Energia XXXVIII / Ochrona Środowiska XX
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 64 (6747) 16 marca 2004 r.

Zbiórka i recykling opakowań szklanych w Polsce

Pierwszy test dla polskiego systemu recyklingu opakowań

Wypowiedź Janusza Płocicy, prezesa Rekopol Organizacja Odzysku S.A.

Opakowania szklane w 2002 roku stanowiły około 26% ogólnej masy opakowań wprowadzonych na polski rynek (razem wprowadzono prawie 2,5 mln ton opakowań). Jeżeli chodzi o masę opakowań zebranych i poddanych recyklingowi, to opakowania szklane nie wypadają tak imponująco, jak pozostałe grupy materiałowe – 15% wobec np. ponad 44% opakowań papierowych. W 2002 roku nie był to jednak wynik zły, o 2% przekroczony został wymagany przez polskie prawo na ten rok poziom recyklingu.

Łatwo można się zorientować, iż wymagania odnośnie rozwoju zbiórki opakowań szklanych będą dynamicznie wzrastać. W 2007 roku konieczne będzie poddanie recyklingowi 40% opakowań wprowadzanych na rynek – około 460.000 tys. ton (4,5-krotny wzrost w ciągu 5 lat). Ale to nie koniec. 18 lutego 2004 roku w Dzienniku Oficjalnym Unii Europejskiej (odpowiednik polskiego Dziennika Ustaw) opublikowany został ostateczny tekst nowelizacji Dyrektywy 94/62, która zakłada m.in. iż państwa członkowskie Unii Europejskiej (a więc od 1 maja też Polska) będą zobowiązane do osiągnięcia poziomu recyklingu dla opakowań szklanych na poziomie 60%. Polska najprawdopodobniej uzyska okres przejściowy do roku 2014.

2003 – 2004

Szacunki mówią, iż tempo wzrostu zbiórki opakowań szklanych w 2003 roku, pozyskiwanych poprzez zbiórkę selektywną, skupy opakowań, a także poprzez inne kanały firm pozyskujących (w tym bezpośrednio z wysypisk odpadów komunalnych) wyniesie nieco ponad 20%. Taki wzrost powinien w 2003 r. zabezpieczyć potrzeby rynku w zakresie wymaganego recyklingu.

Rok 2004 będzie jednak pierwszym rokiem, kiedy możliwości zbiórki zużytych opakowań szklanych będą już niewystarczające dla zrównoważenia popytu ze strony przedsiębiorców na potwierdzenie ich obowiązku recyklingu. Szacuje się, iż popyt ten będzie wynosił około 160-180 tys. ton, przy zbiórce realizowanej na poziomie 150-160 tys. ton. Oznacza to, że część firm i organizacji odzysku nie zrealizuje w pełni obowiązku zbiórki i recyklingu opakowań szklanych i zapłaci opłatę produktową.

2005 – 2007

W okresie tym należy liczyć się z poważnymi brakami tego surowca w stosunku do 40% poziomu recyklingu opakowań wymaganego 2007 roku. Według naszych szacunków deficyt ten będzie kosztował około 60 mln złotych, które w postaci opłaty produktowej zapłacą firmy pakujące swoje produkty w szkło i organizacje odzysku. Spowoduje to wyraźną zwyżkę opłat recyklingowych za opakowania szklane na rynku.

Aktualny poziom zbiórki i recyklingu opakowań szklanych w Polsce odbiega w sposób wyraźny od osiąganych w innych krajach Unii Europejskiej. Także opłaty ponoszone przez polskich przedsiębiorców są stosunkowo niskie w porównaniu z innymi krajami. Czy będą one wzrastały w najbliższych latach? Wydaje się, że tak, biorąc pod uwagę trudności w osiągnięciu wymaganego poziomu zbiórki opakowań szklanych, które czekają nas w najbliższych latach, a może i nawet miesiącach.

Z dużym prawdopodobieństwem należy stwierdzić, iż od 2005 roku stawka oferowana przedsiębiorcom przez organizacje odzysku będzie stawką składającą się w części z ceny drożejącego dokumentu potwierdzającego recykling i stawki opłaty produktowej, którą organizacja będzie musiała zapłacić za niezrealizowanie przejętego obowiązku. Według naszych prognoz, wysokość tej stawki może rosnąć od 100 złotych w 2005 roku do 140 złotych w 2007 roku za tonę zebranych i poddanych recyklingowi opakowań szklanych.

*

Opakowania szklane to tylko i wyłącznie opakowania jednostkowe. Nie da się ich zebrać w inny sposób, jak tylko poprzez zbiórkę pojedynczych sztuk butelek czy słoików. Aby wyraźnie przyspieszyć rozwój systemów zbiórki selektywnej opakowań szklanych, niezbędny jest wzrost strumienia środków finansowych przeznaczanych na ten cel.

Jednym z istotnych problemów wymagających szybkiego rozwiązania jest kwestia regulacji zasad dofinansowywania systemów zbiórki selektywnej w gminach ze środków z opłaty produktowej. Obecne zasady mają negatywny wpływ na realizację przez Polskę poziomu recyklingu opakowań szklanych. Wynika to z faktu, iż samorządy, które współpracują z organizacjami odzysku mają ograniczone możliwości w zakresie ubiegania się o środki z opłaty produktowej. Oznacza to, iż w przypadku decyzji samorządu o wystąpienie do WFOŚiGW o przyznanie subwencji ze środków z opłaty produktowej na wsparcie ich lokalnych systemów, samorządy nie mogą otrzymywać wsparcia finansowego od organizacji odzysku. W praktyce występuje więc zjawisko, iż pozyskana poprzez zbiórkę selektywną stłuczka szklana jest dostarczana przez firmę komunalną do recyklera, ale bez dokumentów potwierdzających tenże recykling – masa ta nie liczy się dla systemu i powoduje wzrost deficytu zbiórki, a w związku z tym wzrost poziomu opłat recyklingowych dla firm.

Kluczową rolę w intensyfikowaniu zbiórki opakowań szklanych odgrywać będą także sami przedsiębiorcy, którzy dokonują wyboru, komu zlecić realizację swojego obowiązku zbiórki i recyklingu opakowań szklanych. Konieczne wydaje się zwracanie przez przedsiębiorców szczególnej uwagi, w jaki sposób pieniądze przez nich płacone są inwestowane przez organizacje odzysku w zabezpieczenie możliwości realizacji zbiórki szkła w najbliższych latach.

Zbiórka selektywna opakowań szklanych nie jest ekstrawagancją, lecz wyzwaniem strategicznym, przed którym stoją przedsiębiorcy i działające w ich imieniu organizacje odzysku. n

 

• Informacje o Rekopol Organizacja Odzysku S.A.