Jakość – Normalizacja i Środowisko
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
21 listopada 2012 r.

Uprzywilejowana rola akredytacji

Rozmowa z dr. Wojciechem Henrykowskim, prezesem Zarządu PCBC S.A. i przewodniczącym Rady ds. Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji

Panie prezesie, czy certyfikat wydany w Polsce obowiązuje w Unii Europejskiej?

Polskie Centrum Akredytacji jest członkiem europejskiego stowarzyszenia EA, z którym podpisało porozumienie o wzajemnym uznawaniu akredytacji. Zatem certyfikat wydany w Polsce musi być uznany przez kraje europejskie. Wcześniej akredytację prowadziło PCBC, wywodzące się z Centralnego Biura Jakości i Wyrobów, pierwszej jednostki akredytującej w Polsce. Pierwszy certyfikat został wydany przez PCBC 20 lat temu – Centralnemu Laboratorium Urzędu Dozoru Technicznego. Jednak zgodnie z przyjętą w UE zasadą, że jednostka akredytująca nie może zajmować się inną działalnością, konieczne było utworzenie odrębnej jednostki akredytującej. Polski parlament uchwalił w 2000 roku ustawę o ocenie zgodności, w której zapisano konieczność powołania instytucji akredytującej. W 2010 roku wzmocniono kompetencje PCA poprzez upoważnienie do kontroli jednostek notyfikujących, wyznaczonych przez dane resorty do działania w określonych dyrektywach unijnych.

Dlaczego akredytacja jest potrzebna, skoro system certyfikujący jest dobrowolny?

Akredytacja też jest dobrowolna, choć Parlament Europejski i Rada EU wyznaczyły jej szczególną rolę. Cofnijmy się jednak 20 lat wcześniej. W Europie powstały dwie organizacje: EAC i EAL. Pierwsza z nich zrzeszała jednostki certyfikujące systemy, a EAL – laboratoria. Te dwie organizacje połączyły się w 1997 roku w organizację pod nazwą „Europejska Współpraca w dziedzinie Akredytacji” (EA), po to, aby promować przejrzysty system oparty o jakość. Ocena tej instytucji potwierdza kompetencje jednostek działających w systemie oceny zgodności. Na rynku działało jednak wiele jednostek akredytujących. W samych Niemczech było ich 18. Dlatego, po latach analizy, Parlament Europejski przyjął 9 lipca 2008 roku rozporządzenie Komisji Europejskiej, ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku. EA jest jedyną europejską organizacją zrzeszającą krajowe jednostki akredytujące. Obecnie zrzesza ona 33 krajowe jednostki, również PCA. Zgodnie z tym aktem, od 1 stycznia 2010 roku w każdym kraju członkowskim UE może istnieć tylko jedna jednostka akredytująca zaś jednostki notyfikowane są przez nią nadzorowane. W ten sposób powstał jednolity system dla całej Unii Europejskiej. W Polsce PCA podlega Ministerstwu Gospodarki, zaś organ doradczy i opiniotwórczy dla PCA – Rada – jest powoływana przez ministra gospodarki.

Czy ujednolicony system akredytacji i certyfikacji wpływa na poprawę jakości w polskich firmach?

Niewątpliwie. Jednostki akredytowane stanowią gwarancję rzetelności, kompetencji i bezstronności. Większość firm certyfikujących zarówno krajowych, jak i zagranicznych, jest akredytowanych przez PCA. Niestety, nadal obowiązuje w UE zasada, że jeśli coś nie jest zabronione, to jest dozwolone, stąd działalność w Polsce jednostek nieakredytowanych, a wydających certyfikaty. Niektóre firmy wykorzystują tę sytuacje, „kupując” je od niepewnych firm. PCA informuje polskich przedsiębiorców, że powinni korzystać z usług jednostek akredytowanych, które dają gwarancję rzetelnej oceny.

Został pan laureatem tegorocznej edycji konkursu Polskiej Nagrody Jakości w kategorii „Znakomity Przywódca”. Co pana wyróżnia spośród szefów innych firm?

W konkursie chodzi o wskazanie pewnego modelowego systemu wartości, jakie powinien posiadać szef firmy. Poza wiedzą, musi umiejętnie współpracować z ludźmi, posiadać wizję planowanego celu, misję prowadzenia firmy, w przeciwieństwie do lansowanego czasem autorytarnego modelu szefa. Dla mnie wzorcem pozostanie Jack Welch, były szef jednej z największych światowych firm – General Electric. Kiedy obejmował funkcję, firma miała obroty w wysokości około 14 mld dolarów amerykańskich. Po 20 latach opuścił ją z obrotami w wysokości około 150 mld dolarów. On zarządzał poprzez jakość w oparciu o model zarządzania zwany Six Sigma. Innym przykładem wzorcowego zarządzania przez jakość jest fabryka helikopterów w Mielcu, należąca obecnie do znanej amerykańskiej firmy lotniczej Sikorsky. Tu również buduje się jakość poprzez wspinaczkę na coraz wyższy poziom. W latach 90. pojawiło się określenie „firmy inteligentnej”. Oznacza ono, że cała firma się doskonali: ludzie, procedury, zarządzanie majątkiem itd. Czy jednak można mówić o „firmie doskonałej”? Dzisiejszy poziom może okazać się za pewien czas anachroniczny, stąd dążenie do doskonałości powinno być ustawiczne. Ja traktuję to wyróżnienie bardzo poważnie. Zapewne by go nie było, gdyby nie sukcesy całej firmy i ludzi w niej pracujących. Od 2004 roku jesteśmy już tylko jedną z wielu jednostek certyfikujących w Polsce. Pomimo dużej konkurencji udało nam się zachować pozycję lidera na rynku, co traktuję jako sukces.

Jak pan ocenia miniony rok działalności PCBC?

W aktualnej sytuacji gospodarczej trudniej nam się pracuje, ale plan, po 3 kwartałach, wykonaliśmy z nawiązką. Warto zaznaczyć, że w tym roku pojawiły się w naszej ofercie nowości. Rozpoczęliśmy certyfikację pralni oraz ośrodków wellness i spa. Podpisaliśmy umowę na wyłączność z Europejskim Stowarzyszeniem Spas, które opracowało międzynarodowy program certyfikacji dla takich organizacji. 8 listopada wręczyliśmy pierwszy certyfikat w tej dziedzinie: Klinice Uzdrowiskowej „Pod Tężniami” im. Jana Pawła II w Ciechocinku. Rozpoczęliśmy również rozmowy z towarzystwami ubezpieczeniowymi w sprawie udzielenia ulg dla tych firm kosmetycznych i hoteli, które poddadzą się ocenie i zdobędą nasz certyfikat.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Maria Weber

Polski Dzień Jakości

W ramach Europejskich Dni Jakości (5-11 listopada 2012), obchodzonych tym razem pod hasłem „Jakość – kluczowy czynnik” PCBC zorganizowało „Polski Dzień Jakości” 8 listopada w Centrum Kopernika. Uroczystość była powiązana z obchodami 20-lecia pierwszej akredytacji, 10-lecia PCBC jako spółki akcyjnej Skarbu Państwa, 10-lecia certyfikacji gospodarstw ekologicznych, 15-lecia członkostwa w IQNet i 10-lecia ustawy o ocenie zgodności.

 

Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
02-699 Warszawa, ul. Kłobucka 23A
tel. centr. 22 46-45-200, fax 22 647-12-22
www.pcbc.gov.pl