Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
22 czerwca 2006 r.
Łódzki obszar metropolitalny to 1 148 370 ludności na obszarze 2 497 km2
Łódź dla swojego regionu
Wypowiedź Włodzimierza Tomaszewskiego, wiceprezydenta Łodzi, pełnomocnika ds. realizacji projektów Funduszu Spójności
W środowisku samorządowym od dłuższego czasu trwa dyskusja na temat kierunków polityki regionalnej. Mamy dylemat, czy bardziej inwestować w „słabe miejsca lub regiony” czy w lokomotywy rozwoju, jakimi są przede wszystkim metropolie polskie. Z inicjatywy Unii Metropolii Polskich powstał program wspierający rozwój tzw. Ściany Wschodniej. Na jego realizację zostanie przeznaczone ponad 2 mld euro.
Pragniemy, aby debata nad pozostałą częścią środków unijnych nie przyniosła wątpliwości, czy inwestować w mechanizmy rozwojowe. Po to wydzielamy część wyrównawczą dla województw wschodnich, a Unia Europejska wnioskuje o ustanowienie takiego programu dla tych regionów, aby oczekiwać, że pojawi się także miejska polityka państwa. To wszak metropolie ciągną rozwój regionów. Proponowaliśmy przyjąć pewną wartość procentową w regionalnych programach operacyjnych, która zostanie przeznaczona na inwestycje strukturalne w metropoliach. Ale nawet jeśli takiego zapisu nie da się wprowadzić do programów, to przynajmniej powinny to odczuć konkretne projekty. Oczekujemy zresztą, że nasze projekty o charakterze metropolitalnym zostaną wpisane do programów sektorowych.
Duże miasta, w tym Łódź, wnioskują o jak największą konkretyzację w programach regionalnych i sektorowych. Nie chcemy ogólnych zapisów, aby nieznane ciała decydowały o ich realizacji na podstawie ogólników. Tym bardziej że istnieje tendencja do likwidacji „ciał buforowych”, na przykład komitetów sterujących. Jeśli się je wyeliminuje, to w praktyce możemy spotkać się z rozczarowaniami, które dotknęły m.in. Łódź. Zgłosiliśmy projekt drogowy do ZPORR, w części zarządzanej przez województwo. Był on zintegrowany z innym dużym projektem tramwaju regionalnego, mającego połączyć szybką komunikacją Łódź, Zgierz i Pabianice. Projekt ten uzyskał jedną z najwyższych not panelu ekspertów, który przyznał nam drugie miejsce. Niestety, na komitecie sterującym spadł on na dalsze miejsce, a potem zarząd województwa stwierdził, że należy „przestawić” projekty, ponieważ ingerencja komitetu sterującego okazała się za duża, a za mała ekspertów. Po takim stanowisku przyjęliśmy, że nasz projekt znajdzie się na pierwszym miejscu albo przynajmniej na drugim. Okazało się, że znalazł się na ostatnim. Dlatego wydaje mi się, że jeśli ocenę projektów odda się tylko jednemu organowi, to istnieje możliwość pomyłki lub nawet manipulacji. Gdyby wyeliminować ciała opiniodawcze, może się okazać, że na poziomie zarządu województwa, który jest ciałem politycznym, będą dziać się sytuacje nieprzewidywalne.
Postulujemy zatem zdecydowaną konkretyzację programów operacyjnych lub mechanizm dzielenia pieniędzy. Powinny one odpowiadać na pytanie, czy dany projekt da szanse na rozwój, czy przyniesie większą liczbę użytkowników danego przedsięwzięcia? Unia Metropolii Polskich wnioskuje też, aby do Narodowej Strategii Spójności wpisać imiennie największe inwestycje infrastrukturalne. Łódź np. zgłosiła wpisanie kompleksu dróg ekspresowych i autostrad oraz kolei ekspresowej pomiędzy Warszawą a Łodzią, a dalej do Wrocławia i Poznania, jak również budowę centralnego lotniska dla Polski.
Uważamy, że pod względem demograficznym i czasowym powyższe inwestycje należą do jednych z najważniejszych zadań państwa. Lotnisko międzynarodowe, zbudowane pomiędzy Łodzią a Warszawą, może obsłużyć prawie połowę mieszkańców kraju. Z kolei ekspresowej, zintegrowanej z lotniskiem, skorzysta około 30 procent ludności naszego kraju. Słyszymy ciągle pogląd, że nas na to nie stać, biorąc pod uwagę bardzo zły stan techniczny tras kolejowych w Polsce. Osobiście jestem przekonany, że przynajmniej jeden fragment ekspresowej linii kolejowej można by zrealizować w obecnej kadencji unijnej i doprowadzić do udziału w tym przedsięwzięciu partnerów prywatnych. Podobnie wygląda sprawa w przypadku lotniska. Jeśli się z jego budową nie pospieszymy, to może się okazać, że za kilkanaście lat zachodnie województwa Polski zintegrują się z Berlinem, który dziś buduje wielkie transkontynentalne lotnisko. Wydatki na ewentualną reintegrację, mogą okazać się niewspółmiernie wyższe w stosunku do zaplanowanych wydatków na budowę lotniska. W ramach Unii Metropolii Polskich zaczęliśmy dyskusję, jak te projekty opisywać. Zastanawiamy się nad kryteriami wpisywania i ich znaczeniem regionalnym lub krajowym. Chcemy, aby znalazły się na nie, obok 16 mld euro na typowe projekty regionalne, dodatkowe pieniądze.
W naszej ocenie zbyt wielkie środki rząd planuje przekazać np. na inwestycje wodno-kanalizacyjne. Samorządy ujmowały je w swych wydatkach od lat i nadal to robią. Więcej środków powinno się przekazać na projekty komunikacyjne w ramach programu sektorowego „Infrastruktura i Środowisko”.
Ciągle też pozostaje otwarta debata na temat regionalnych programów operacyjnych. Chcielibyśmy uniknąć rywalizacji wewnętrznej. Jej przykładem pozostaje nasz projekt e-Łódź, skojarzony z projektem e-urząd, który jako nowatorski, mógłby być wzorem w przyszłości dla całego kraju. Wdrożenie projektu umożliwi obsługę mieszkańców i przedsiębiorstw. Wszelkie sprawy będzie można załatwić poprzez Internet, łącznie z elektronicznym obiegiem dokumentów i elektronicznym podpisem. Dzięki e-urzędowi interesant dowie się, na jakim etapie znajduje się jego sprawa. Z e-urząd będzie korzystać 2000 urzędników miejskich. Nieodłącznym elementem projektu e-Łódź będą publiczne punkty dostępu do Internetu (więcej na temat projektu e-Łódź i e-urząd na stronie internetowej www.uml.lodz.pl przyp. red.). Projekt miał szansę na rozszerzenie finansowe ze środków ZPORR na część systemu informacji o terenie, ale jeden z prezydentów żalił się, że chcemy pieniędzy na nasz hit, kosztem miast, którym brakuje na komputery potrzebne do pisania! Kiedy my budujemy model do wykorzystania przez wszystkich, inni myślą partykularnie. Jest to doskonały przykład na rozdrabnianie pieniędzy, a tym samym na ich marnowanie. To rozdrabnianie świadczy o uprawianej polityce infrastrukturalnej. Innymi słowy oznacza to, że przy podziale pieniędzy metropolie są eliminowane. Dlatego „ratujemy” się programami sektorowymi zarządzanymi bezpośrednio przez ministerstwa. W ten sposób nie uszczuplamy pieniędzy regionalnych.
Zintegrowana komunikacja
W nadchodzącej kadencji unijnej przygotowujemy wnioski związane z centralnym węzłem komunikacyjnym. Chcemy doprowadzić do modelowego rozwiązania dróg, zwanego przez nas ringiem łódzkim. Jest to otoczenie miasta drogami ekspresowymi, tworzącymi prostokąt. Od południa droga S-8 połączy się z autostradą A-1, od wschodu przybędzie autostrada A-1, od północy budowana A-2 i od zachodu droga ekspresowa S-14, która byłaby łącznikiem pomiędzy S-8 a autostradą A-2. W tym prostokącie mieszka ponad 1,2 mln ludzi. Za pieniądze unijne chcemy dostosować dojazdy do dróg ekspresowych. Mamy też zamiar dokończyć nasze lotnisko im. Władysława Reymonta i skojarzyć je z inwestycją kolejową. Warto dodać, że prace modernizacyjne, niestety tylko na poziomie kolei regionalnej, właśnie się rozpoczynają. Być może w przyszłej kadencji uda się przekształcić tę drogę w kolej ekspresową i „wpuścić” ją tunelem do centrum miasta. Byłby to zaczątek superintegracji komunikacyjnej, polegającej na istnieniu dwóch lotnisk, regionalnego i międzynarodowego, ringu łódzkiego z dojazdami oraz kolei ekspresowej. Realizacja tego pomysłu może przynieść duże korzyści miastu i regionowi. Już obecnie fakt otwarcia lotniska regionalnego zainteresował inwestorów.
Zanim dojdzie do budowy ringu realizujemy modernizację „kręgosłupa komunikacyjnego”, północ-południe, w zastępstwie drogi S-14. Jest to przede wszystkim al. Włókniarzy i ul. Pabianicka. Zaczniemy też budowę tramwaju regionalnego jeszcze w tej kadencji unijnej. W przyszłej natomiast zamierzamy pozyskać środki na modernizację torowisk. Być może uda się też pozyskać pieniądze na budowę wewnętrznego ringu w mieście, aby oszczędzić nasze centrum.
Łódź – miasto artystów
Atrakcyjność miasta nie może polegać jedynie na sprawnej komunikacji i zachętach gospodarczych. Inwestorów, nowych mieszkańców i turystów przyciągną wydarzenia artystyczne i rozwój kultury. Mamy „sztandary”, które wspieramy finansowo: ulicę Piotrkowską, stanowiącą symbol wielokulturowości i architekturę poprzemysłową. Myślimy o zagospodarowaniu obiektów zabytkowych na cele kulturalne, usługowe i mieszkalne. Miasto zagospodaruje część tych obiektów, a pozostałe oddamy inwestorom. Do programu sektorowego „Infrastruktura i Środowisko” chcemy wpisać imiennie, w części dotyczącej priorytetów kultury, rewitalizację dawnej elektrociepłowni EC-1, w której powstanie centrum kulturalne. Stacja przyszłej kolei ekspresowej znajdowałaby się tuż pod zabytkiem. Turyści wprost ze schodów wchodziliby do centrum. Do tej pory nie było w kraju tak dużego projektu kulturalnego, obejmującego 5 ha w samym centrum miasta. Wyobrażamy sobie, że w dawnej elektrociepłowni powstanie centrum kulturalno-festiwalowe np. dla potrzeb festiwalu Camerimage. Z miejscem tym planuje się związać Fundacja Sztuki Świata założona przez Dawida Lyncha, Andrzeja Walczaka, jednego ze współwłaścicieli znanej firmy „Atlas” oraz Marka Żydowicza, organizatora Camerimage. Zamierzamy też część obiektu oddać na pokazy sztuki współczesnej i działań środowisk artystycznych.
Łódź kojarzy się w świecie ze szkołą filmową oraz Muzeum Sztuki Współczesnej. Olbrzymia kolekcja, założona jeszcze przed wojną przez konstruktywistów: Władysława Strzemińskiego i jego żonę Katarzynę Kobro, znalazłaby znakomite miejsce na ekspozycję.
Do zagospodarowania pozostaje też inny kompleks w pobliżu ul. Piotrkowskiej – tzw. Księży Młyn, zabytkowe obiekty Scheiblera, Grohmana. Kilka budynków miasto oddało środowisku artystycznemu i dzięki temu odbywają się tam już różne wydarzenia kulturalne, m.in. międzynarodowe biennale fotograficzne. Natomiast część budynków sprzedawana jest prywatnym inwestorom, którzy przekształcają je w mieszkania. W pobliżu ul. Piotrkowskiej znajduje się Muzeum Włókiennictwa. Tuż obok, za pieniądze unijne, powstanie skansen nawiązujący do architektury drewnianej i starych warsztatów tkackich.
Będzie to atrakcyjny zabytkowy ciąg dawnej architektury – miejsce wielofunkcyjne – wywołujące już duże zainteresowanie zakupem mieszkań w dawnych fabrykach.
Uzupełnieniem niniejszego artykułu są materiały: „Z odpadami po europejsku„, „Łódzkie ścieki po europejsku„, „e-Łódź”. n
Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
22 czerwca 2006 r.
Łódź metropolitan area covers 2 497 square km and is home to 1 148 370 people
Łodź acts for its region
Statement by Włodzimierz Tomaszewski, Mayor of Łódź, Measure Authorising Officer for Cohesion Fund projects
For a long time now local authorities have been discussing directions of the regional policy. The dilemma is whether to invest in weak „areas or regions” or in the motors of growth, that is, Polish metropolises. Thanks to the initiative launched by the Union of Polish Metropolises, 2 billion euros will be allocated to Poland’s underdeveloped Eastern regions, the so-called „Eastern Wall”. We hope that the debate on the remaining EU funding brings no doubts over whether to invest in development mechanisms. To this end have budgeted funds supporting the development of Eastern voivodeships while the European Union has called for a programme which would both stimulate growth in these regions and trigger formulation of a state urban policy. After all, we should remember that cities are the driving forces behind regional development. We have also suggested allocating a percentage of funds for structural investments under regional operational programmes but even if our proposal is not taken into account, such funding should at least be allocated to particular projects. Nonetheless, we expect our urban projects to be listed in sectoral programmes.
Large cities, including Łódź, are waiting for the regional and sectoral programmes to crystallize. We do not want them to include broad provisions whose implementation would be subject to some general ideas of unknown bodies, especially in view of the tendency to eliminate buffer bodies such as steering committees. If these bodies are eliminated we could face disappointments which Łódź has already met. Namely, we have submitted for approval under the Integrated Regional Operational Programme the voivodeship part of a road project associated with a large investment scheme for regional fast tram service between Łódź, Zgierz and Pabianice. Our project received one of the highest evaluations on the panel of experts and came second in the project ranking. Unfortunately, after the steering committees assessment it fell in the ranking and the voivodeship authorities decided to rearrange projects stating that the steering committees interference proved to be larger than that of the panel of experts. In this situation we expected our project to rank first or, in the worst case, second. As it turned out, it fell to the last position. That is why, I believe that project assessment by only one body may create a possibility of a mistake or even manipulation. Elimination of project evaluation bodies could increase uncertainty at the level of local governments.
Therefore, we postulate more detailed and concrete provisions in the operational programmes or a mechanism for fund allocation. The programmes should provide an answer to whether a particular project will trigger growth and whether it will benefit a greater number of people. The Union of Polish Metropolises calls also for clear identification in the National Cohesion Strategy of the biggest infrastructure investments. For instance, Łódź has requested inclusion of projects for a transportation system comprising express roads, motorways, an express railway between Warsaw and Łódź and a central airport in Poland.
We believe that these investments constitute the most important tasks for the state in terms of their timing and the number of people they will benefit. An international airport located between Łódź and Warsaw could handle nearly half of the population of Poland. Express railway, on the other hand, would be used by around 30% of the countrys inhabitants. We are constantly told that we cannot afford it, given the bad condition of railways in Poland. Personally I am convinced that at least one section of express railway could be constructed during the current Presidency and that this investment would attract private capital. The same applies to the airport. If we do not hurry up, in a few years the Western voivodeships of Poland may integrate with Berlin which is currently constructing a huge transcontinental airport. The costs of eventual reintegration would be disproportionately higher in relation to the expenditure needed for the new airport. Together with the Polish Union of Metropolises we have launched a discussion on how to describe these investments and whether to rate them among regional or national projects. We would like them to be allocated additional funding over the 16 billion euro funding pool for regular regional projects.
In our opinion the government intends to allocate too much resources to investments in water supply and sewerage system. Local governments have always been budgeting funds for such projects and they still do. We believe that more funding should be designated for transportation infrastructure projects under the Infrastructure and Environment sectoral programme.
Meanwhile, the debate on regional operational programme remains open and we hope to avoid internal competition. An example in case may be our innovative project e-Łódź addressed to city residents and business. The project envisages provision of Internet access to citys services, including electronic circulation of documents and electronic signature, and creation of Internet points. It will be associated with the e-urząd scheme which allows for tracking of official matters and benefits 2000 office clerks. (To read more on e-Łódź and e-urząd projects go to www.uml.lodz.pl – ed.) Our project could set an example for the whole country. However, when we applied for additional funding from the Integrated Regional Operational Programme to create part of an area information system, one of the city mayors complained that we want money for our show-off project while some city offices are still lacking computers. Sadly enough, while we want to create a system for common use others concentrate on their particular interests. This is a perfect example of how to split funding and waste money. In fact, this money-splitting is proof of the current infrastructure policy and leads to exclusion of metropolises from the decision making on the allocation of funding. Therefore, in order to save regional funding, we resort to sectoral programmes managed directly by ministries.
Integrated transportation system
We are preparing projects for creation of a central transportation node to be filed during the next Presidency. We want to adopt a model solution for road transportation called Łódź Ring comprising a rectangular network of express roads round the city. Under the project, the S-8 road would link the A-1 motorway in the South, the A-1 and the A-2 motorways would be constructed in the East and the North respectively, and the S-14 express road would be constructed in the West to connect the S-8 express road with the A-2 motorway. The area covered by this network is inhabited by over 1.2 million people. Moreover, we would like to use EU funding for improvements of road links to express roads. We are also planning to complete Władysław Reymont Airport and to associate it with our railway investment. Modernisation work, unfortunately only with regard to regional railway, has just been launched. Perhaps during the next Presidency we will be able to convert the regional railway into an express railway and link it with the city centre by a tunnel. This would be the beginning of superintegration of transportation systems based on two airports (a regional and an international one), the Łódź ring and an express railway. Implementation of this idea would be very beneficial for the city and the region as a whole. We have already spotted investor interest in the new regional airport.
In parallel to the ring road system we are carrying out modernisation of the North-South „transportation spine”, comprising Włokniarzy Avenue and Pabianicka Street, to compensate for the S-14 road. During the current Presidency we will also launch construction of a regional tramway. In the next Presidency we will apply for EU aid for modernisation of tramways. Perhaps we will also obtain funding for creation of an inner ring road to redirect traffic from the city centre.
Łódź – a city of artists
A city should be attractive not only in terms of a well-functioning transportation system and economic incentives. Investors, new inhabitants and tourists are attracted also by artistic events and the citys cultural offer. Among the main areas in Łódź which receive financial support are Piotrowska Street – the symbol of the citys multi-culturalism – and post-industrial architecture. We are considering redevelopment of historic buildings for cultural, commercial and housing uses. Some of these buildings will be redesigned by the city, the remaining ones will be handed over to investors. We would like the „Infrastructure and Environment” sectoral programme to include among its cultural priority tasks the full title of the project for conversion of EC-1 heat and power plant into a cultural centre. Covering 5 hectares in the city centre, this is the biggest cultural project in Poland to date. According to its assumptions, the new cultural centre would feature an underground express railway station allowing tourists to enter it directly from the train platform. It would provide venue for cultural events and festivals, including Camerimage Festival. Fundacja Sztuki Świata (World Art Foundation) – established by David Lynch, Andrzej Walczak, co-founder of Atlas company, and Marek Żydowicz, organiser of Camerimage – has already expressed interest in the project. We would also like to designate part of the centre for modern art exhibitions and expositions of artistic circles.
Apart from the film school, Łódź is also famous for the Museum of Modern Art. The cultural centre could therefore house a huge pre-war collection established by two figures of the Constructivist movement: Władysław Strzemiński and his wife Katarzyna Kobro.
Another complex of buildings which needs redevelopment is the so-called Księży Młyn (Princes Mill) comprising the historic Scheibler and Grohman factory, located near Piotrowska Street. A few of the former factory buildings were handed over to artistic circles and serve now as venues for international photo biennale, other are being converted into apartments by private investors. EU funding will be allocated also to a new ethnographic museum featuring wooden architecture and old weaving machines which will be located nearby the Museum of Textiles in the vicinity of Piotrowska Street.
The project will create an attractive multifunctional complex of historic buildings which already arouses much interest from people willing to buy apartments in former factories.
To read more on Łódźs subject see European-standard waste treatment, European-standard wastewater treatment in Łódź and e-Łódź