Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
19 czerwca 2008 r.
Jaki kształt polityki regionalnej?
Jan Kozłowski,
marszałek województwa pomorskiego,
prezes Zarządu Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej
1. Minister Bieńkowska zainicjowała dyskusję nad kształtem polityki regionalnej w Polsce. Ta dyskusja jest nam teraz niezmiernie potrzebna. Po latach dość niemrawych i czasami pozornych postępów w zakresie decentralizacji państwa – musimy ostatecznie przesądzić, czy zmierzamy w kierunku Polski opartej na sile i różnorodności regionów, czy też pozostawiamy regiony w dotychczasowych koleinach, w których odpowiedzialność za rozwój jest ograniczona.
2. Zmiany powinny zmierzać do pogłębienia i ugruntowania decentralizacji w Polsce. Chodzi tu m.in. o kompetencyjne i finansowe wzmocnienie samorządu województwa w kreowaniu i realizacji polityki rozwoju regionu Przy czym nie chodzi o federalizację kraju. Ona nie ma sensu i szans w Polsce, mimo że wielu nieprzychylnych wzmocnieniu regionów próbuje używać tego straszaka – oby nieskutecznie.
3. Należy zapewnić efektywną koordynację polityk sektorowych na szczeblu centralnym, wzmacniając rolę ministra rozwoju regionalnego; należy zerwać z sytuacją, w której jest tyle polityk regionalnych rządu, ilu jest ministrów.
4. Należy podjąć prace nad średniookresową strategią rozwoju regionalnego Polski. Powinna ona stanowić obiektywną i stabilną podstawę dla interwencji rządu w regionach, jak również służyć międzyresortowej koordynacji w odniesieniu do celów polityki regionalne państwa. Zbiór celów i priorytetów tej strategii powinien wiązać międzynarodową konkurencyjność polskich regionów z wyrównywaniem szans rozwojowych województw słabszych.
5. Weryfikacji wymaga koncepcja kontraktu wojewódzkiego. Daleko odbiegliśmy od pierwotnej funkcji i roli kontraktu – obecnie jest to instrument, który znajduje się na „granicy sensowności”, stanowiąc jedynie formalną podstawę przekazywania do regionów środków UE. Kontrakt wojewódzki powinien służyć przekazywaniu regionom środków krajowych z budżetu państwa na realizację uzgodnionych, szczególnie ważnych, przedsięwzięć rozwojowych. Kontrakt powinien być narzędziem polityki regionalnej państwa, prowadzonej poza funduszami UE.
6. Kluczowe jest przekształcenie dotychczasowego województwa samorządowo-rządowego w województwo samorządowe. Polski ustrój dojrzał do tego. że administracja rządowa w województwie nie powinna realizować zadań merytorycznych o znaczeniu regionalnym, a jedynie funkcje kontrolno-nadzorcze oraz zadania zlecane przez Radę Ministrów i ministrów resortowych. Mamy obecnie historyczną szansę na uporządkowanie nieczytelnego dla społeczeństwa nazewnictwa. Miano Marszałka powinien objąć Przewodniczący Sejmiku. Z kolei kompetencje Marszałka być powierzone Wojewodzie wybieranemu przez Sejmik województwa.
7. Należy wzmocnić koordynacyjną rolę regionów, jeśli chodzi o ukierunkowanie różnorodnych instrumentów polityki rozwoju w zakresie: obszarów wiejskich, przedsięwzięć transportowych, polityki środowiskowej, planowania gospodarczego, zasobów ludzkich czy rynku pracy. Ciężko jest zaakceptować obecną sytuację, w której na poziomie regionalnym podejmuje się decyzje dotyczące zaledwie kilkunastu procent środków kierowanych ze wszystkich źródeł publicznych na rozwój województwa. Powinno to być co najmniej 50%
8. Należy przekazać na poziom powiatowy i gminny jak największy katalog zadań realizowanych obecnie przez samorząd województwa i administrację wojewody w zakresie administracji świadczącej i orzeczniczej, dla których punktem odniesienia jest konkretny mieszkaniec. Dzięki takim zmianom samorząd województwa będzie mógł bardziej skoncentrować się na zadaniach związanych z oddziaływaniem na regionalne otoczenie społeczno-gospodarcze,
9. Pojawiła się przed nami szansa poprawy pozycji konkurencyjnej Polski w oparciu o siłę jej regionów. Nie może nam teraz zabraknąć śmiałości, rozwagi i konsekwencji w dokończeniu głębokiej reformy zapoczątkowanej przez Rząd Jerzego Buzka. n
