Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
20 listopada 2007 r.
Jubileusz branży wod-kan
Rozmowa ze Stanisławem Drzewieckim,
prezesem Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie”
Fundusze przedakcesyjne PHARE, INTERREG i ISPA przygotowały branżę do stosowanych w UE procedur i zasad. Przede wszystkim nauczyliśmy się myślenia o inwestycjach w kategoriach projektów, jako przedsięwzięciach zaplanowanych rzeczowo, czasowo i finansowo, które winny realizować zdefiniowane wcześniej cele i przynosić mierzalne, weryfikowalne rezultaty.
Panie prezesie, to już 15 lat…
Tak, to od 15 lat branża wodociągowo-kanalizacyjna jest razem. Przed 15 laty zjednoczyliśmy się tworząc Izbę Gospodarczą „Wodociągi Polskie”. Wspólnie podejmujemy trud budowania przyszłości branży, kraju i obywateli. Wspólnie organizujemy Międzynarodowe Targi Maszyn i Urządzeń dla Wodociągów i Kanalizacji, czy co trzy lata Kongresy Wodociągowców Polskich. Mamy wiele powodów do satysfakcji, chociaż nie zawsze jest łatwo, a przed nami ciągłe wyzwania.
Ale zanim o wyzwaniach może troszeczkę historii. Panie prezesie, branża wodno-kanalizacyjna w okresie powojennym, aż do przełomu lat 80. i 90., charakteryzowała się znikomą zmiennością. Przedwojenne formy samorządu terytorialnego zostały zlikwidowane, podobnie jak funkcjonowanie Kodeksu handlowego.
To prawda, w większych miastach zbiorowe zaopatrzenie w wodę i ścieki (podobnie jak inne usługi komunalne) było realizowane siłami wielobranżowych jednostek o statusie przedsiębiorstw państwowych. Na początku 1990 r. w całej Polsce działało ok. 50 jednobranżowych przedsiębiorstw wodociągów i kanalizacji, z czego 80% miało zasięg wojewódzki lub rejonowy.
Istotna, również dla branży, okazała się decentralizacja niektórych prerogatyw państwa.
Tak i tu szczególnie ważna była reaktywacja samorządu terytorialnego. Gminy, na mocy Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jako podstawowe ogniwa samorządności lokalnej, przejęły skomunalizowany majątek państwowy, w tym przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, które stały się narzędziem realizacji zadania własnego gmin w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Kolejnym kamieniem milowym była reaktywacja (na początku lat 90.) Kodeksu handlowego, pozwalającego na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółek prawa handlowego, co wygenerowało szeroki wachlarz możliwości w obszarze konstruowania form organizacyjno-prawnych działalności gospodarczej i ich struktur własnościowych.
Skutkiem tej regulacji była masowa komercjalizacja branży – aczkolwiek w pierwszej fazie kapitałowo były to w dalszym ciągu spółki komunalne (100% udziałów w posiadaniu gminy).
Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej stworzyła możliwość dla dywersyfikacji form prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej, umożliwiając powrót do gospodarki rynkowej.
Sądzę, iż równie ważnym wydarzeniem w obszarze ustrojowych ram prawnych działalności branży było uchwalenie w 2001 r. „konstytucji” branży wodno-kanalizacyjnej, jaką jest Ustawa z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Oczywiście, wraz z przekształceniami ustrojowymi, wskutek decentralizacji zadań, zaistniała potrzeba stworzenia nowych ram, regulujących zagadnienia finansowania, ustalania opłat oraz usług zapewniających jednorodność metodologiczną, ale też i konstytucyjną równość praw obywateli Polski w ponoszeniu kosztów dostaw wody i odprowadzania ścieków. Nie oznacza to jednolitych w skali kraju stawek, a jedynie jednorodność zasad ich stanowienia. Muszę w tym miejscu podkreślić, iż to Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” była inicjatorem uchwalenia tejże ustawy i w zdecydowanej części autorem zapisów ujętych w ustawie i rozporządzeniu. Mamy świadomość, iż obowiązujące regulacje prawne w wielu punktach wymagają zmian, dlatego też przygotowujemy się do przedłożenia Rządowi RP i parlamentarzystom niezbędnych poprawek.
Polska, już jako kraj przygotowujący się do stowarzyszenia z Unią Europejską i jako jej członek od 1 maja 2004 r., otrzymała unikatową dziejowo szansę skrócenia dystansu, jaki ją dzielił (i dalej jeszcze dzieli) od wysoko rozwiniętych krajów Europy Zachodniej m.in. pod względem ochrony środowiska i infrastruktury. W jaki sposób branża wod-kan wykorzystuje stworzoną szansę rozwoju?
Niewątpliwie, przekroczenie progu do Unii przyniosło skutki, które dopiero zaczęliśmy odczuwać. Zasadniczo oddziaływanie tego czynnika na branżę wodno-kanalizacyjną idzie w wielu kierunkach, z których warte odnotowania są: podporządkowanie się unijnym dyrektywom z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej i szerzej – wzrost roli ochrony środowiska naturalnego. W powszechnej świadomości utrwaliła się już potrzeba oszczędnego gospodarowania wodą, aczkolwiek czynnik ekonomiczny ma tu z pewnością silniejszy wpływ niż czynnik świadomości społecznej.
Fundusze przedakcesyjne PHARE, INTERREG i ISPA przygotowały branżę do stosowanych w UE procedur i zasad.
Branżowo istotną zmianą było powstanie i funkcjonowanie Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków, zarządzanego centralnie.
Od 2004 roku, wraz z uruchomieniem strumienia środków z funduszy strukturalnych, dostępność bezzwrotnych źródeł finansowania inwestycji gwałtownie wzrosła. Jak ocenia pan zdolności branży do pozyskania możliwego kapitału i zagospodarowania go w horyzoncie 2015 r.?
W maju br. podczas Międzynarodowych Targów Maszyn i Urządzeń WOD-KAN zorganizowaliśmy konferencję i zadaliśmy pytanie, czy zdążymy na czas, czy zrealizujemy inwestycje, pozwalające spełnić standardy UE ujęte w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Poznaliśmy stanowiska: Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, NFOŚiGW, instytucji finansujących oraz beneficjentów i wykonawców, a więc wszystkich uczestników tego procesu. Zdefiniowaliśmy problemy, wskazaliśmy możliwości ich eliminowania, zadeklarowaliśmy stronie rządowej wolę merytorycznej współpracy. Dla nas wszystkich jest to ogromne wyzwanie. Musimy zdążyć na czas, bo nie chcemy, nie możemy płacić kar, których wysokość może przekraczać otrzymane środki unijne. Ale przede wszystkim chcemy mieć czyste środowisko.
Kończąc, chciałbym podziękować Członkom Izby za ich zaangażowanie i pracę, za włączanie się w realizację zadań Izby i złożyć życzenia sukcesów i wielu powodów do satysfakcji.
Dziękuję za rozmowę.
Jolanta Kuligowska-Roszak
Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
20 listopada 2007 r.
The anniversary of the water supply and sewage treatment branch
Interview with Stanisław Drzewiecki, the President of the „Polish Waterworks” Economic Chamber
The pre-accession PHARE, INTERREG, and ISPA funds have prepared the branch to implement the procedures and principles of the EU. Most of all, we have learned to think of our investments as projects, as undertakings planned in detail with respect to time and money, that ought to meet their goals and bring measurable and verifiable results.
Mr. President, it has been 15 years…
Yes, the water supply and sewage branch has been united since 15 years ago. It was then that we created the „Polish Waterworks” Economic Chamber. Together we strive to shape the future of the branch, of our country, and of its citizens. We organize the International Fair of Machines and Facilities for Water Supply and Sewage Systems, and, every three years, the Convention of the Polish Water Supply and Sewage Treatment Branch. We have many reasons to be happy with our achievements, even though sometimes it is not easy and we are facing new challenges.
Before we talk about challenges, let us go back to the history of your organization. After the Second World War, until the end of the 1980’s, the water supply and sewage treatment branch has been characterized by significant stability. The pre-war local government organizations had been eliminated, along with the Commercial Code.
This is true. In fact, in larger cities the water supply and sewage services (along with other public services) were provided by companies who had the status of state enterprises. In the early 1990’s, there were approximately 50 specialized water supply and sewage companies in Poland, out of which 80% worked on a regional or district scale.
What has also been important for the branch was the fact that the national government ceded some of its prerogatives to the local governments.
Particularly important for this process was the restoration of local government structures in Poland. According to the Statute of 8 March 1990 on commune – level local government, communes, as the basic elements of local government, took over the public property of the state, including water supply and sewage companies, and employed them as a tool to complete their task of supplying water and sewage services to their communities. Another milestone was the return into force, in the early 1990’s, of the Commercial Code, which allowed commercial companies to conduct economic activities, which in turn provided a wide scope of possibilities to arrange the organizational, legal, and ownership forms of commercial activities.
As a result, the branch underwent broad commercialization, even though in the first phase the companies were still owned by the local government and the communes held 100% of their shares.
The Statute of 2 July 2004 on freedom of commercial activity has established the possibility to diversify the forms of economic activities and to return to a free market economi in our branch.
I think that the enactment of the „constitution” of the water supply and sewage branch, that is the Statute of 7 June 2001 on collective water supply and sewage services, was an event of equal importance in the area of changes in the legal framework of the branch.
Of course, in the process of implementing legal changes, as a result of decentralization of public service tasks, the need arose to establish new frameworks to regulate the issues of financing, determining fees, and assuring methodological uniformity, but also to assure the equality of all Polish citizens in bearing the cost of water supply and sewage services. This does not mean applying identical fees throughout the country, but rather using the same methods to determine them. I need to highlight here that it is the „Polish Waterworks” who initiated the work to pass this Statute and who authored a large part of the provisions contained therein as well as in the corresponding ordinance. We are aware of the fact that the regulations that are currently in force require some changes and, therefore, we are getting ready to propose the necessary amendments to the national government and to the Parliament.
As a country preparing for accession into the European Union and, since 1 May 2004, as a member country, Poland has had the opportunity, unique in its history, to shorten the distance that separates it from Western Europe in areas such as environmental protection and infrastructure. How is the water supply and sewage treatment branch taking advantage of this opportunity?
There is no doubt that joining the Union has brought about results that we are only beginning to appreciate. The basic impact of Poland’s membership in the EU on the water supply and sewage treatment branch is multi-dimentional; the notable aspects include conformance with EU directives on environmental protection and water management and, speaking more broadly, the increase of importance of protecting the natural environment. Most Poles are now aware of the need to conserve water, although the financial aspect of it plays a more important role than civic awareness.
The pre-accession funds, such as PHARE, INTERREG and ISPA, have prepared the branch to meet the requirements set by relevant procedures and principles.
What has been very important to the branch was the creation and the operation of the centrally managed National Sewage Treatment Program.
Since 2004, the inflow of EU structural funds, the availability of free sources of financing for projects has dramatically increased. What, in your opinion, is the capacity of the branch to acquire and utilize the available funds before 2015?
During the WOD-KAN International Machine and Equipment Fair in May of this year, we organized a conference where we asked the question of whether we will do everything on time to meet EU standards included in the National Sewage Treatment Program. We have heard statements from the Ministry of Regional Development, the National Fund for Environmental Protection and Water Management, finance institutions, as well as beneficiaries and contractors, that is from all the participants of the process. We defined the problems, we demonstrated the possibilities to eliminate them, we declared our will to cooperate in a constructive fashion with the government. It is a great challenge to all of us. We have to make it on time because we do not want to and cannot afford to pay fines that may exceed all the EU funds that Poland will have received. Most of all, we want to have a clean natural environment in Poland.
Before we conclude our conversation, I would like to thank the Members of the Chamber for their involvement and work, and for their support in completing the Chamber’s tasks, and to wish them success and satisfaction from their achievements.
Thank you for the interview.
Jolanta Kuligowska-Roszak