ENERGIA XX – Prywatyzacja polskiej energetyki, cz. 3
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 299 (5464) 21 grudnia 1999 r.

Prywatyzacja 2000
Wypowiedź Jana Buczkowskiego, wiceministra Skarbu Państwa

Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów rozpatrzył i przyjął przedłożone przez Stałą Grupę Koordynacyjną ds. Energetyki dokumenty: „Prywatyzacja sektora elektroenergetyki. Założenia programowe i realizacja. Zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce w roku 2000 i w latach następnych”. Za sprawę pilną uznano przygotowanie zintegrowanego harmonogramu postępu prac w prywatyzacji energetyki w powiązaniu z tworzeniem rynku energii. KERM zalecił przedkładanie raz w miesiącu raportu z realizacji harmonogramu.

Proces prywatyzacji powinien się zakończyć do 2002 r. (pod pojęciem prywatyzacja rozumie się zbycie pierwszego pakietu akcji przez Skarb Państwa). Dla jego sprawnej realizacji niezbędne jest opracowanie i wdrożenie zasad funkcjonowania rynku energii elektrycznej. Prywatyzacja nie będzie poprzedzona konsolidacją prowadzoną metodami administracyjnymi. Istnienie kontraktów długoterminowych nie stanowi bariery w prywatyzacji, niezbędne jest natomiast wypracowanie sposobów rozliczeń różnic cen wynikających z tych kontraktów, jako podstawy restrukturyzacji finansowej.

Wprowadzony będzie system opłat kompensacyjnych dla wytwórców energii posiadających kontrakty długoterminowe. Opłata kompensacyjna będzie obliczona jako różnica pomiędzy przychodem zrealizowanym według cen rynkowych a wynikającymi z kontraktów długoterminowych płatnościami, zweryfikowanymi przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, który ustalać będzie co roku degresywne współczynniki płatności dla wytwórców, dbając o przestrzeganie zasady równoważenia interesów producentów i odbiorców energii elektrycznej. Wprowadzenie systemu opłat kompensacyjnych stwarza warunki do renegocjacji istniejącego kontraktu długoterminowego miedzy PSE S.A. a Elektrownią Bełchatów S.A. Istniejący „tani” kontrakt kompensował dotychczas inne „drogie” kontrakty. Obecnie będzie możliwa jego korekta w kierunku corocznego zmniejszania wolumenu energii zbywanej przez Elektrownię Bełchatów do PSE na dotychczasowych zasadach, na rzecz energii zbywanej przez Elektrownię Bełchatów po cenach rynkowych. Wykonanie przez strony warunków globalnych kontraktu wymagałoby jego przedłużenia poza 2005 rok o sześć do ośmiu lat, w celu zapewnienia zbilansowanych dostaw do PSE po cenach wynikających z istniejącego kontraktu. Poziom kontraktowy wolumenu energii po roku 2005 nie powinien przekroczyć jednak 1/3 obecnego poziomu. Wstępna analiza wskazuje, że wdrożenie takiego rozwiązania będzie korzystne zarówno dla stron kontraktu, jak i kształtowania rynku energii, a ponadto wpłynie pozytywnie na efektywność prywatyzacji Elektrowni Bełchatów S.A. i PSE S.A.

Autorem dokumentu „Prywatyzacja sektora elektroenergetycznego. Założenia programowe i realizacja” jest Ministerstwo Skarbu Państwa, które już w czerwcu wskazało i przestawiło na posiedzeniu KERM pięć kluczowych celów prywatyzacji sektora: ochronę konsumentów poprzez tworzenie wolnego rynku energii; zachowanie bezpieczeństwa energetycznego kraju; stworzenie odpowiedniej bazy kapitałowej dla racjonalnego inwestowania w związku z integracją z Unią Europejską; optymalizację zabezpieczenia socjalnego pracowników sektora; optymalizację przychodów z prywatyzacji.

Potrzeba szybkiego tempa procesu prywatyzacji wynika m.in. z: konieczności dopływu środków do podmiotów branży w celu ich modernizacji i rozwoju; trwałej tendencji spadku cen energii na rynkach europejskich w wyniku prywatyzacji i liberalizacji przy równoczesnym wzroście cen na niesprywatyzowanym rynku polskim; prawdopodobieństwa szerokiego wprowadzenia kogeneracji, co będzie stanowić konkurencję dla niedoinwestowanych (co uniemożliwia obniżenie kosztów) elektrociepłowni i zakładów energetycznych.

Elektrociepłownie

Ministerstwo Skarbu Państwa przewiduje indywidualny tryb prywatyzacji spółek z podsektora elektrociepłowni. W I etapie zakłada sprzedaż od 20 do 45 proc. akcji poszczególnych elektrociepłowni (łączna ich wartość księgowa wynosi około 4,2 mld zł). Nie wyklucza się jednocześnie możliwości zbycia inwestorowi (konsorcjum inwestorów) większościowego pakietu akcji.

W wielu przypadkach elektrociepłownie będą prywatyzowane w porozumieniu z władzami miasta.

Elektrownie

Tryb sprzedaży akcji i wymagania wobec inwestorów zależeć będą od konkretnej sytuacji spółki i jej roli w polskim systemie elektroenergetycznym.

Podmioty sektora elektroenergetycznego, a w szczególności elektrownie zawodowe, charakteryzują się wysokimi kapitałami własnymi (łączna wartość księgowa 17 elektrowni wynosi około 12,3 mld zł). Spodziewane przychody ze sprzedaży akcji są znaczne, stąd struktura oferty prywatyzacyjnej może być odmienna dla każdej elektrowni.

W pierwszym etapie udostępniane będą zróżnicowane pakiety akcji poszczególnych elektrowni – od 20 proc. do 35 proc. Skarb Państwa w umowach sprzedaży akcji niektórych elektrowni zapewni sobie możliwość wprowadzenia części akcji na WGPW.

Aktualnie procesami prywatyzacji pośredniej objęte są następujące elektrownie:

 

1. Elektrownia im. T. Kościuszki w Połańcu SA. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi na przełomie 1999 i 2000 roku.
2. Elektrownia Rybnik SA. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi w I kwartale 2000 roku.

W 1999 roku skomercjalizowano Elektrownię Bełchatów. Jedynym przedsiębiorstwem państwowym pozostała Elektrownia Turów, przewidziana do komercjalizacji do końca br. W pierwszej połowie 2001 roku powinna nastąpić prywatyzacja Kopalni Węgla Brunatnego SA i Elektrowni Bełchatów SA.

Ponadto w grudniu 1999 roku ogłoszono przetarg na wybór doradcy prywatyzacyjnego dla Elektrowni Skawina SA.

Zakłady energetyczne

Strategia ich prywatyzacji opierać się będzie na przyjęciu następujących założeń: niedokonywanie administracyjnej konsolidacji podsektora dystrybucji energii elektrycznej przed prywatyzacją; prywatyzacja zakładów energetycznych w całości, tj. jako zajmujących się dystrybucją i handlem; przeprowadzenie prywatyzacji zakładów energetycznych w grupach; przyznanie preferencji dla inwestorów branżowych; przyznanie preferencji dla prywatyzacji w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia; sprzedanie poszczególnym inwestorom pakietów akcji nie dających im więcej niż 12-15 proc. udziału w rynku energii elektrycznej; zachowanie przez Skarb Państwa wpływu na procesy koncentracji w podsektorze w okresie bezpośrednio po prywatyzacji; zaoferowanie inwestorom w pierwszej transzy pakietów mniejszościowych, nie większych niż 20-25 proc. akcji poszczególnych spółek oraz opcji nabycia udziału większościowego; zachowanie przez pewien czas wpływu na wyraźnie określone decyzje strategiczne spółek dystrybucyjnych, w których Skarb Państwa utracił pakiet większościowy; szybkie rozpoczęcie prywatyzacji podsektora i przeprowadzenie jej do końca 2002 roku.

Faktyczna wielkość pakietu mniejszościowego sprzedanego w I transzy zależeć powinna przede wszystkim od wielkości koniecznych inwestycji. Oznacza to, że pierwsza transakcja prywatyzacyjna winna opiewać na pakiet akcji, który łącznie z przewidywanym dokapitalizowaniem i 15 proc. akcji pracowniczych nie przekroczy 50 proc. kapitału akcyjnego prywatyzowanej spółki.

Aktualnie procesem prywatyzacji pośredniej w podsektorze dystrybucji energii objęty jest Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny SA. Do końca roku przewiduje się realizację I etapu prywatyzacji, tj. zaproszenie inwestorów do rokowań. Na przełomie 2000 i 2001 roku sprywatyzowanych zostanie dalsze osiem spółek dystrybucji.

Giełda Energii

Na podstawie Prawa energetycznego i ustaleń KERM z 21 czerwca br. Ministerstwo Skarbu Państwa zorganizowało przetarg nieograniczony, dotyczący wyboru konsorcjum do powołania i prowadzenia Giełdy Energii. 1 października br. minister Skarbu Państwa zaakceptował wyniki przetargu i zdecydował się powierzyć to zadanie konsorcjum, którego liderem jest Elektrim SA.

Dla wyboru tego konsorcjum decydujące znaczenie miał zaproponowany sposób tworzenia Giełdy Energii, oznaczający lepsze zabezpieczenie interesu Skarbu Państwa. Minister Skarbu Państwa powierzając konsorcjum tworzenie Giełdy Energii zalecił, aby w tym procesie uwzględniono następujące sugestie:

 

• podjęcie faktycznej działalności handlowej przez Giełdę Energii winno nastąpić w ciągu 6 miesięcy po zarejestrowaniu spółki akcyjnej pod tą nazwą, ale nie później niż do 30 czerwca 2000 roku;
• konsorcjum przekaże nieodpłatnie Skarbowi Państwa 30 proc. udziałów w spółce Giełda Energii, opłaconych solidarnie przez pozostałych akcjonariuszy;
• żaden z akcjonariuszy nie może posiadać więcej niż 10 proc. udziałów plus jedna akcja w spółce akcyjnej Giełda Energii. Nie dotyczy to Skarbu Państwa;
• konsorcjum zwróci się do Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA z propozycją objęcia do 10 proc. akcji spółki Giełda Energii;
• konsorcjum zwróci się do Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA z propozycją objęcia do 10 proc. akcji spółki Giełda Energii;
• z uwagi na rozpoczęty proces restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych udział tego przedsiębiorstwa w kapitale spółki Giełda Energii należy ograniczyć do 1 proc.

Złożenie wniosku i statutu do Sądu Rejestrowego z uwzględnieniem powyższych sugestii nastąpiło w dniu 30 listopada 1999 r.

Skład Stałej Grupy Koordynacyjnej ds. Energetyki

 

• Tadeusz Aziewicz – przewodniczący grupy, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• Jan Buczkowski – podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa,
• Kazimierz Ferenc – podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji,
• Anna Fornalczyk – szef Gabinetu Politycznego w Ministerstwie Finansów,
• Leszek Juchniewicz – prezes Urzędu Regulacji Energetyki,
• Bogusław Kowalewski – Komitet Polityczny Rady Ministrów,
• Jan Szlązak – podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki,
• Rafał Zagórny – podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.

W 1999 roku z 19 elektrociepłowni procesem prywatyzacji pośredniej objęto następujące spółki:

 

1. Zespół Elektrociepłowni Wrocław KOGENERACJA SA. Jego prywatyzacja nastąpi w trybie oferty publicznej. Prospekt emisyjny w Komisji Papierów Wartościowych i Giełd został złożony 30 września br. Akcje Skarbu Państwa zostaną zaoferowane do sprzedaży na początku 2000 roku i obejmować będą 36-proc. pakiet.
2. Elektrociepłownie Warszawskie SA. MSP zakłada, że podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi do końca 1999 roku i obejmować będzie 55 proc. akcji.
3. Elektrociepłownię Będzin SA. MSP przeprowadzi II etap prywatyzacji spółki polegający na zaoferowaniu inwestorowi strategicznemu 52,5 proc. akcji Skarbu Państwa. Jego wybór powinien nastąpić do końca br.
4. Elektrociepłownię Zielona Góra SA. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej powinno nastąpić w II półroczu 2000 roku.
5. Zespół Elektrociepłowni Wybrzeże SA w Gdańsku. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi w II kwartale 2000 roku.
6. Elektrociepłownię Białystok SA. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi w II półroczu 2000 roku.
7. Elektrociepłownię Toruń SA. MSP nie wyklucza równoległej prywatyzacji tej spółki wraz z drugą Elektrociepłownią „Energotor” SA w Toruniu i zaoferowanie akcji obu spółek jednemu inwestorowi. Przy realizacji tego wariantu prywatyzacja nastąpiłaby w IV kwartale 2000 roku.
8. Elektrociepłownię Tychy SA. Podpisanie umowy prywatyzacyjnej nastąpi w IV kwartale 2000 roku.

 

• Strona Ministerstwa Skarbu Państwa