Energia – Środowisko
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
nr 268 (6946) 16 listopada 2004 r.

Ponad granicami

Cele i zadania Lasów Państwowych wynikają nie tylko z krajowego prawa, ale i licznych konwencji międzynarodowych przyjętych przez Polskę. Tym samym organizacja ta bierze czynny udział w kształtowaniu i, na miarę możliwości, realizacji globalnej polityki leśnej, zawartej m.in. w postanowieniach zorganizowanej w 1992 r. pod auspicjami Narodów Zjednoczonych konferencji „Środowisko i Rozwój”, zwanej Szczytem Ziemi, w Rio de Janeiro. Problematyki leśnej dotyczył zwłaszcza 11. rozdział Agendy 21 tej konferencji i Zasady Leśne (Forest Principles).

W preambule do Zasad Leśnych stwierdzono jednoznacznie, że lasy są niezbędnym elementem wzrostu gospodarczego i warunkiem utrzymania wszystkich form życia.

Rządy mają suwerenne i niezbywalne prawo użytkowania, zarządzania i eksploatowania lasów stosownie do potrzeb rozwojowych, jak również zgodnie z ich narodową polityką, prawem i zasadami trwałego rozwoju – głosi punkt 2b Zasad Leśnych. Jednakże podejmowanie jakichkolwiek działań w zakresie zarządzania, ochrony i ekologicznie poprawnego użytkowania zasobów leśnych powinno uwzględniać w możliwie najwyższym stopniu wartości ekonomiczne i pozaekonomiczne dóbr i usług oraz kalkulować koszty i zyski środowiskowe takich decyzji (pkt 6c Zasad). Z kolei prawo leśne powinno służyć ochronie lasów reprezentujących szczególne walory, lasów naturalnych (dziewiczych), lasów o szczególnych wartościach kulturowych, duchowych czy historycznych lub innych ważnych dla narodu (pkt 8f Zasad).

„Konwencja o różnorodności biologicznej”, parafowana podczas Szczytu Ziemi, została ratyfikowana przez Sejm RP w 1995 r.

Istotne znaczenie mają dla polskiego leśnictwa uchwały Ministerialnych Konferencji nt. Ochrony Lasów w Europie – Ministerial Conference on the Protection of Forest in Europe, MCPFE (Strasburg 1990 r., Helsinki 1993 r., Lizbona 1998 r., Wiedeń 2003 r.). Do historii przeszła zwłaszcza druga z nich, dająca początek tzw. procesowi helsińskiemu – staraniom o sformułowanie kryteriów i wskaźników trwale zrównoważonej gospodarki leśnej i należyte wyeksponowanie pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Polska podpisała europejską deklarację w tej sprawie, głoszącą, iż trwała i zrównoważona gospodarka leśna oznacza: „zarządzanie i użytkowanie lasów i terenów leśnych w taki sposób i w takim tempie, które pozwolą zachować je jako odnawialne zasoby naturalne i nie uszczuplić ich w długim czasie, zachować ich różnorodność biologiczną, produktywność, zdolność do spełniania teraz i w przyszłości odpowiednich ekologicznych i społecznych funkcji na lokalnym krajowym i globalnym poziomie, nie powodując przy tym szkód w innych ekosystemach”.

W Helsinkach przypieczętowano uznanie Zasad Leśnych i innych dokumentów odnoszących się do leśnictwa przyjętych w trakcie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro. Co ważne, w roli obserwatorów wzięły w niej udział liczne organizacje pozarządowe, m.in. Greenpeace, WWF, IUFRO (International Union of Forestry Research Organizations), IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources).

Konferencje MCPFE, zwoływane co kilka lat, stanowią zwieńczenie tzw. Ministerialnego Procesu Ochrony Lasów w Europie, MPOLE. To obecnie najszersza platforma dialogu na temat roli i znaczenia lasów na naszym kontynencie, do której przystąpiły 44 państwa europejskie i Komisja Europejska oraz, w roli obserwatorów, rządowe i pozarządowe instytucje i organizacje międzynarodowe, w tym afiliowane przy ONZ. MPOLE identyfikuje procesy i zagrożenia zachodzące we współczesnych lasach, a ministrowie odpowiedzialni za nie podejmują zobowiązania służące ochronie zasobów i zrównoważonej gospodarce leśnej w Europie. Inicjatywa ta skupia nie tylko przedstawicieli administracji rządowych, świata polityki i nauki, ale również organizacje ekologiczne i społeczne, stowarzyszenia prywatnych właścicieli lasów czy przemysłu drzewnego.

MPOLE uczestniczy we wdrażaniu postanowień Konferencji ONZ „Środowisko i Rozwój” i inicjatywach powołanego w następstwie tej konferencji Międzyrządowego Panelu Leśnego (IPF, Intergovernmental Panel on Forest). Ma też status obserwatora w Forum Leśnym ONZ (UNFF, United Nations Forum on Forests), w którego pracach uczestniczy od 2001 r.

Zwołana w kwietniu ubiegłego roku konferencja w Wiedniu była kolejnym etapem międzynarodowej współpracy, w której Polska wzięła czynny udział. Wyrazem tej aktywności jest również fakt, że następna konferencja odbędzie się, w 2007 r., właśnie w naszym kraju. Wiedeńska edycja spotkań zakończyła bowiem formalnie okres austriackiej prezydencji w tym procesie. Rolę tę przejęła teraz Polska, czego wyrazem stało się powołanie z początkiem 2004 r. Jednostki Łącznikowej MCPFE w Warszawie (gościny udzieliła Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych), która jako biuro wykonawcze wspiera i koordynuje prace związane z przygotowaniem kolejnej konferencji. Przyznanie Polsce przewodnictwa jest zarazem przejawem wysokiego uznania dla dorobku naszego leśnictwa, ale też jedyną w swoim rodzaju okazją do jego promocji na forum międzynarodowym.

KF

 

• Informacje o Lasach Państwowych