Energia XXIV cz. 1
10 lat Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.
50 lat służb dyspozytorskich
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 214 (5684) 13 września 2000 r.

Ewolucja strategii firmy w latach 1991-2000
Biuro Strategii Firmy, PSE SA

 

Początki prac nad strategią Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA (PSE SA) sięgają momentu powstania firmy. Strategiczne zadania firmy określiły dokumenty nadrzędne – przede wszystkim rozporządzenie Rady Ministrów umożliwiające powołanie PSE SA oraz statut spółki. Podstawowym celem reformy elektroenergetyki, określonym wówczas przez rząd, była minimalizacja kosztu energii dla odbiorcy poprzez wprowadzenie konkurencji między wytwórcami oraz poprzez ograniczenie skutków naturalnych monopoli w przesyle i dystrybucji.

W pierwszym okresie funkcjonowania PSE SA skoncentrowano się na budowie firmy będącej „strażnikiem systemu elektroenergetycznego” odpowiedzialnym za jego funkcjonowanie i rozwój, a w szczególności za kontrolę obrotu hurtowego. W dalszych latach nastąpił proces ewolucji w kierunku obecnej pozycji operatora systemu przesyłowego pełniącego służebną rolę wobec konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. Na podstawie dokumentów spółki można prześledzić kolejne etapy tego procesu transformacji.

Na przełomie lat 1990/91 opracowano w PSE SA pierwszą koncepcję rozwoju krajowego systemu elektroenergetycznego. Rok 1991 był drugim rokiem, w którym elektroenergetyka polska przechodziła najgłębsze przemiany od zakończenia drugiej wojny światowej. Ze względu na zmiany polityczne i ekonomiczne widoczna stała się nieuchronność radykalnych zmian własnościowych, organizacyjnych, a także w sferze zarządzania – w ramach reformy całego sektora energetycznego. Przeprowadzane na początku lat dziewięćdziesiątych we wszystkich krajach zachodnich przekształcenia elektroenergetyki zmierzały do poddania jej, w większym niż dotychczas stopniu, mechanizmom rynkowym oraz do ograniczenia skutków monopolu naturalnego.

Jako zadania strategiczne PSE SA przyjęto:

 

• tworzenie rynku energii elektrycznej zgodnie z założeniami i uwarunkowaniami procesu reform, w tym opracowanie i wdrożenie nowych zasad rozliczeń między uczestnikami hurtowego obrotu energią elektryczną, zapewniających stopniową liberalizację handlu,
• przygotowanie warunków umożliwiających pozyskanie kapitałów zagranicznych do finansowania programu modernizacji i rozwoju poszczególnych podsektorów systemu elektroenergetycznego,
• zapoczątkowanie modernizacji i rozbudowy infrastruktury systemowej, obejmującej komputerowe systemy dyspozytorskie, sieć telekomunikacyjną oraz system opomiarowania dla potrzeb hurtowego rynku energii elektrycznej,
• przygotowanie PSE SA do wykonywania zadań wynikających z przyjętego programu reformy – w tym związanych w szczególności z organizowaniem eksploatacji sieci przesyłowej po jej przejęciu na własność,
• połączenie polskiego systemu elektroenergetycznego z systemem UCPTE krajów zachodnioeuropejskich,
• ustanowienie trwałej i silnej, opartej o umowy dwustronne, współpracy z firmami sektora elektroenergetycznego krajów europejskich najbliższego i dalszego sąsiedztwa,
• aktywną współpracę z organizacjami międzynarodowymi UNIPEDE, WEC, CIGRE, EKG ONZ, Sekretariatem EKE.

W 1992 roku podstawowym celem działalności PSE SA było: „Zapewnienie ciągłych dostaw czystej i konkurencyjnej cenowo energii elektrycznej, która zaspokaja potrzeby odbiorców, a jednocześnie wspieranie rozwoju i konkurencyjności polskiego podsektora elektroenergetyki”.

Szczególnego znaczenia w strategii PSE SA nabrały rządowe uwarunkowania reformy:

 

• przejęcie na własność sieci przesyłowej,
• opracowanie kompleksowego planu rozwoju sektora zawierającego listę priorytetów inwestycyjnych (warunek uzyskania kredytów z Banku Światowego),
• wprowadzenie kapitału zagranicznego (w tym uruchomienie linii kredytowej Banku Światowego),
• wprowadzenie nowego systemu taryf hurtowych dla dystrybutorów,
• uwolnienie cen energii elektrycznej dla odbiorców finalnych z dniem 1 stycznia 1994 roku, dzięki czemu ceny mogłyby zmieniać się w określonym przedziale, aby lepiej odzwierciedlać rzeczywisty koszt energii dostarczanej poszczególnym użytkownikom.

Jednocześnie uznano, że reforma polskiej elektroenergetyki służyć będzie adaptacji do współczesnych wyzwań i przemian w europejskiej elektroenergetyce. Zarówno projekt Europejskiej Karty Energetycznej, jak i projekt dyrektywy Komisji Europejskiej przewidywały utworzenie w przyszłości wspólnego rynku energii elektrycznej. Energię elektryczną coraz częściej zaczęto postrzegać jak towar, a nie jak dobro publiczne. Priorytetem dla spółki stały się następujące zadania strategiczne:

 

• stworzenie ram ekonomicznych, które umożliwią PSE SA przejście od roli użytkownika sieci będącej własnością innych, do roli właściciela, operatora i zarządzającego siecią przesyłową,
• stworzenie solidnej podstawy w zarządzaniu ekonomicznym i finansowym poprzez opracowanie i wprowadzenie systemów zarządzania finansowego, które ułatwią zarówno podejmowanie decyzji strategicznych, jak i bieżące kierowanie działalnością,
• przejęcie przez PSE SA trzech elektrowni szczytowo-pompowych w celu usprawnienia sterowania pracą systemu elektroenergetycznego,
• utworzenie grupy regionalnej CENTREL, której głównym celem było doprowadzenie do jednoczesnego połączenia z siecią UCPTE systemów elektroenergetycznych Czechosłowacji, Polski i Węgier,
• przeprowadzenie studium wykonalności przyłączenia KSE do systemów zachodnich pokazujących realność połączenia systemów i rozpoczęcia współpracy synchronicznej po wykonaniu niezbędnego zakresu działań modernizacyjnych w elektrowniach, stacjach systemowych oraz w wyposażeniu służb dyspozycji mocy,
• podpisanie z UCPTE Katalogu Wymagań – umowy, z której wywiązywanie się warunkowało rozpoczęcie pracy synchronicznej z systemem zachodnioeuropejskim.

W 1993 roku doszły kolejne ważne rządowe uwarunkowania konsekwentnie prowadzonej reformy energetyki:

• zamiar utworzenia w podsystemie wytwarzania silnych ekonomicznie firm, zdolnych do podejmowania inwestycji modernizacyjnych i ekologicznych oraz wprowadzenie elementów konkurencji wewnątrz tego podsystemu,
• zamiar uchwalenia ustawy Prawo energetyczne,
• zamiar utworzenia urzędu regulacji energetyki z zadaniem koncesjonowania wytwórców, dystrybutorów i dostawców energii elektrycznej oraz regulowania cen i ochrony praw odbiorców energii elektrycznej.

W 1993 roku określono misję PSE SA, którą było:

 

• zarządzanie krajowym systemem przesyłu energii elektrycznej,
• zapewnienie niezawodnych dostaw bezpiecznej i czystej ekologicznie energii elektrycznej w obrocie hurtowym,
• programowanie długookresowego rozwoju systemu elektroenergetycznego,
• promowanie konkurencyjności podsektora elektroenergetycznego.

Podstawowe cele działania firma miała osiągać poprzez realizację zadań w czterech najważniejszych obszarach:

 

• dysponowania mocą i prowadzenia ruchu krajowego systemu elektroenergetycznego,
• przesyle energii elektrycznej oraz ruchu, utrzymania i rozbudowy systemu przesyłowego,
• hurtowym obrocie energią elektryczną, łącznie z wymianą międzynarodową,
• programowaniu i inicjowaniu rozwoju krajowego systemu elektroenergetycznego w celu zapewnienia energetycznego bezpieczeństwa kraju przy najniższych kosztach w perspektywie wieloletniej.

Milowym krokiem w osiągnięciu strategicznego celu spółki połączenia polskiego systemu elektroenergetycznego z siecią UCPTE było przeprowadzenie z sukcesem testów autonomicznej pracy systemów grupy CENTREL i systemu VEAG b. Niemiec Wschodnich.

W następnym, 1994 roku po raz pierwszy określono wizję PSE SA jako firmy przesyłowej, ukierunkowanej na działalność komercyjną, ukształtowanej zgodnie z nowoczesnymi trendami, zdolnej do szybkiego reagowania na zmiany w otoczeniu i zdolnej do przezwyciężania trudności wewnętrznych z uwzględnieniem możliwości realizacji rozwoju osobistego kadry i pracowników.

Ogromne znaczenie w pracach przygotowawczych do wdrożenia nowego rynku hurtowego miało podpisanie w 1994 roku przez PSE SA pierwszych kontraktów długoterminowych z wytwórcami. Był to początek nowego sposobu finansowania wielkich inwestycji w podsektorze wytwórczym, związanych z budową instalacji ochrony środowiska, modernizacją istniejących mocy oraz budową nowych mocy.

Sformułowano też następujące zadania strategiczne:

 

• konieczność uzyskania szybkiego postępu w zmianach zasad eksploatacji sieci przesyłowej (odejście od ekstensywnych metod),
• efektywna realizacja wieloletniego programu inwestycyjnego podporządkowanego włączeniu się w europejski rynek energii elektrycznej,
• przyspieszenie programu połączenia polskiego systemu elektroenergetycznego z siecią UCPTE wobec rozpadu Połączonych Systemów Elektroenergetycznych b. RWPG,
• doskonalenie trzech podstawowych rozwiązań hurtowego rynku energii elektrycznej: taryfy hurtowej dla spółek dystrybucyjnych, konkurencyjnych negocjacji dla wytwórców realizujących duże inwestycje z udziałem środków zewnętrznych, formuły kosztów unikniętych dla elektrociepłowni,
• kontynuowanie działań w zakresie restrukturyzacji finansowej sektora,
• wykonanie drugiej pętli planistycznej zintegrowanego planowania rozwoju systemu, uwzględniającego nowe uwarunkowania w dziedzinie ochrony środowiska, prowadzenie planowania na poziomie krajowym i regionalnym oraz nowe podejście w prognozowaniu obciążenia,
• dalsze podwyższanie efektywności zarządzania poprzez plan finansowy,
• rozwijanie i doskonalenie procedur planistycznych i kontrolnych,
• budowa pierwszej wersji Planu Generalnego i wdrożenie procedur jego cyklicznej aktualizacji,
• wdrożenie zintegrowanego systemu informatycznego dla celów zarządzania PSE SA.

W 1995 roku dokonano połączenia polskiego systemu elektroenergetycznego z systemem UCPTE. Polski system stał się częścią dużego zachodnioeuropejskiego systemu elektroenergetycznego o wysokich standardach technicznych i organizacyjnych. PSE SA powierzono utworzenie i prowadzenie Centrum Regulacyjno-Rozliczeniowego (CRR) grupy CENTREL w ramach północnego bloku UCPTE. Nałożyło to na PSE SA szczególną odpowiedzialność za wypełnianie obowiązków międzynarodowych, jednocześnie umacniając pozycję firmy w grupie CENTREL.

Sprostanie wymaganiu UCPTE uruchomienia CRR w ciągu roku od rozpoczęcia pracy synchronicznej uzależniało dalszy postęp w integracji systemów UCPTE i CENTREL. Do uruchomienia Centrum doszło w wymaganym terminie 1 października 1996 r. Ważnym elementem strategii firmy stało się włączenie PSE SA do grupy ekspertów EURPROG w ramach UNIPEDE, wykonującej analizy rozwojowe i opracowujących coroczne raporty.

PSE SA zawarły umowę ze szwedzką firmą Vattenfall dotyczącą wybudowania połączenia kablem podmorskim prądu stałego pomiędzy systemami elektroenergetycznymi Polski i Szwecji w ciągu 3 lat.

Jednocześnie 1 stycznia 1995 roku weszły w życie nowatorskie rozwiązania w zakresie cenotwórstwa, taryfy hurtowej, opłat przesyłowych i tranzytowych, umów z wytwórcami, zasad funkcjonowania hurtowego rynku energii elektrycznej, opartych na formule kosztów unikniętych w rozliczeniach z elektrociepłowniami.

Przyjęto również, że uruchomienie gry rynkowej w podsektorze wytwórczym oraz konkurencji między przedsiębiorstwami na rynku energii elektrycznej umożliwi giełda energii elektrycznej (której planowe wprowadzenie miało nastąpić w 1996 roku).

Ważną strategicznie rolę PSE SA w polskim systemie elektroenergetycznym, mającą również swoje uwarunkowania i skutki międzynarodowe, podkreślały zadania firmy związane z wykonywaniem zintegrowanych programów rozwoju (ZPR).

W 1996 roku przeformułowano misję firmy, która uzyskała następujące brzmienie: Misją firmy jest efektywne wykorzystanie systemu przesyłowego do zapewnienia warunków rozwoju i funkcjonowania liberalnych rynków energii elektrycznej w Polsce, z uwzględnieniem wymiany międzynarodowej.

Strategiczne obszary działania firmy pozostały niezmienione. Rozwinięto także dotychczasową wizję PSE SA jako holdera grupy spółek oraz opracowano wstępne założenia struktury organizacyjnej holdingu PSE SA. Podstawę budowy takiej struktury, oprócz podmiotu kontrolującego (PSE SA) stanowiły: ESP SA, PSE-Usługi Sp. z o.o., RESP Rzeszów Sp. z o.o., Energo-Asekuracja Sp. z o.o., EWINN Sp. z o.o., RWN Gliwice GZE Sp. z o.o., PUE Bydgoszcz SA, PUE Wrocław SA, ESP Młoty SA. Opracowano także projekt założeń do Planu Generalnego PSE SA.

Projektowaną strukturę firmy zdeterminowała przewidywana działalność PSE SA jako operatora systemu przesyłowego realizowana na podstawie koncesji URE. Zaplanowano, że PSE SA będą miały charakter przedsiębiorstwa zarządzającego „portfelem” różnych rodzajów działalności. Założono przekształcanie firmy w kierunku organizacji koncernowo-holdingowej, której działalność byłaby podzielona na dwa podstawowe segmenty:

 

• działalność w warunkach monopolu (naturalnego) lub ograniczonej konkurencji, podlegająca regulacji uprawnionych organów regulacyjnych – głównie poprzez koncesjonowanie i uprawnienia właścicielskie,
• działalność w warunkach rozwiniętej konkurencji w celu zwiększenia efektywności działania w zakresie działalności podstawowej (budowa i eksploatacja systemów telekomunikacyjnych oraz świadczenie usług telekomunikacyjnych, prowadzenie działalności handlowej i usługowej w obrocie krajowym i zagranicznym).

W lipcu 1996 roku Zarząd PSE SA przyjął Program i Koncepcję rozwoju krajowej sieci przesyłowej w horyzoncie 2020 roku. Wzrost znaczenia międzynarodowego PSE SA zapewniała rozpoczynająca się realizacja projektów międzynarodowych: Pierścień Bałtycki oraz Kruonis Project.

W 1997 roku w strategii PSE SA, opracowanej przy uwzględnieniu uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych (głównie: Prawo energetyczne), zdefiniowane zostały następujące cele strategiczne:

 

• ukształtowanie przedsiębiorstwa energetycznego o silnej pozycji rynkowej w kraju i za granicą w zakresie operatora sieci i operatora systemowego rynku energii elektrycznej,
• wspieranie reform, których celem jest urynkowienie i stopniowa prywatyzacja elektroenergetyki z uwzględnieniem interesów Skarbu Państwa i firm sektora elektroenergetycznego,
• zapewnienie wdrożenia skutecznych i efektywnych zasad organizacji rynku energii elektrycznej,
• wdrożenie zasad i procedur zarządzania różnymi rodzajami ryzyka w firmie jako całości i w poszczególnych obszarach działalności,
• współdziałanie w tworzeniu silnej pozycji polskiego sektora elektroenergetycznego na kształtującym się europejskim rynku energii elektrycznej,
• rozwój współpracy regionalnej w ramach grupy CENTREL oraz współpracy międzynarodowej
• uzyskanie pełnego członkostwa PSE SA w UCPTE,
• kształtowanie ekonomicznych podstaw cenotwórstwa usług przesyłowych, tranzytowych i przyłączania do sieci w sektorze elektroenergetyki,
• rozwój grupy kapitałowej PSE SA w celu dalszej optymalizacji wykorzystania zasobów grupy, poprawy efektywności działania, usprawnienia systemów planowania, informacji oraz kontroli i monitoringu firmy jako całości.

Dotychczasowe zadania strategiczne związane z wykonywaniem zintegrowanych planów rozwoju dla całego sektora elektroenergetycznego uległy modyfikacji w kierunku wykonywania projektów planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną zgodnie z art. 16 Prawa energetycznego. Niezmiennie wysokie znaczenie ZPR zachowały jako podstawa do budowy strategii firmy w zakresie działalności podstawowej.

Po uzyskaniu w 1998 roku koncesji na przesyłanie energii elektrycznej, PSE SA rozpoczęły wykonywanie zadań operatora systemu elektroenergetycznego. Nowa rola firmy w sektorze elektroenergetycznym wobec zachodzących przemian w kraju i zagranicą prowadziła do szybkiego i odpowiedniego dostosowania organizacji i strategii do nowej sytuacji. Podstawowym celem restrukturyzacji PSE SA stał się wzrost efektywności działania w nowym otoczeniu gospodarczym. Osiągnięciu tego celu służyły przemiany w ramach struktury grupy kapitałowej, a zwłaszcza przekształcenie dotychczasowych Oddziałów Eksploatacji Sieci Przesyłowej w samodzielne podmioty gospodarcze ze 100-proc. udziałem kapitałowym PSE SA. Podstawą procesu przekształceń własnościowych była także konieczność zachowania przejrzystości kosztów na powstających, lokalnych rynkach energii elektrycznej, świadczenie przez jednostki grupy kapitałowej usług na rzecz podmiotów funkcjonujących na tych rynkach oraz dalsza decentralizacja zarządzania.

W 1998 roku PSE SA rozpoczęły proces wycofywania się z roli aktywnego uczestnika krajowego obrotu energią elektryczną. Zarząd PSE SA postanowił realizować etapami proces instytucjonalnego wyodrębniania tego obszaru działalności. W tym celu została utworzona spółka PSE-Electra posiadająca pełnomocnictwa PSE SA do negocjowania, przygotowywania i obsługi kontraktów kupna/sprzedaży energii elektrycznej.

Określone wówczas główne cele firmy uwzględniały nadchodzący proces prywatyzacji PSE SA i związaną z tym konieczność działań na rzecz budowy jej wartości. Strategiczne cele firmy uzupełniono o kolejne, zawierające już pojęcia związane ze wzrostem wartości rynkowej grupy kapitałowej:

 

• PSE SA będą dążyć do wzrostu bezpieczeństwa techniczno-ekonomicznego funkcjonowania spółki, a w konsekwencji do wzrostu wartości firmy poprzez: skuteczne zarządzanie wszystkimi rodzajami ryzyka, racjonalizację i optymalizację kosztów działalności, optymalizację struktury kapitału oraz zapewnienie odpowiednich warunków pracy i rozwoju kadrze i pracownikom firmy,
• jednym z głównych celów zarządu jest doprowadzenie do takiej sytuacji, aby w momencie prywatyzacji PSE SA, kadra była uwzględniana jako istotny składnik wartości firmy,
• zarządzanie grupą przedsiębiorstw PSE SA wymaga opracowania i wdrożenia zasad sprawowania nadzoru właścicielskiego, usprawnienia polityki informacyjnej i działalności public relations, a także określenia i wdrożenia programu kreowania tożsamości i wizerunku firmy jako całości,
• dążeniem firmy będzie także wzrost wartości ekonomicznej świadczonych usług, osiągnięcie optymalnej wielkości i struktury organizacyjnej firmy umożliwiające elastyczne dostosowywanie się do warunków otoczenia, zapewnienie długofalowej stabilności przedsiębiorstwa, osiąganie w perspektywie długoterminowej zysku na poziomie zapewniającym funkcjonowanie i racjonalny rozwój PSE SA oraz zapewnienie firmie dogodnych źródeł finansowania.

Kolejnym krokiem w realizacji celów strategicznych w obszarze międzynarodowym było utworzenie przez PSE SA – wspólnie z przedstawicielami 17 przedsiębiorstw i organizacji elektroenergetycznych z 11 krajów – Komitetu Pierścienia Bałtyckiego ds. Współpracy w Dziedzinie Elektroenergetyki – BALTREL jako odpowiedź na zapotrzebowanie stworzenia międzynarodowego rynku energii w basenie Morza Bałtyckiego.

Kontynuując proces starań o pełne członkostwo w UCPTE, PSE SA uzyskały statut członka stowarzyszonego UCPTE od 1 stycznia 1999 r.

W minionym, 1999 roku PSE SA po raz pierwszy w swojej historii przestały funkcjonować jako jedyny nabywca (tzw. single buyer) i podjęły – w pełni regulowaną przez URE – działalność Operatora Systemu Przesyłowego. Pierwszy raz także został w PSE SA opracowany kompleksowy dokument zawierający opis strategii rozwoju firmy. Strategia ta nie ograniczała się tylko do kwestii związanych z transformacją sektora elektroenergetycznego, ale wyznaczono również kierunki rozwoju PSE SA jako podmiotu prawa handlowego. Misja firmy została ponownie określona tak, aby w pełni odpowiadała nowym warunkom ukształtowanym przez Prawo energetyczne i wszystkie jego akty legislacyjne (rozporządzenia wykonawcze). Nowe ujęcie misji ma charakter prorynkowy i zostało uzupełnione opracowaniem nowej strategii, której główne kierunki rozpisano na poszczególne „instrumenty” wykonawcze: strategie spółek – członków grupy kapitałowej, biznesowe strategie poszczególnych funkcjonalnych obszarów firmy, przedsięwzięcia taktyczne i działania operacyjne.

Misją Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA jest kreowanie, organizacja i obsługa liberalnego, wolnego od dyskryminacji, hurtowego rynku energii elektrycznej w Polsce, z uwzględnieniem wymiany międzynarodowej, a w szczególności zapewnienie niezbędnej infrastruktury dla realizacji transakcji zawieranych na tym rynku.

A więc podstawowym celem PSE SA jest realizacja funkcji krajowego i międzynarodowego (także regionalnego, np. dla krajów grupy CENTREL) operatora systemu przesyłowego, zapewniającego niezależność i obiektywność swoich działań.

PSE SA zyskały już pozycję odpowiedzialnego partnera w organizacji UCPTE, która wobec dynamicznych zmian rynkowych w elektroenergetyce zmodyfikowała swój profil i nazwę na Unię ds. Przesyłu Energii Elektrycznej – UCTE. W związku z tym, pilnym zadaniem o znaczeniu strategicznym stało się przyspieszenie uzyskania pełnego członkostwa w UCTE. PSE SA podjęły takie działania. Jednocześnie – wobec utworzenia Europejskiego Stowarzyszenia Operatorów Systemów Przesyłowych ETSO – PSE SA rozpoczęły starania o statut obserwatora w tej organizacji do czasu integracji Polski z Unią Europejską.

Konsekwencją przyjętej przez PSE SA strategii w zakresie OSP jest stopniowe wychodzenie z komercyjnego obrotu energią elektryczną, przy jednoczesnym zastępowaniu tego obszaru działalności aktywnością o charakterze zdywersyfikowanym, w szczególności związaną z usługami telekomunikacyjnymi, a także konsekwentna budowa wartości firmy.

Nadrzędny cel strategiczny PSE SA wynika z rozwinięcia misji spółki w powiązaniu z ogólnymi celami reformy gospodarczej kraju i restrukturyzacji sektora elektroenergetyki. Celem działania PSE SA jest zapewnienie bezpiecznej i ekonomicznej pracy krajowego systemu elektroenergetycznego w warunkach gospodarki rynkowej i konkurencji, przyczynianie się do utrzymania bezpieczeństwa energetycznego państwa, a także wzrost wartości spółki i bezpieczeństwa techniczno-ekonomicznego jej funkcjonowania, przy uwzględnieniu skutecznej ochrony środowiska przyrodniczego. Stąd wynika podział na dwie, równorzędne grupy celów: cele dotyczące roli PSE SA jako przedsiębiorstwa energetycznego o szczególnym znaczeniu dla gospodarki kraju (powołanego do realizacji ważnych interesów gospodarczych państwa) i cele dotyczące roli PSE SA jako spółki prawa handlowego.

W strategii uwzględniono zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce w roku 2000 i w latach następnych, które zostały przyjęte przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. W szczególności dotyczy to projektu wprowadzenia, w ramach rynku energii elektrycznej, systemu opłat kompensacyjnych, którymi zostaną objęci wytwórcy posiadający kontrakty długoterminowe, a w przypadku wdrożenia odpowiednich przepisów i zabezpieczenia dopływu środków, także wytwórcy, których źródła objęte zostaną rządowym programem likwidacji (np. w związku z programem ochrony środowiska lub wzrostu efektywności).

W zakresie bezpiecznego (niezawodnego, stabilnego) i ekonomicznego funkcjonowania krajowego systemu elektroenergetycznego w warunkach gospodarki rynkowej i konkurencji oraz przyczyniania się do utrzymania bezpieczeństwa energetycznego państwa przy uwzględnianiu wymogów ochrony środowiska celami PSE SA są:

 

• zapewnienie realizacji transakcji handlowych związanych z obrotem energią elektryczną na rynku hurtowym, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa i zasad wiążących uczestników obrotu,
• zapewnienie zbilansowania dostaw energii elektrycznej oraz zapewnianie rezerw mocy i usług przesyłowych w krajowym systemie elektroenergetycznym,
• zapewnienie rozwoju sieci przesyłowej, wraz z niezbędną infrastrukturą, adekwatnego do rozwoju innych części systemu elektroenergetycznego, rynków energii i potrzeb uczestników obrotu energią elektryczną, z uwzględnieniem rozwoju europejskich rynków energii i wymogów ochrony środowiska,
• zapewnienie wolnego od dyskryminacji dostępu do aktualnych i rzetelnych danych niezbędnych do podejmowania decyzji przez podmioty korzystające z usług Operatora Systemu Przesyłowego, z uwzględnieniem ochrony tajemnic handlowych,
• zapewnienie bezpieczeństwa, jakości i ciągłości pracy systemu przesyłowego – również w sytuacjach zagrożeń, braku zbilansowania i kataklizmów; organizacja odbudowy systemu i działań w warunkach kryzysowych,
• racjonalizacja i optymalizacja kosztów utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej,
• ekonomicznie uzasadnione rozszerzenie zakresu świadczonych usług i wzrost ich jakości,
• utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju, w tym poprzez zapewnianie rozwoju mechanizmów konkurencji w sektorze elektroenergetycznym,
• skuteczna, ekonomicznie uzasadniona ochrona środowiska naturalnego.

W zakresie wzrostu wartości spółki i wzrostu bezpieczeństwa techniczno-ekonomicznego jej funkcjonowania, przy uwzględnieniu skutecznej ochrony środowiska naturalnego, celami PSE SA są:

 

• uzyskanie i utrzymanie silnej pozycji w obszarach prowadzonej działalności regulowanej i nie podlegającej regulacji,
• wzrost bieżącej efektywności w zakresie działalności Grupy Kapitałowej PSE,
• dostosowanie rodzaju zaangażowania organizacyjnego i finansowego PSE SA w obszarze obrotu energią elektryczną do przepisów prawnych i możliwości ekonomicznych firmy,
• zachowanie długofalowej stabilności przedsiębiorstwa (w tym stabilności finansowej) dla umożliwienia realizacji innych celów strategicznych,
• kreowanie wzrostu wartości Grupy Kapitałowej PSE.

Aktywna współpraca z organizacjami międzynarodowymi doprowadziła do nowej formy relacji PSE SA z tymi organizacjami. PSE SA zainicjowały i doprowadziły do utworzenia Polskiego Towarzystwa Operatora Systemu Przesyłowego Energii Elektrycznej (PTOSPEE). Za jego pośrednictwem PSE SA współpracują z Polskim Komitetem Energii Elektrycznej (PKEE), który reprezentuje cały sektor elektroenergetyczny w utworzonej ostatnio Unii Przemysłu Elektroenergetycznego – EURELECTRIC. Unia ta powstała w wyniku połączenia dwóch organizacji międzynarodowych UNIPEDE i Europejskiego Zgromadzenia EURELECTRIC Krajów Unii Europejskiej. Współpraca z WEC odbywa się poprzez Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej (PKŚRE), współpraca z CIGRE prowadzona jest za pośrednictwem Polskiego Komitetu Wielkich Sieci Elektrycznych (PKWSE). W ten sposób osiągnięto cel precyzyjnego określenia bieżącej i przyszłej roli PSE SA w działalności międzynarodowych organizacji elektroenergetycznych.

Strategia, zaakceptowana przez Radę Nadzorczą PSE SA w styczniu 2000 r., zapewnia otwarcie krajowego i międzynarodowego rynku energii elektrycznej na konkurencję, dzięki określeniu trybu i warunków zaprzestania wykonywania przez PSE SA funkcji wyłącznego nabywcy, co umożliwia innym podmiotom krajowym i zagranicznym bezpośredni udział w obrocie. Przyjęte w strategii warunki pełnienia funkcji operatora systemu przesyłowego zapewniają rozwój mechanizmów rynkowych w obrocie energią elektryczną, a tym samym przyczyniają się do promowania konkurencji w sektorze i równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców. Dzięki temu PSE SA przyczyniają się do utrzymania bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz wspomagają działania na rzecz integracji Polski z Unią Europejską. Ponadto działalność spółki sprzyja wdrożeniu polityki energetycznej państwa. Uwzględnione w strategii warunki pokrywania kosztów okresu przejściowego transformacji elektroenergetyki zapewniają małe zobowiązania Skarbu Państwa z tego tytułu, bezpieczeństwo gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa w związku z realizacją inwestycji w elektroenergetyce, a także dotrzymanie zakładanych wskaźników makroekonomicznych w gospodarce.

Jednocześnie strategia zapewnia istotny wzrost wartości firmy oraz oczekiwany przez organy właścicielskie zwrot na kapitale. Ważnym elementem strategii jest racjonalizacja zarówno kosztów wewnętrznych prowadzenia działalności, jak i kosztów przenoszonych (np. kosztów usług systemowych, rezerw mocy, bilansowania zapotrzebowania). Dzięki między innymi założonemu programowi dywersyfikacji działalności i poprawy rentowności zapewniona jest stabilność i pewność funkcjonowania firmy. Wszystko to zapewnia dostępność, jakość i niskie koszty usług świadczonych przez PSE SA. Kierunki strategii, a w szczególności kierunki rozwoju PSE SA oraz restrukturyzacji i rozwoju przedsiębiorstw Grupy Kapitałowej PSE, są podstawą do zapewnienia konkurencyjnych poziomów wynagrodzeń, stabilności zatrudnienia i możliwości rozwoju zawodowego dla pracowników.

Rozpoczęto proces optymalizacji struktury Grupy Kapitałowej PSE. Ważnym jego punktem jest konsolidacja grupy Elektrowni Szczytowo-Pompowych, której sukces tworzy bardzo dobry punkt wyjścia do przeprowadzenia prywatyzacji ESP. Przychody z prywatyzacji w istotny sposób przyczynią się do przyszłego finansowania rozwoju PSE SA. Procesy konsolidacji i prywatyzacji rozważane są również w odniesieniu do firm konsultingowych należących do Grupy PSE, jak i do regionalnych spółek eksploatacyjnych.

Biuro Strategii Firmy, PSE SA

 

• Informacje o firmie Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA