Energia XXIX
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 296 (6069) 19 grudnia 2001 r.
Laureaci konkursu FENIKS 2001: prof. Jan Pachowski, EKO-ZEC, UTEX
Popiół cennym surowcem
Pierwsza edycja konkursu o Polską Nagrodę Popiołową została rozstrzygnięta. Statuetkami FENIKSA 2001 zostali uhonorowani ludzie, których wieloletnia praca przyczyniła się do przywrócenia środowiska naturalnego, godnego ludzkiej egzystencji.
Proces spalania węgla stosowany w energetyce wytwarza ogromne ilości ton odpadów. Pylące składowiska i niewłaściwy transport popiołów stanowił od lat zagrożenie dla środowiska naturalnego i twardy orzech do zgryzienia dla ekologów. Zmiany społeczno-gospodarcze i zwiększone wymagania światowej ekologii skłoniły elektrownie i elektrociepłownie do zorganizowania sprawnej gospodarki odpadami. Do tego celu powołane zostały specjalistyczne przedsiębiorstwa, których podstawowym zadaniem było zagospodarowanie rosnących ilości popiołów lotnych. Zrzeszone w Unii Przedsiębiorstw Ubocznych Produktów Spalania (UPS) firmy, po wieloletniej wymianie doświadczeń i wspólnej pracy badawczej, nie tylko uporały się z problemem, ale postawiły go zupełnie w innym świetle. Odpad staje się cennym surowcem, znajdującym szerokie zastosowanie w przemyśle cementowym i przy produkcji betonu, w drogownictwie i budownictwie inżynieryjnym. Prace badawcze i ich realizacja w praktyce stały się pasją wielu cenionych naukowców i misją przedsiębiorstw, od lat zrzeszonych w Unii Przedsiębiorstw UPS, organizatora konkursu FENIKS 2001.
W konkursie tym, organizowanym pod patronatem ministra ochrony środowiska, nagrody przyznano w trzech kategoriach:
- CZŁOWIEK, który zrobił najwięcej dla zagospodarowania UPS,
- PROJEKT wdrożony z zastosowaniem UPS,
- FIRMA najefektywniej i najbardziej twórczo wykorzystująca UPS.
*
W kategorii „CZŁOWIEK” zwyciężył profesor Jan Pachowski z warszawskiego Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Profesor jest entuzjastą wykorzystania popiołów i zastosowania ich w drogownictwie oraz budownictwie inżynieryjnym. Od 1951 r. pracował w Zakładzie Mechaniki Gruntów i Fundamentowania Instytutu Techniki Budowlanej, a od roku 1957 do dziś pracuje w Instytucie Badawczym Dróg i Mostów w Warszawie. Jego pasja związana z odpadami energetycznymi została najpierw udokumentowana w pracy doktorskiej pt.: „Stabilizacja gruntów do celów drogowych popiołami lotnymi z węgla brunatnego okręgu konińskiego” (1969 r.), a później wieloma publikacjami i pracami wdrożeniowymi. Najważniejsza dla branży UPS jest książka jego autorstwa pt.: „Popioły lotne i ich zastosowanie w budownictwie drogowym” (Wyd. Komunikacji i Łączn. W-wa, 1976 r.), która do dzisiaj jest „elementarzem” technologów zajmujących się tą tematyką.
*
W kategorii „PROJEKT” nagrodzone zostało Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe „EKO-ZEC” sp. z o.o. za przedsięwzięcie pod nazwą: „Wykorzystanie mieszaniny popiołowo-żużlowej z EC II Poznań Karolin do budowy i modernizacji dróg, na przykładzie zrealizowanej drogi powiatowej Gołaszyn – Maniewo koło Obornik Wlkp.”.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe „EKO-ZEC” Spółka z o.o. z siedzibą w Poznaniu przy ul. Gdyńskiej 54, zostało utworzone w 1995 roku w celu zagospodarowania odpadów przemysłowych powstających w trakcie spalania węgla kamiennego w Zespole Elektrociepłowni Poznańskich S.A.
Rocznie „EKO-ZEC” wykorzystuje gospodarczo około 300 000 Mg ubocznych produktów spalania, pochodzących głównie z Elektrociepłowni Poznańskiej, ale także z innych elektrowni i elektrociepłowni krajowych. W sumie, od początku swej działalności „EKO-ZEC” zagospodarowało ponad 1,6 mln Mg odpadów.
W 1997 r. w Przedsiębiorstwie zrodziła się idea gospodarczego wykorzystania mieszanki popiołowo-żużlowej do formowania korpusów dróg i stabilizacji gruntu. Od tego czasu firma wybudowała ponad 13 km dróg, wykorzystując do tego celu blisko 181 000 Mg wyżej wspomnianej mieszanki.
Działalność „EKO-ZEC” w dziedzinie gospodarczego wykorzystania stałych ubocznych produktów spalania węgla kamiennego, została wyróżniona przez Fundację Ochrony Powietrza Atmosferycznego nagrodą II stopnia, którą „EKO-ZEC” otrzymało w 1997 r. za wykonanie rekultywacji starego wysypiska śmieci w Borówku (gmina Pobiedziska). W tym roku natomiast „EKO-ZEC” znalazło się na 46 miejscu wśród 100 najlepszych firm Wielkopolski wybranych podczas VI edycji konkursu „Złote Firmy Wielkopolski” oraz otrzymało Certyfikat Unii Wielkopolan za innowacyjność działań i wdrożenie proekologicznych technologii w zakresie kompleksowego zagospodarowania odpadów paleniskowych.
W listopadzie, po raz trzeci w roku tym „EKO-ZEC” zostało wyróżnione kolejną prestiżową nagrodą – tym razem pierwszą polską nagrodą popiołową FENIKS.
*
W kategorii „FIRMA” nagrodą FENIKSA 2001 uhonorowano Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe UTEX Sp. z o.o. z Rybnika, specjalistyczną firmę zagospodarowującą uboczne produkty spalania elektrowni i elektrociepłowni Górnego Śląska oraz pochodzące z instalacji odsiarczania spalin.
PPH „UTEX” zostało założone w 1989 roku a jego głównym zadaniem było zorganizowanie gospodarki odpadami paleniskowymi z Elektrowni Rybnik. Już po roku działalności zaniechano składowania popiołów i żużli na zwałowiskach. Z czasem UTEX rozwinął sieć logistyczną i w chwili obecnej świadczy usługi odbioru odpadów między innymi dla Południowego Koncernu Energetycznego, ZEC Bielsko-Biała i PEC Gliwice, a swoją działalność rozwija również w innych rejonach kraju. UTEX był pierwszym przedsiębiorstwem w kraju, które podjęło się zagospodarowania nowych rodzajów odpadów pochodzących z instalacji odsiarczania spalin.
Przez 12 lat swojej działalności UTEX zagospodarował około 20 mln ton UPS. Swoim zasięgiem obejmuje cały obszar Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Popioły lotne z uciążliwego odpadu stały się cennym materiałem wypełniającym kopalniane zroby, uszczelniającym wyrobiska oraz materiałem wiążącym równie uciążliwe odpady poflotacyjne i zasolone wody dołowe. UPS są najtańszym środkiem do prowadzenia profilaktyki przeciwpożarowej i metanowej w podziemiach kopalń. Wpływają na zwiększenie stabilności prądów powietrza w sieci wentylacyjnej kopalń w wyniku jej uproszczenia poprzez wypełnianie mieszaninami popiołowymi nieczynnych rejonów kopalń. Poprzez zastosowanie podsadzki samozestalającej umożliwiono eksploatację grubych pokładów węgla wybieranych na warstwy. Rozwój tych technologii jest możliwy dzięki stałej współpracy Głównym Instytutem Górniczym, Politechniką Śląską, AGH i innymi jednostkami naukowo-badawczymi.
Oprócz działalności związanej z górnictwem Utex dostarcza wyselekcjonowane popioły do produkcji cementu i betonu oraz prowadzi inne przedsięwzięcia mające na celu wykorzystanie UPS – rekultywację terenów zdegradowanych oraz budownictwo drogowe.
Za ekologiczne zagospodarowanie popiołów lotnych w górnictwie firma została laureatem nagrody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa – „Lider Polskiej Ekologii 1999” oraz otrzymała „Medal Europejski” za usuwanie i wykorzystanie odpadów paleniskowych nadany przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej i Business Centre Club w 2001 roku. n