Jakość – Normalizacja – Certyfikacja
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
20 czerwca 2007 r.
Normalizacja europejska w obszarze usług
Wypowiedź
Zygmunta Niechody i Grzegorza Szewczyka
z Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
Rada Unii Europejskiej na posiedzeniu w Lizbonie w marcu 2000 r. przyjęła program reform gospodarczych nazwany Strategią Lizbońską. Celem tego programu jest uczynienie do 2010 r. z gospodarki Unii Europejskiej najbardziej konkurencyjnej oraz dynamicznej i opartej na wiedzy gospodarki na świecie. W programie przyjęto założenie, że zasady rynku wewnętrznego powinny także obowiązywać w obszarze usług. W swym ostatnim komunikacie w sprawie roli normalizacji europejskiej w ramach europejskiej polityki i legislacji Komisja Europejska stwierdziła: „Sektory usług (tj. usługi biznesowe, transport, energia, telekomunikacja, turystyka i wypoczynek) stanowią znaczny procent całkowitego zatrudnienia w gospodarce rynkowej Unii Europejskiej”. Obszar ten ma coraz większy udział w tworzeniu PKB i zatrudnieniu (70% zatrudnienia), a jego promocja stała się dla Komisji Europejskiej zadaniem priorytetowym.
Biznes potrzebuje usług w celu wytwarzania, sprzedaży i dystrybucji swych produktów oraz sprostania konkurencji. Wszystkie usługi rynkowe bezpośrednio dotyczące konkurencyjności przedsiębiorstw – zarówno wytwórców, jak i usługodawców, określane są jako usługi okołobiznesowe. Sektor ten obejmuje szeroki zakres usług: usługi biznesowe (konsulting zarządzania, usługi informatyczne, rekrutacja pracowników, usługi ochroniarskie, sprzątanie przemysłowe itp.), branża dystrybucyjna (detal, hurt i sprzedaż motoryzacyjna), przemysł sieciowy (transport, telekomunikacja, dostawa energii i wody itp.), usługi finansowe. Usługi te stanowią największy i najbardziej dynamiczny sektor gospodarki UE. Jednakże istnieje szereg wyzwań spowodowanych m.in. globalizacją, które stanęły przed tym sektorem w UE. Z uwagi na pracochłonną naturę wielu usług okołobiznesowych, wysoki stopień współzależności z klientami i niezbędną wiedzę pojawia się problem wystarczającego zapewnienia wykwalifikowanych kadr i podatność na wahania przyszłego rynku pracy. Konieczne jest zatem skoncentrowanie się na konkurencyjności europejskich usług okołobiznesowych. Na tej podstawie Komisja wydała komunikat, który stwierdza że: „Państwa członkowskie, we współpracy z Komisją, wspierają opracowanie dobrowolnych Norm Europejskich w celu ułatwienia zgodności między usługami świadczonymi przez usługodawców z różnych państw członkowskich, informacjami dla usługobiorcy oraz jakością świadczonej usługi”. W komunikacie podkreślono, że „…konkurencja na rynku usług jest osłabiona przez brak możliwości pomiaru cen za porównywalne usługi od alternatywnych usługodawców. Powinny zostać opracowane uzgodnione normy w celu poprawy przejrzystości. Ponadto normy mogłyby być korzystne dla usługodawców, umożliwiając im skoncentrowanie się na wewnętrznym procesie świadczenia usług.” Już wcześniej, podkreślono potrzebę poszukiwania możliwości rozszerzenia normalizacji europejskiej na inne obszary, włącznie z usługami i wezwano europejski przemysł usługowy do zwiększenia stosowania dobrowolnej normalizacji.
Komisja przyznaje, że dostępność norm dobrowolnych w obszarze usług pozostaje w tyle za gospodarczym znaczeniem i potencjałem tego obszaru. Normy Europejskie są uznawane jako jeden ze środków, zdolnych wzmocnić wewnątrzunijny handel usługami oraz sprzyjać konkurencyjności. Normalizacja w usługach jest raczej nowym obszarem, którego wpływ trudno jest obecnie dokładnie oszacować, głównie z powodu niewielkiej ilości i to niedawno rozpoczętych prac normalizacyjnych w tym zakresie. Jednakże znacząca rola sektora usług w odniesieniu do konkurencji i rynku pracy, a także normalizacja krajowa na tym polu, sugerują potrzebę zwiększenia wysiłku normalizacyjnego na szczeblu europejskim i międzynarodowym. Normy Europejskie są ważnym czynnikiem Jednolitego Rynku Europejskiego. Przez dziesięciolecia pozwalały na produkcję i sprzedaż dóbr w całej UE. W takich dziedzinach, jak IT czy telekomunikacja, rola norm jest znacząca. Obecnie coraz częściej są one używane przy wspieraniu Jednolitego Rynku w dziedzinie usług tak, by korzyści były odnoszone zarówno przez dostawców, jak i użytkowników.
A co w Polsce?
Normalizacja w usługach jest dziedziną nową i podlegającą ciągłemu rozwojowi. Stanowi wyzwanie nie tylko dla organizacji europejskich, ale i dla krajowych jednostek normalizacyjnych. Należy zatem odpowiedzieć na nie w sposób rozważny i przemyślany, w oparciu o rzeczywiste dane na temat rynku usług w danym kraju. Podstawowymi barierami włączenia się w tę działalność są:
a) brak świadomości – potencjalnych zainteresowanych – korzyści, jakie może przynieść znormalizowanie pewnych usług,
b) brak stałych i pewnych źródeł finansowania prac normalizacyjnych w obszarze usług.
W chwili obecnej na szczeblu krajowym nie ma pełnego rozeznania i możliwości pozyskania odpowiednich danych dotyczących rynku usług. Potrzebna jest w tym obszarze analiza polskiego rynku (charakterystyka, tendencje itd.) dokonana przez ekspertów i praktyków obszaru usług. Rozwiązaniem mogłoby być powołanie specjalnego, interdyscyplinarnego zespołu zadaniowego ds. usług, złożonego zarówno z pracowników Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, jak i ekspertów spoza PKN, którego zadaniem byłoby opracowanie strategicznego podejścia do normalizacji usług.
Dopiero po dokładnym zapoznaniu się ze stanem rzeczy w dziedzinie usług w Polsce należałoby zastanowić się nad przygotowaniem projektu działań (działania takie mogą wymagać dużych nakładów finansowych, nowych kadr, bez gwarancji powodzenia przedsięwzięcia). Czas jednak nagli. Na szczeblu europejskim prace ruszyły pełną parą bez polskich ekspertów. Podjęcie działań i aktywne włączenie się w prace europejskie mogłoby być konieczne, jeśli polscy usługodawcy chcieliby w sposób właściwy zabezpieczyć swe interesy, zwłaszcza wobec rosnącej konkurencyjności firm spoza Polski na wspólnym rynku europejskim. n
Jakość – Normalizacja – Certyfikacja
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
20 czerwca 2007 r.
European normalization in the area of services
The statement of Zygmunt Niechoda and Grzegorz Szewczyk from Polish Normalization Committee
The Board of the European Union during the meeting in Lisbon in March 2000 accepted the program of economic reforms called the Lisbon Strategy. The aim of the program is to make the European Union economy, up to 2010, the most competitive and dynamic as well as based on knowledge, economy in the world. The program assumed that the rules of the internal market shall also be valid in the area of services. In its last announcement on the role of European normalization in terms of European policy and legislation, European Commission stated: „The service sectors (these are, business services, transport, energy, telecommunication, tourism and relaxation) constitute for an essential percentage of employment in the European Union market economy”. The area has greater and greater share in the creation of Gross Domestic Product and employment (70% of employment), and the promotion of it became for the European Commission, the priority task.
Business needs services in order to manufacture, sale and distribute its products as well as to meet the competitiveness. All market services which concern the enterprises competitiveness directly – both, manufacturers as well as service providers, are determined as by-business services. The sector includes the wide range of services: business services (management consulting, computer services, employees’ recruitment, security services, industrial cleaning, etc.), distribution branch (retail, wholesale and motorization sales), network industry (transport, tele-communication, energy and water supply, etc.), and financial services. The services make up the biggest and the most dynamic sector of the European Union economy. However, there are a lot of challenges cause, e.g. by globalization, which the sector has to face in EU. Due to the labour consuming nature of many by-business services, the high level of interdependence with customers and necessary knowledge, the problem of sufficient assurance of qualified personnel and susceptibility to the future work market deviations, appears. It is necessary then to concentrate on the competitiveness of European by-business services. On the basis of the above, the Commission has made an announcement, which states that: „Member states, in co-operation with the Commission, support the elaboration of voluntary European Standards in order to make the conformity between the services provided by service providers from different member states easier, information for the people who are provided with the services as well as the quality of the service provided”. In the announcement it was underlined that „…competitiveness on the service market is weakened by the lack of possibilities of measuring prices for comparable services from alternative service providers. And so the agreed standards shall be elaborated in order to improve their clarity. Additionally, standards could be advantageous for service providers, enabling them to concentrate on the internal process of providing services.” Even earlier, the necessity for searching for the possibilities of spreading European normalization onto other areas, together with services was underlined, and European service industry was called to increase the usage of voluntary normalization.
The Commission admits that the accessibility of standards which are voluntary in the area of services stays behind the economic importance and potential of the area. European standards are considered as one of the sources which are able to enforce the inter-union trade with services as well as be favourable to competitiveness. Normalization in services is rather a new area, the influence of which is currently difficult to estimate mostly due to the small amount of not long ago started normalization works within the scope. However, the essential role of the service sector with regard to competitiveness and work market, as well as national normalization on the field, suggest the need of increasing the normalization effort on European and international level. European standards are important factors of the Uniform European Market. They allowed for production and sales of goods in the whole European Union for decades. In such domains as IT or tele-communication, the role of standards is meaningful. Currently, more and more often they are used for supporting the Uniform Market in terms of services, so that the benefits were obtained by both, service providers and users.
And what in Poland?
Normalization in services is a new domain which is subjected to constant development. It is the challenge not only for European organizations but also for national normalization units. So it has to be answered in a cautious and well-considered way, on the basis of the real data on the service market in the given country. The elementary barriers of joining the activity include:
a) lack of conscience – potential interests – benefits, which can be obtained due to normalization of some services,
b) lack of constant and reliable sources of financing normalization works in the area of services.
Nowadays, on national level, there is no full recognition and possibilities of acquiring suitable data concerning the market of services. And so the analysis of Polish market (characteristics, tendencies, etc.) is needed to be carried out by experts and practitioners of the area of services. Calling up a special inter-disciplinary task team for services, consisting of the employees of Polish Normalization Committee, as well as experts from outside the PNC, the job of which would be to elaborate a strategic approach to service normalization, could be a solution.
Only after getting to know thoroughly with the status quo in the area of services in Poland, the preparation of the project of action (the actions might require great financial inputs, new personnel, without the guarantee of succeeding) shall be considered. Time is ticking away. On the European level the works have started without the presence of Polish experts. Undertaking of activities and active participation in the European works might be necessary, of Polish service providers would like to protect their interests in the suitable way, especially with regard to the increasing competitiveness of the companies from the outside of Poland on the common European market. n