądrowej po wyeksploatowaniu, jak też na zarządzanie odpadami promieniotwórczymi, paliwem i materiałami jądrowymi, a także na rozbudowę zaplecza naukowo-badawczego oraz na transparentne komunikowanie się ze społeczeństwem i z państwami sąsiednimi.
Druga faza ma na celu zapewnienie warunków do osiągnięcia przez państwo i przedsiębiorstwa energetyczne (właścicieli/operatorów) wystarczającego poziomu techniczno-organizacyjnego do sprostania wymogom budowy elektrowni jądrowych. Państwo wprowadza wówczas wszystkie elementy zaprojektowanego uprzednio kompleksowego systemu prawnego – dotyczące odpowiedzialności urzędu dozoru jądrowego (UDJ) w zakresie licencjonowania oraz monitorowania i nadzoru bezpieczeństwa i przestrzegania norm Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA). Podejmuje decyzje o wyborze rozwiązań finansowych i operacyjnych odnośnie praw właścicielskich i realizacyjnych w układzie rząd, sektor prywatny i/lub właściciel zagraniczny, zarządzania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem oraz odpowiedzialności za szkody. Zapewnia wsparcie instytucjonalne dla wprowadzenia programu energetyki jądrowej – określając też stopień krajowego wkładu technicznego i przemysłowego oraz politykę jego wspierania. Wskazuje wymogi i rozwiązania dotyczące przygotowań na wypadek awarii jądrowej, zakresu i metod zastosowania środków bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska.
Państwo (lub właściciel/użytkownik elektrowni jądrowej) w drugiej fazie sporządzi studium wykonalności i uzasadnienie dla Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, wskaże inwestorom wstępne lokalizacje elektrowni jądrowych, określi politykę dostaw paliwa jądrowego i zarządzania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, ustali sposób przygotowania i szkolenia kadr dla energetyki jądrowej, powoła organizację zdolną do działania jako kompetentny nabywca do oceny opcji projektowych elektrowni jądrowych, ustanowienia wymogów dla użytkowników, przygotowywania i oceny dokumentów przetargowych.
W trzeciej fazie, właściciel/użytkownik elektrowni jądrowej będzie musiał wykazać – głównie UDJ – swe kompetencje techniczno-organizacyjne i możliwości realizacji projektu, przestrzeganie zatwierdzonych wymogów technicznych (inżynieryjnych) i jakości wykonania, norm bezpieczeństwa jądrowego i zaleceń związanych z zabezpieczeniami, jak też zobowiązań międzynarodowych i partnerskich – szczególnie z państwami sąsiednimi. n
Infrastructure – Environment – Energy
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
10 marca 2009 r.
Milestone conception of IAEA1
Nuclear energy in poland
Adam Szejnfeld, secretary of state in the Ministry of Economy
Resolution No. 4 of the Polish Council of Ministers of January 13, 2009 on development of nuclear power, makes a provision for appointment of a Plenipotentiary of the Government for Polish Nuclear Power. Plenipotentiary should prepare and present to the Council of Ministers the Polish Nuclear Power Program, containing inter alia the number of nuclear power stations, their capacity and possible localizations, and a proposal for institutional and legislative changes needed for its implementation. The Resolution obliges the Minister of the Treasure to assure the cooperation of a holding Polish Energy Group S.A. in preparing of this Program, and to play by the holding a leading role in its implementation.
Implementation of nuclear power needs many complicated and feedback long-term operations. According to past experience, a period between the political decision on implementation program and constructing of the first nuclear power station counts usually 12 – 15 years. This period, according to Milestones in the Development of a National Infrastructure for Nuclear Power, Milestone conception of IAEA (Nuclear Energy Series No. NG-G-3.1) is composed of three phases:
1) preparation of decision on starting the nuclear power program,
2) preparation of construction of the nuclear power stations after taking the political decision,
3) constructing the first nuclear power station.
This is also a scheme for Poland. In the first phase, a crucial problem will be preparing the legal system for nuclear power (safety, protection, liability for damage, commercial problems of using nuclear materials etc.), formation and keeping an effective system of regulatory body, preparation of personnel for national organizations and both the proprietors and operators of nuclear power stations. The proper financial resources should be secured for the construction, safe exploitation and liquidation of the nuclear power station after its closing, for administration of the nuclear wastes. Nuclear fuel and nuclear materials, as well as for development of research background, and for transparent communication with the society and neighboring countries.
The aim of the second phase is preparation of conditions needed for meeting by the state and by the energy industry (proprietors and operators) a satisfactory level of technology and organization requirements. In this phase the state introduces all elements of beforehand prepared complex legal system. This system embraces the responsibility of the regulatory body for licensing and monitoring of safety control and observation of the IAEA standards.
The state decides on selection of financial and operational solutions in the field of property and implementation rights in the system: government – private sector and/or foreign proprietor, as well as administration of nuclear wastes, spent fuel and damage liability. State ensures also the institutional support for introduction of nuclear energy program, decides on the level of the country’s technical and industrial input, and on the policy of its support. The state suggests the requirements and solutions for preparations of measures for the case of nuclear emergency, for the scope and methods of safety and environmental protection measures.
In the second phase the state (or proprietor/operator of the nuclear power station) will perform a study on feasibility and justification of the Polish Nuclear Power Program, will indicate to the investors the provisional localizations for the nuclear power stations, will define the policy of supplying the nuclear fuel and administrating of nuclear wastes and spent fuel. The state will also decides on the manner of preparation and education of the personnel for nuclear power, will appoint an organization capable of acting as the competent vendee for estimation of projects of nuclear power stations, establishing requirements for the users, and preparation and assessment of tender documentations.
In the third phase, the proprietor/operator of the nuclear power station will be obliged to demonstrate – mainly to regulatory body – its technical and organization competencies, and its ability to realize the project, the observation of the approved technical requirements and of workmanship, of nuclear safety standards, and of recommendations on collaterals and international and partner obligations – especially with the neighboring countries.
1 Insternational Atomic Energy Agency n