ENERGIA XXI – Prywatyzacja polskiej energetyki, cz. 4
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 62 (5532) 14 marca 2000 r.
Prywatyzacja podsektora dystrybucji energii elektrycznej już rozpoczęta
Grupa Północ G-8
Inicjatorzy tzw. Grupy Północ G-8 podporządkowują wszelkie swe działania podmiotowości konsumentów, oczekując od rządu i decydentów stworzenia równych szans rozwoju oraz warunków do konkurowania na rynku krajowym i zagranicznym
Przedsiębiorstwa dystrybucyjne są tym elementem systemu elektroenergetycznego kraju, z którym każdy konsument energii elektrycznej styka się bezpośrednio.
G-8 w przededniu prywatyzacji
Wprawdzie pierwsze działania prywatyzacyjne miały już miejsce w sektorze wytwarzania i w elektrociepłowniach, to jednak sprywatyzowanie w dość krótkim czasie 33 zakładów energetycznych będzie w polskiej gospodarce wydarzeniem bez precedensu.
Warunki, w jakich spółki dystrybucyjne podjęły przygotowania do prywatyzacji znacznie utrudniały i opóźniały rozpoczęcie tego procesu. Nie sprzyjało temu wiele czynników, w tym przedłużające się uchwalenie nowego prawa energetycznego, powstające dopiero założenia uregulowań prawnych, cenowych i taryfowych oraz polityki koncesjonowania, brak wytycznych w zakresie przekształceń własnościowych i restrukturyzacji w sektorze energii oraz próby integracji pionowej i tworzenia monopoli.
Sprawa ruszyła z miejsca w 1999 roku z chwilą ukończenia prac nad studium pt. „Strategia prywatyzacji polskiego podsektora dystrybucji energii elektrycznej”. Autorem tego studium jest doradca ministra Skarbu Państwa Central Europe Trust Polska.
Podzielając wyrażone w tym studium poglądy i sugestie, G-8 opowiada się za ochroną interesów konsumenta i energetycznym bezpieczeństwem kraju przy uzyskaniu z prywatyzacji najwyższych przychodów. Istotne znaczenie będzie miało też zapewnienie pożądanego poziomu inwestycji oraz stworzenie gwarancji socjalnych dla pracowników.
Zysk netto G-8
Przychód ze sprzedaży G-8
Wskaźnik strat sieciowych G-8
Takie kierunki działań prywatyzacyjnych G-8 wychodzą naprzeciw założeniom Komisji Europejskiej w zakresie restrukturyzacji i prywatyzacji majątku państwowego.
Przygotowania podsektora do prywatyzacji zbieżne są z ogólnymi, dotyczącymi wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej, organizacji i funkcjonowania elektroenergetyki oraz dostępu do rynku, zapisami w Dyrektywie 96/92/EC, która kładzie szczególny nacisk na tworzenie wolnego rynku i konkurencji.
Tak więc liczyć się będą nade wszystko interesy konsumentów i producentów, którym stworzyć należy równe szanse rozwoju, w warunkach konkurencji krajowej i zagranicznej.
Geneza G-8
Mając świadomość, że opóźnianie procesu prywatyzacji pozbawia spółki dystrybucyjne kapitału i nowoczesnych metod zarządzania, niektóre spółki zdobyły się na własną inicjatywę, przygotowując już w roku 1996 pierwsze oficjalne wnioski prywatyzacyjne (ZE Toruń, Energetyka Kaliska). W innych spółkach też podjęto prace nad przygotowaniami do prywatyzacji.
W pierwszej połowie 1999 roku do KERM wpłynął dokument dotyczący prywatyzacji w tym samym roku pięciu spółek dystrybucyjnych, w tym dwóch z grupy G-8: ZE Toruń i Energetyki Kaliskiej.
W drugiej połowie tego samego roku Energetyka Kaliska SA wraz z Zakładem Energetycznym Płock SA oraz jedną z południowych spółek dystrybucyjnych próbowała podjąć wspólne działania prywatyzacyjne.
W sierpniu 1999 roku do ministra Skarbu Państwa wystąpiła z wolą prywatyzacji we wspólnym pakiecie pierwsza grupa spółek dystrybucyjnych: Zakład Energetyczny Koszalin SA, Zakład Energetyczny SA w Olsztynie, Zakład Energetyczny Słupsk SA oraz Zakład Energetyczny Toruń SA.
Ta ostatnia inicjatywa, uwzględniając przyjętą zasadę integralności terytorialnej, zaowocowała pomysłem połączenia wysiłków ośmiu spółek dystrybucyjnych.
Tak oto powstała grupa G-8, którą tworzą Zakład Energetyczny Koszalin SA, Zakład Energetyczny SA w Olsztynie, Zakład Energetyczny Słupsk SA, Zakład Energetyczny Toruń SA, Elbląskie Zakłady Energetyczne SA, Zakład Energetyczny Płock SA, ENERGA Gdańska Kompania Energetyczna SA oraz Energetyka Kaliska SA.
10 grudnia 1999 r. dla grupy tej rozpisano przetarg na doradcę ministra Skarbu Państwa w zakresie prywatyzacji.
Inicjatywa zyskała poparcie działających przy spółkach G-8 związków zawodowych. Na przykład w skierowanym w grudniu 1999 roku do ministra Skarbu Państwa wspólnym stanowisku przedstawiciele komisji zakładowych NSZZ „Solidarność” potwierdzili swe poparcie dla procesu prywatyzacji, przypominając rządowi o wcześniejszych uzgodnieniach z działającymi w sektorze energetycznym krajowymi centralami związkowymi odnośnie do założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku, modelu rynku energii elektrycznej, ustaleń ścieżki cenowej dla energii elektrycznej, ustalania wzorcowego pakietu socjalnego spółek dystrybucyjnych oraz nowelizacji zgłoszonych zagadnień prawa energetycznego.
W wyniku inicjatywy oddolnej rozpoczął się proces szkolenia przedstawicieli organizacji związkowych w zakresie umiejętności negocjacji z inwestorem.
Kilka dni temu Ministerstwo Skarbu Państwa wybrało firmę doradczą, którą jest Arthur Andersen i wkrótce rozpoczną się intensywne prace analityczne w każdej ze spółek.
Charakterystyka G-8
Tak skonfigurowana pierwsza grupa prywatyzacyjna spełnia kryteria ministra Skarbu Państwa, zachowując jedność terytorialną, posiadając nie więcej niż 15% udziału w rynku i umożliwiając poprzez swe położenie zróżnicowany rozkład pozostałych grup w obszarach przygranicznych. W grupie zachowana zostaje również zasada równomiernego rozkładu spółek o różnym potencjale rynkowym, ekonomicznym, technicznym i infrastrukturalnym. I wreszcie warty jest podkreślenia fakt, iż powstała w grupie inicjatywa cieszy się poparciem społecznym załóg.
Do elementów integrujących uczestników grupy zaliczyć należy podobną wizję rozwoju i sposobów działania na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej, otwartość na szeroki rynek polski, a w przyszłości na europejski, dalej rozwój handlu poprzez dostosowanie oferty do potrzeb klientów, optymalizację zakupów energii i zmniejszenie ryzyka handlowego, co w efekcie pozwoli na utrzymanie możliwie niskich marż i konkurencyjną cenę. Uczestnicy grupy są zgodni, że pilną potrzebą jest szybkie wdrożenie wspólnej działalności marketingowej, a także ewolucyjna, możliwie szybka i skuteczna dywersyfikacja oraz konsolidacja usług, co powinno doprowadzić w przyszłości do przekształcenia się w przedsiębiorstwa multienergetyczne dysponujące szerokim pakietem usług wokółenergetycznych. Są też przekonani, co znajduje swoje odzwierciedlenie np. we wnioskach prywatyzacyjnych, że istnieje potrzeba konsolidacji w obrocie energią elektryczną. Chcąc skutecznie konkurować na wolnym rynku, trzeba dysponować znacznymi środkami finansowymi.
W sferze dystrybucji zarówno zarządy, jak związki zawodowe podzielają przekonanie, że spółki powinny zachować swoją podmiotowość.
Przynależność administracyjna spółek grupy do różnych województw wychodzi naprzeciw podnoszonym przez różne środowiska opiniotwórcze poglądom, iż tworzenie monopoli regionalnych byłoby niezgodne z interesami odbiorców energii elektrycznej.
Grupa umożliwia funkcjonowanie w każdym z regionów, jak Pomorze, Wielkopolska, Kujawy, Warmia, Mazury i Mazowsze, co najmniej dwóch konkurencyjnych grup spółek dystrybucyjnych tworzących rynek dostaw energii elektrycznej. Funkcjonowanie co najmniej dwóch podmiotów świadczących usługi dystrybucyjne zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i sprzyja realizacji planów rozwoju regionów.
Atuty G-8
- Grupa jest dobrze przygotowana pod względem organizacji i zarządzania.
- Wszystkie spółki dostosowały swoje struktury do wymogów prawa energetycznego, rozdzielając obrót energią i jej dystrybucję.
- Większość spółek z grupy ma już za sobą głęboką restrukturyzację.
- Grupa dysponuje dostępem do zróżnicowanych źródeł energii, w tym odnawialnych, jak liczne elektrownie wodne (Gdańsk, Słupsk, Olsztyn, Elbląg, Toruń).
- Korzystne są możliwości transportowania energii z sąsiednich grup zakładów energetycznych.
- Infrastrukturę energetyczną cechuje wysoki poziom techniczny.
- Różnorodna i uzupełniająca się jest gama usług dla wszystkich grup odbiorców.
- Spółki osiągnęły wysoki poziom informatyzacji oraz wyposażenia sprzętowego.
- Kilka spółek wdraża zintegrowane systemy zarządzania.
- Spółki zatrudniają wykwalifikowaną kadrę, która rozumie i utożsamia się z podejmowanymi działaniami.
- ZE Elbląg i Kalisz posiadają 100% udziałów w elektrociepłowniach na własnych terenach.
- Spółki wdrażają projekty proekologiczne, m.in. produkcję energii elektrycznej w skojarzeniu.
- Grupa obsługuje solidną bazę klientów.
Korzyści z prywatyzacji
Umiejętne wykorzystanie wszystkich tych atutów grupy pozwoli wszystkim uczestnikom procesu prywatyzacji na osiągnięcie zakładanych korzyści.
- Przedsiębiorstwa uzyskują dostęp do wiedzy, technologii i nowoczesnych metod zarządzania oraz kapitał na inwestycje rozwojowe. W chwili obecnej jest to praktycznie niemożliwe. Ze względu na możliwy konflikt interesów trudno oczekiwać zgody właściciela na wspólne przedsięwzięcia z potencjalnymi dostawcami know-how i jednocześnie potencjalnymi inwestorami.
- Klienci uzyskają szerszą i bardziej nowoczesną gamę usług oferowaną na konkurencyjnym rynku, a także energię o lepszych parametrach.
- Na prywatyzacji skorzystają również lokalne społeczności z trendów działania grupy. Inwestycje, które pojawiają się w energetyce w następstwie przypływu kapitału i nowych technologii, będą zachęcać innych inwestorów do lokowania swoich przedsiębiorstw na terenie działania grupy, a co za tym idzie, będą pojawiać się nowe miejsca pracy. O dostrzeganiu możliwości rozwojowych regionu płynących z prywatyzacji świadczy poparcie ze strony regionalnych organizacji związkowych.
- Załoga otrzyma pakiet akcji pracowniczych, gwarancje socjalne, pewność zatrudnienia, lepsze warunki pracy i nowe doświadczenia.
- Skarb Państwa ma możliwość uzyskania optymalnej ceny za akcje.
- Inwestor zyska dostęp do atrakcyjnego rynku o dużych możliwościach rozwojowych.
Warunki sukcesu G-8
Poparcie dla procesów prywatyzacji ze strony zarządu spółek nie ogranicza się do złożenia wspólnego wniosku. Wyraża się ono również w mniej widocznych, ale niezwykle istotnych i poprzedzających samą prywatyzację procesach przygotowawczych. Aktywne podejście do tego problemu znajduje również wyraz w regulowaniu spraw własnościowych, a także w uzyskaniu poparcia i akceptacji załogi. Porozumienia osiągnięte z organizacjami związkowymi stwarzają szansę wypracowania satysfakcjonujących wszystkie strony procesu prywatyzacji pakietów socjalnych.
Uzyskanie odpowiednich wpływów z prywatyzacji zależeć będzie od wycen dokonanych przez doradcę ministra Skarbu Państwa. Koncepcja Central Europe Trust Polska zakłada sprzedaż 20 – 25% akcji serii A, z której wpływy zasilą budżet państwa. Z punktu widzenia interesów spółek celowa byłaby niemal jednoczesna emisja i sprzedaż akcji serii B, która pozwoli sfinansować najpilniejsze potrzeby inwestycyjne spółek.
Tak daleka zgodność celów i kierunków działań w grupie prywatyzowanych spółek byłaby niemożliwa do osiągnięcia przy konsolidacji administracyjnej.
To się musi udać!
Obserwując stopień zaangażowania właściciela, zarządów spółek pierwszej grupy organizacji i związkowych, jak również duże zainteresowanie potencjalnych inwestorów, wydaje się, że polska elektroenergetyka wkracza w okres dynamicznego rozwoju, a grupa ośmiu gotowych do prywatyzacji spółek ma szansę sprostać oczekiwaniom wszystkich zainteresowanych stron. Co więcej, ma szansę na wypracowanie praktycznego modelowego kształtu prywatyzacji grupowej w podsektorze dystrybucji.
Materiał opracowany na podstawie raportu Central Europe Trust Polska.
G-8
- obsługuje łącznie 2,5 mln odbiorców,
- dysponuje majątkiem trwałym o łącznej wartości 3 mld zł,
- eksploatuje łącznie ponad 64 tys. linii SN i 82 tys linii nn,
- działa na obszarze 75 tys km2,
- na jeden km2 przypada 34 odbiorców energii elektrycznej.
- średni wskaźnik strat sieciowych wynosi 8,54%
- obejmuje 14% rynku energii elektrycznej w Polsce
Z zadowoleniem grupa przyjęła powołanie Zespołu Parlamentarnego ds. Prywatyzacji Energetyki, który za cel postawił sobie wsparcie procesu prywatyzacji energetyki jako kluczowego procesu reformy całej gospodarki.
Z nadzieją na wsparcie procesów prywatyzacyjnych przez powstały zespół, uczestnicy grupy G-8 wyrażają swój akces w pracach nad poszukiwaniem optymalnych rozwiązań, by od podjętych decyzji nie było już odwrotu, a wydane na przygotowania środki nie zostały zmarnowane.
- Strona Elbląskiego Zakładu Energetycznego SA
- Strona Energii Gdańskiej Kompanii Energetycznej SA
- Strona Energetyki Kaliskiej SA
- Strona Zakładu Energetycznego Koszalin SA
- Strona Zakładu Energetycznego SA w Olsztynie
- Strona Zakładu Energetycznego Płock SA
- Strona Zakładu Energetycznego Słupsk SA
- Strona Zakładu Energetycznego Toruń SA