Jakość i Certyfikacja
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 56 (7045) 8 marca 2005 r.
Nowy system oceny zgodności wyrobów przemysłowych
Polskie przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej
Wypowiedź Jacka Piechoty, sekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy
W momencie przystąpienia do Unii Europejskiej Polska stała się częścią Rynku Wewnętrznego, którego głównym celem i główną zasadą jest swobodny przepływ towarów.
Warunkiem koniecznym dla zapewnienia polskim wyrobom dostępu do Rynku Wewnętrznego i korzystania z tej swobody było wdrożenie systemu oceny zgodności kompatybilnego z systemem unijnym.
Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu oceny zgodności niezbędne było dostosowanie prawa oraz zbudowanie infrastruktury instytucjonalnej.
Z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej weszły w życie przepisy wdrażające Dyrektywy UE, w tym tzw. Dyrektywy Nowego i Globalnego Podejścia.
Tylko w gestii ministra gospodarki i pracy takich dyrektyw, obejmujących wiele grup wyrobów przemysłowych – od zabawek, poprzez sprzęt elektryczny, środki ochrony indywidualnej (kaski, ubrania robocze itd.), maszyny, urządzenia ciśnieniowe czy windy, jest szesnaście. Wiele wyrobów podlega przepisom dyrektyw UE, dla których właściwy jest minister infrastruktury (m.in. wyroby budowlane, urządzenia radiowe i telekomunikacyjne) lub minister zdrowia (wyroby i sprzęt medyczny).
Wdrożenie i funkcjonowanie w Polsce nowego systemu oceny zgodności umożliwiła ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity: Dz.U.04.204.2087), która m.in. stworzyła podstawę do transpozycji wielu dyrektyw Nowego Podejścia poprzez wydanie rozporządzeń ministrów właściwych ze względu na przedmiot oceny zgodności (tzn. rodzaj wyrobów).
Z dniem 1 maja 2004 r. zmieniły się więc radykalnie zasady wprowadzania na rynek wielu wyrobów przemysłowych.
Na większości wyrobów podlegających Dyrektywom Nowego i/lub Globalnego Podejścia, wprowadzanych do obrotu po 1 maja 2004 r. musi być umieszczone oznakowanie CE, potwierdzające spełnienie wszystkich wymagań dyrektywy/dyrektyw mających zastosowanie do danego wyrobu – po uprzednim przeprowadzeniu, z wynikiem pozytywnym, stosownych procedur oceny zgodności.
Kluczową rolę w systemie oceny zgodności odgrywają jednostki notyfikowane, tzn. jednostki certyfikujące, kontrolujące i laboratoria desygnowane przez państwo członkowskie do wykonywania procedur oceny zgodności wyrobów podlegających dyrektywom Nowego i Globalnego Podejścia.
Formalna notyfikacja jednostki następuje w momencie przekazania Komisji Europejskiej (Sekretarzowi Generalnemu, z kopią do właściwej komórki KE) oraz Stałym Przedstawicielstwom wszystkich państw członkowskich wymaganych informacji o tej jednostce, jej kompetencjach i zakresie wykonywanych zadań, a także numeru identyfikacyjnego, o którego przydzielenie państwo członkowskie występuje do KE.
Jakkolwiek Polsce, podobnie jak innym krajom przystępującym 1 maja 2004 r. do UE, umożliwiono złożenie wniosków o alokację ww. numerów jeszcze przed akcesją, notyfikacja jednostek – zgodnie z prawem UE – mogła nastąpić dopiero po 1 maja 2004 r.
Na przełomie kwiecień/maj ubiegłego roku wszystkim zaangażowanym w ten proces towarzyszyła więc spora nerwowość, związana z wyczekiwaniem na obiecane numery od KE; generalnie jednak całą akcję można ocenić jako udaną: praktycznie kilka dni po akcesji w najbardziej „newralgicznych” obszarach były już zapewnione polskie jednostki notyfikowane, a w stosunkowo krótkim czasie notyfikowano kolejne jednostki, zapewniając przedsiębiorcom możliwość dokonywania oceny zgodności wyrobów przemysłowych w kraju, bez potrzeby korzystania z usług jednostek obcych.
Szczegółowe informacje o polskich jednostkach notyfikowanych i zakresie ich działalności (tj. o ocenianych przez poszczególne jednostki wyrobach, stosowanych przez nie procedurach/modułach oceny zgodności) zostały zawarte w obwieszczeniu ministra gospodarki i pracy z dnia 25 października 2004 r. opublikowanym w Monitorze Polskim z 2004 r. nr 50 (poz. 858).
Przygotowywane jest kolejne obwieszczenie MGiP, w którym zostaną uwzględnione jednostki notyfikowane po 25 października 2004 r. oraz dokonane po ww. terminie zmiany w zakresie notyfikacji – rozszerzenie uprawnień jednostek notyfikowanych.
Funkcjonujący od 1 maja 2004 r. system oceny zgodności umożliwia polskim przedsiębiorcom przeprowadzenie na miejscu, tj. w Polsce, oceny wyprodukowanego wyrobu i – po prawidłowym wprowadzeniu go na rynek, który od dnia akcesji jest już rynkiem UE – korzystanie z prawa do jego sprzedaży na całym Rynku Wewnętrznym, bez potrzeby uzyskiwania dodatkowych zezwoleń, certyfikatów, atestów itp.
Przejście, praktycznie z dnia na dzień, od wcześniejszego systemu badań i certyfikacji do nowego systemu oceny zgodności można uznać za sukces wszystkich zaangażowanych w ten proces, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę fakt, że przed akcesją dość powszechna była obawa, iż taka zmiana nie jest możliwa bez poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki.
Mimo braku okresów przejściowych i wynikającej stąd konieczności dokonania, w momencie przystąpienia do UE, radykalnych zmian w zakresie oceny i wprowadzania do obrotu wyrobów przemysłowych, zmiany te nastąpiły dość płynnie.
Było to możliwe m.in. dzięki dobrej współpracy odpowiednich służb Komisji Europejskiej z administracją rządową RP.
Od 1 maja 2004 r. przedstawiciele Polski uczestniczą w różnych gremiach (komitetach, grupach roboczych) UE, co stwarza możliwość aktywnego udziału w procesie tworzenia i harmonizacji prawa technicznego, a także wspólnego rozwiązywania pojawiających się problemów technicznych, występujących również w tzw. starych krajach członkowskich.
Z analizy otrzymanych od desygnowanych przez ministra gospodarki i pracy jednostek notyfikowanych sprawozdań z działalności prowadzonej przez te jednostki w okresie od 1 maja do końca 2004 r. wynika, że odsetek wyrobów zgłaszanych do oceny (badań, certyfikacji) nie spełniających wymagań stosownych dyrektyw jest niewielki – odnotowano w zasadzie pojedyncze przypadki odmowy wydania certyfikatu. n
- Informacje o Ministerstwie Gospodarki i Pracy