Jakość VII
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 262 (5427) 09 listopada 1999 r.
Od przedsiębiorczości do wolności
Nagroda Specjalna Prezydenta RP za szczególny wkład w rozwój polskiej gospodarki
Zapytajcie drukarza w Krakowie, Włodzimierza Skleniarza, właścicielkę sklepu muzycznego we Wrocławiu, Beatę Hoszko, szefową firmy PIB Lech w Piasecznie, Agatę Kraszewską, prezesa ComputerLand S.A. w Warszawie, Tomasza Sielickiego i tysiące innych o Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości (PAFP), a wszyscy oni odpowiedzą, że tej właśnie instytucji zawdzięczają rozwój, a niekiedy wręcz i powstanie, swojej firmy. Jest to odpowiedź oddająca istotę rzeczy.
Celem, jaki postawił sobie powołany w 1990 roku z inicjatywy ówczesnego prezydenta USA, George’a Busha, PAFP było wsparcie sektora prywatnego w gospodarce polskiej poprzez zapewnienie dopływu kapitału. Tak powstał adresowany do różnych grup biznesu program pożyczek i kredytów dla małych i średnich firm, które otrzymały 272 miliony dolarów, tworząc ponad 30 tysięcy miejsc pracy.
Narzędziem realizacji tego programu stały się takie powołane specjalnie instytucje, jak Fundusz Mikro, Korporacja Finansowania Przedsiębiorczości oraz Pierwszy Polsko-Amerykański Bank z siedzibą w Krakowie. Na uwagę zasługuje nowe, niebiurokratyczne, sprawne i oparte na analizie cash flow podejście do oceny finansowych potrzeb pożyczkobiorców, których doliczyć się można 7 tysięcy, a wśród nich Przedsiębiorstwo Techniki Cieplnej Torus w Poznaniu, ZPH Soltur w Słupsku, które dzięki wsparciu PAFP mogły rozwinąć skrzydła.
Inną z dziedzin, na które zwrócił uwagę PAFP, było budownictwo mieszkaniowe, które uzyskało łącznie 45 milionów dolarów w formie kredytów hipotecznych i pożyczek dla deweloperów. Za pieniądze te powstało około 4500 domów i mieszkań.
Realizacją tego zadania zajął się powołany przez PAFP wespół z Wielkopolskim Bankiem Kredytowym S.A. oraz Polservice S.A. Polsko-Amerykański Bank Hipoteczny S.A., kierując swą ofertę do tworzącej się w Polsce klasy średniej. W momencie wprowadzania na polski rynek przed kilku laty mieszkaniowych kredytów hipotecznych nie było jednak wiadomo, czy przedsięwzięcie to okaże się udane. Życie dowiodło, że inicjatywa trafiła na podatny grunt, bowiem produkt w postaci kredytu hipotecznego według zachodniego modelu spotkał się z dużym popytem. Był to przysłowiowy strzał w dziesiątkę, a kilka tysięcy rodzin w Polsce poprawiło swoje warunki mieszkaniowe.
Istotną rolę w realizacji tego programu odegrała Korporacja Finansowania Budownictwa Mieszkaniowego, która doprowadziła do powstania Polskiego Funduszu Nieruchomości. Wartość zrealizowanych przez obie te instytucje przy współpracy z deweloperami projektów okazała się 10-krotnie wyższa od kwoty udzielonych na ten cel pożyczek, z których skorzystali przedsiębiorcy m.in. z Zakopanego, Warszawy i Piaseczna.
PAFP przeznaczył 181 milionów dolarów na inwestycje bezpośrednie w wielu polskich firmach prywatnych, umożliwiając tym samym ich rozwój poprzez dostęp do nowoczesnej technologii. Osiągnięta przez spółki z udziałem PAFP oraz powstałego z inicjatywy PAFP Polskiego Prywatnego Funduszu Kapitałowego I & II wartość sprzedaży wyniosła w 1998 roku 1,2 miliarda dolarów.
Z szansy zasilenia kapitałowego skorzystały takie m.in. firmy, jak „Wiedza i Życie” – działalność edytorska, Szot International – produkcja części samochodowych, W. Kruk – produkcja i sprzedaż biżuterii, Bauma – materiały budowlane czy wspomniany już ComputerLand – systemy komputerowe.
PAFP ma też swój udział w procesie prywatyzacji polskiej gospodarki, stosując atrakcyjną dla polskich firm metodę prywatyzacji kapitałowo-menedżerskiej. Polega ona na tym, że zarządzanie po prywatyzacji pozostaje w rękach menedżerów polskich, którzy korzystają ze stworzonej dla nich tzw. opcji menedżerskiej.
Do największych firm krajowych, które sprywatyzowały się przy udziale PAFP, należą m.in. tak znane przedsiębiorstwa, jak Polar Wrocław S.A., Hydrotrest S.A. Kraków, Stomil Sanok S.A., Polfa Kutno S.A., Zakłady Metali Lekkich Kęty czy Fabryka Opakowań Blaszanych Gdańsk.
Analizując efekty działalności PAFP nie sposób pominąć fakt, iż instytucja ta przyczyniła się do rozwoju rynku kapitałowego w Polsce poprzez wprowadzenie akcji wielu spółek do obrotu publicznego na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.
Obok kapitału PAFP wprowadzał na rynek polski nowe technologie, jakie wnieśli pozyskani dla polskiej gospodarki inwestorzy strategiczni, a wśród nich amerykańskie firmy Dryvit, General Electric Capital Corp., General Motors Acceptance Corp., Owens Illinois i RR Donnelley, kanadyjska Cadim, belgijski Generale Bank, fińska Akerlund & Rausing.
Dzięki tym technologiom Huta Szkła Jarosław S.A. znajduje się dziś wśród firm oferujących produkt o standardzie światowym, zaś Donnelley Polish-American Printing w Krakowie wyrasta na największy i najbardziej nowoczesny zakład poligraficzny w Europie Środkowej.
PAFP inwestuje nie tylko w technologię, ale i kadry, wspierając proces edukacji ekonomicznej młodzieży oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Dziedziną tą zajmuje się powołana do tego celu Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości z siedzibą w Łodzi.
Z postawionych do jej dyspozycji funduszy sfinansowano 15 tysięcy stypendiów dla studentów najlepszych szkół biznesu i kierunków ekonomicznych wyższych uczelni, publikacje 82 pozycji książkowych w serii „Przedsiębiorczość” przy współpracy z Państwowym Wydawnictwem Naukowym PWN, w tym wiele przekładów ze światowej literatury ekonomicznej, kilkanaście konferencji naukowych oraz konkursów edukacyjnych dla młodzieży szkół średnich i wyższych.
Niezwykle cenną inicjatywą PAFP jest powołanie wraz z Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej 12 Polsko-Amerykańskich Klubów Przedsiębiorczości w takich miastach, jak Częstochowa, Olsztyn, Piaseczno, Szczecin i Warszawa. Zajmują się one działalnością szkoleniową w zakresie finansów, zarządzania i prawa podatkowego na użytek młodych przedsiębiorców, którzy startują do działalności gospodarczej.
PAFP nie pozostaje obojętny na doraźne potrzeby polskiej gospodarki, uruchamiając w 1997 roku program preferencyjnych pożyczek dla 2 tysięcy firm z terenów dotkniętych katastrofalną powodzią.
Wracając do genezy Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości wypada przypomnieć, iż jego kapitał założycielski wyniósł 240 milionów dolarów, zaś łącznie z kapitałem pozyskanym na inwestycje w Polsce przez Polski Prywatny Fundusz Kapitałowy I & II oraz Polski Fundusz Przedsiębiorczości – 505 milionów dolarów. Tak więc PAFP pozyskał dla polskiej gospodarki więcej pieniędzy z prywatnych źródeł, niż otrzymał z budżetu USA. Doradcą inwestycyjnym funduszy jest Enterprise Investors.
Ogółem wysokość kapitału wprowadzonego do gospodarki polskiej poprzez programy pożyczkowe i inwestycje osiągnęła rząd 727 milionów dolarów, a więc trzykrotnie więcej, niż wyniósł kapitał założycielski. I co najciekawsze, po 9 latach działalności i podejmowania pionierskich inicjatyw gospodarczych kapitał PAFP pozostał nienaruszony.
„Za szczególny wkład w rozwój polskiej gospodarki” Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości otrzymał w tym roku Nagrodę Specjalną Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Aleksandra Kwaśniewskiego.
Wobec spełnienia swych podstawowych zadań, które w ostatnich latach stały się domeną działania wielu nowych instytucji, Rada Nadzorcza Funduszu postanowiła utworzyć Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, która będzie kontynuować misję Funduszu.
W skład Rady Nadzorczej, której przewodniczy John J. Birkelund, weszli m.in. prof. Zbigniew Brzeziński, Robert G. Faris, Nicholas Rey oraz przedstawiciele Polski prof. Marek Belka, dr Michał Boni, prof. Aleksander Koj i dr Krzysztof Pawłowski.
Nowa fundacja będzie dążyła do wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce poprzez wspieranie reform gospodarczych, programów szkoleniowych i organizacji pozarządowych oraz samorządów lokalnych w zakresie rozwoju prywatnej przedsiębiorczości poprzez granty, stypendia, nagrody i pożyczki. Fundacja rozpocznie działalność w marcu 2000 roku.
(n)
Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości
Warszawa, Al. Jana Pawła II 25 (Atrium)
tel. (022) 653-45-00, fax (022) 653-45-55