Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
19 czerwca 2008 r.
Energopomiar Sp. z o.o.
Zarządzanie dużymi projektami inwestycyjnymi
Adam Smolik – prezes Zarządu
Renata Bryt-Jaworek – specjalista ds. finansowych
Brakujące moce
W ciągu najbliższych lat Polsce zagraża kryzys energetyczny. W dłuższym terminie nie jesteśmy przygotowani na prognozowany wzrost popytu na energię elektryczną. Niezbędne są duże inwestycje, zarówno w nowe moce wytwórcze, jak i sieci: przesyłową i dystrybucyjną.
Aktualne przepisy i sytuacja rynkowa zachęcają do budowy odnawialnych źródeł energii. Jednakże zastrzyk energii „zielonej” czy „czerwonej” zaspokoi tylko część rosnących w tempie 5% w skali rocznej potrzeb. Konieczna będzie budowa nowych, dużych bloków energetycznych. Z uwagi na dostępność paliwa będą to głównie bloki węglowe, w których muszą być zastosowane najnowocześniejsze technologie, by sprostać obecnym i przyszłym wymogom ekologicznym.
Generalnie należy się spodziewać kontraktów EPC na budowę bloków węglowych 460, 660, 750 MW, a także 800 i 1000 MW na parametry nadkrytyczne, realizowanych w układzie pod klucz.
Problemy inwestorów
Szeregi dostawców kompletnych obiektów energetycznych mocno się przerzedziły. Do ostatnich dużych krajowych przetargów na budowę nowych mocy wytwórczych stawiło się zaledwie kilku chętnych. Brakuje prawie wszystkiego: projektantów urządzeń, możliwości produkcyjnych, nadzoru nad montażem, fachowców do rozruchu. Globalny popyt na urządzenia wytwórcze spowodował, że przemysł nie jest w stanie na bieżąco zaspokoić wszystkich potrzeb. Chęć zapewnienia dostaw i usług ponad możliwości skutkuje przedłużonymi terminami dostawy, obniżeniem jakości i zwyżką cen.
Wobec tych dramatycznych braków oraz wysokich wymagań, szczególnie ważne staje się efektywne wykorzystanie istniejących zasobów, by inwestycja zakończyła się terminowo, w zaplanowanym budżecie, z zachowaniem wymogów jakościowych.
Otoczenie każdego projektu inwestycyjnego to skomplikowany, zróżnicowany krajobraz podmiotów (inwestor, właściciel, wykonawca, podwykonawcy, ubezpieczyciele, banki i instytucje finansujące, doradcy, odbiorcy produktu, administracja), o często sprzecznych interesach. Relacja głównych podmiotów procesu inwestycyjnego, czyli Inwestora i Generalnego Wykonawcy, jest tego najlepszym przykładem. Inwestor chce otrzymać możliwie dużo za swoje określone środki, a wykonawca naturalnie dąży do tego, by za te środki dać jak najmniej. Jednak w ramach zawartych Umów, strony muszą tak współpracować, by kontrakt w ogóle wykonać.
Nowym, charakterystycznym zjawiskiem dla realizacji projektów inwestycyjnych jest pojawienie się doradców u prawie każdego z ważniejszych graczy z otoczenia projektu. Po części wynika to z wymagań banków i podmiotów finansujących inwestycje, po części z coraz bardziej wyspecjalizowanej wiedzy niezbędnej dla optymalnego zarządzania procesem inwestycyjnym.
Inżynier kontraktu – doradca po stronie inwestora
W przypadku rynku wykonawców szczególnej roli nabiera sprawa nadzoru nad realizacją projektu inwestycyjnego prowadzona przez zamawiającego. I to niezależnie od formuły realizacji budowy, nawet w przypadku kontraktu EPC „pod klucz”. Zamawiający musi mieć dobre służby inwestycyjne – własne lub najęte.
Podmiotem zewnętrznym, który w imieniu i na rzecz inwestora zarządza lub pomaga zarządzać całością procesu inwestycyjnego może być Inżynier Kontraktu (IK). Jest to coraz popularniejsza, chociaż nie do końca rozpoznana w kraju funkcja. Według FIDIC (Federation Internationale des Ingenieurs Conseils) Inżynier Kontraktu to firma wykonująca całość lub część obsługi ekonomiczno-techniczno-nadzorczej przedsięwzięcia inwestycyjnego. Podobne funkcje jak IK wypełniają podmioty nazywane Inżynierem, Inżynierem Konsultantem, Doradcą, Doradcą Technicznym, Przedstawicielem Zamawiającego itd.
Główne zalety takiego podmiotu to niezależność, rozległa wiedza i doświadczenie. Proces nadzoru nad przedsięwzięciem ze strony inwestora obejmuje określenie jego wymagań w stosunku do wykonawców, wyznaczenie jasnych i osiągalnych celów, utrzymanie równowagi pomiędzy trudnymi do pogodzenia wymaganiami dotyczącymi jakości, zakresu, czasu i kosztów, dostosowanie specyfikacji planów i sposobów podejścia do różnych zainteresowań i oczekiwań interesariuszy.
Zgodnie z PMI (Project Management Institute) zarządzanie projektem obejmuje dziewięć obszarów: zarządzanie integracją projektu, jego zakresem, czasem, kosztem, jakością, zasobami ludzkimi, komunikacją, ryzykiem i zamówieniami. We wszystkich obszarach IK ma swoje konkretne zadania, wynikające i dostosowane do potrzeb inwestora. Przykładowo, przed podpisaniem kontraktu na budowę obiektu: doradztwo przy wyborze formy realizacji inwestycji, pomoc w ewaluacji ofert i wyborze dostawcy, negocjacje z wybranym wykonawcą, przygotowanie dokumentów kontraktowych, przygotowanie danych związanych z organizacją finansowania projektu, negocjacje z instytucjami finansującymi.
Jednym z najbardziej istotnych elementów zarządzania każdym projektem inwestycyjnym i jednocześnie elementem najczęściej pomijanym jest zarządzanie ryzykiem. Zagadnienie skupia się na integracji zarządzania ryzykiem z istniejącymi w organizacji projektu procesami i identyfikowaniu przyszłych zdarzeń, które mogą mieć pozytywny bądź negatywny wpływ na realizację zadania inwestycyjnego. W tym obszarze Inżynier Kontraktu również może wspierać inwestora.
Zakres obowiązków IK zawsze wynika z potrzeb inwestora i jego możliwości finansowych. Cena usługi doradztwa w zarządzaniu projektem to 0,5-2,5% wartości zadania inwestycyjnego.
Ze wszystkimi zasobami niezbędnymi do realizacji projektów inwestycyjnych: finansami, czasem, urządzeniami, materiałami, firmami wykonawczymi, ludźmi do realizacji jest krucho. Dlatego też tym, co jest, należy optymalnie zarządzać.
Doradca techniczny banku
Inwestycje w energetyce zawodowej i ciepłownictwie, z uwagi na swoją skalę, będą wymagały finansowego wsparcia systemu bankowego lub finansowego. Bankowe standardy finansowania dużych projektów inwestycyjnych stawiają inwestorom coraz większe wymagania. Dzisiaj dla banku jest ważna nie tylko faza projekcji finansowych czy też analiza efektywności inwestycji – banki bardzo mocno ingerują w sam proces organizacji i fazę realizacyjną budowy. Doradca techniczny banku „towarzyszy” inwestorowi przy definiowaniu zakresu rzeczowego zadania, przy ustalaniu budżetu, przy wyborze wykonawcy, także przy odbiorach robót i dostaw oraz weryfikacji faktur. A wszystko po to, aby zostały dotrzymane budżet, termin i jakość zadania, bo to gwarancja efektu ekonomicznego, zapewniającego zwrot zainwestowanego kapitału.
Przy przygotowywaniu umów kredytowych banki, korzystając z własnych doświadczeń, ustalają formy zabezpieczenia kredytu oraz minimalizacji ryzyka. W projektach obok przyjętych form zabezpieczeń całego projektu, pojawia się szereg ubezpieczeń elementów projektu, co wpisuje się w obowiązujące standardy realizacji inwestycji. Ubezpieczenia projektu, jakich oczekuje bank, dotyczą wszystkich etapów realizacji i powinny obejmować majątek kredytobiorcy oraz ryzyka budowy.
Doświadczony doradca
58-letnie doświadczenie Energopomiaru w dziedzinie energetyki i ochrony środowiska oraz interdyscyplinarny zespół specjalistów w praktycznie wszystkich dziedzinach: inżynierów, menedżerów projektu, specjalistów ds. finansowych, prawników są przydatne na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego.
Energopomiar pełnił (lub pełni nadal) funkcję doradcy inwestora dla wielu inwestycji w polskiej energetyce: BOT Elektrownia Bełchatów SA (budowa bloku 833 MW), BOT Elektrownia Turów SA (modernizacja bloków 1-6), Vattenfall Heat Poland SA – Elektrociepłownia Siekierki (zabudowa akumulatora ciepła), ZEC Wybrzeże SA (modernizacja gospodarki wodno-ściekowej).
Referencje Energopomiaru obejmują nadzór nad budową bloków gazowo-parowych (Inżynier Kontraktu w Elektrociepłowni Lublin-Wrotków Sp. z o.o. oraz Elektrociepłowni Rzeszów SA).
Ogromne doświadczenie Energopomiaru w zakresie nadzoru nad procesem inwestycyjnym dotyczy zwłaszcza Instalacji Odsiarczania Spalin. Wśród klientów spółki są: BOT Elektrownia Bełchatów SA, Zespół Elektrociepłowni w Łodzi SA, Zespół Elektrowni Ostrołęka SA, PKE SA Elektrownia Jaworzno III, PKE SA Elektrownia Łaziska. W Elektrowniach: Skawina i Rybnik Energopomiar doradzał przy wyborze wykonawcy, a obecnie pełni rolę Inżyniera Kontraktu dla budowy Instalacji Odsiarczania Spalin. Podobny zakres usług firma świadczy dla Elektrowni Połaniec SA – Grupa Electrabel przy realizacji inwestycji polegającej na podłączeniu bloków do IOS oraz budowie nowego komina.
Zarządzanie projektem i pełnienie funkcji doradcy dla inwestora Energopomiar realizuje w zależności od specyfiki projektu samodzielnie lub z partnerami, renomowanymi firmami doradztwa inwestycyjnego.
Energopomiar jest także doradcą technicznym dla banków i instytucji finansujących. Spółka pracowała m.in. na zlecenie Banku Pekao SA, Banku Ochrony Środowiska SA, NFOŚiGW i WFOŚiGW.
Inżynier kontraktu dla największych inwestycji
W PKE SA Elektrowni Łagisza budowany jest blok energetyczny o mocy 460 MW na parametry nadkrytyczne z unikatowym na skalę światową kotłem. Również dla tej inwestycji Energopomiar jest Inżynierem Kontraktu. n
Energopomiar Sp. z o.o.
Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
19 czerwca 2008 r.
Energopomiar Sp. z o.o.
Management of large investment projects
Adam Smoli – President of the Management Board
Renata Bryt-Jaworek – financial specialist
Shortage of power
Poland is in for an energy crisis over the next few years. Over long term we are not prepared for the forecast growing demand for electricity. Large investments are necessary, both in power generation as well as transmission and distribution networks.
The existing regulations and market situation encourage development of renewable energy sources. However, an injection of „green” or „red” energy will satisfy only a part of demand growing at the rate of 5% annually. It is necessary to build new large power units. Due to fuel availability, those will mainly be coal units with modern technologies to satisfy the current and future ecological requirements.
Generally, contracts are expected by EPC for the construction of coal units of 460, 660, 750 MW as well as 800 and 1000 MW for supracritical parameters, constructed on a turn-key basis.
Problems of investors
The number of suppliers of complete power installations is not as large as it used to be. Only a few suppliers were bidding at recent domestic large tenders for the construction of new power generation facilities. Almost everything is in short demand: designers of equipment, production potential, supervision over erection, specialists for start-up. The global demand for power generation equipment caused that the industry is not able to satisfy all needs as they arise. Willingness to provide deliveries and services in excess of the actual potential results in extended delivery times, lower quality and growing prices.
In view of the dramatic shortages and high requirements it is most important to efficiently use the existing resources so that investments can be completed on time, within the budget and with planned quality.
The environment of each investment project is a complex, differentiated landscape of entities (investor, owner, contractor, sub-contractors, insurers, banks and financing institutions, consultants, product users, administration) with frequently colliding interests. The best example is the relation between the Investor and the General contractor. The Investor wishes to obtain as much as possible for its allocated funds while the contractor’s natural desire is to provide as little as possible for the funds. However, within the contracts they conclude they have to collaborate so that the task can be performed.
A new characteristic phenomenon combined with investment projects is the presence of consultants with almost every important player in the project. This is partly due to the requirements made by banks and institutions financing investments and is partly due to the increasingly specialised knowledge required for optimum management of investment processes.
Contract engineer – investor’s adviser
Supervision of project performance made by the ordering party becomes increasingly important for contractors. This does not depend on the form of contract performance, even in the case of turn-key EPC contracts. The ordering party has to have good investment services – internal or external.
Contract engineer (CI) may be the external entity who on behalf of and for the Investor manages or assists in the management of the investment process. This becomes an increasingly popular function although not yet fully understood in Poland. According to FIDIC, the Contract Engineer is a company which performs all or some economic, technical and supervising functions of an investment project. Similar functions to CI’s are performed by entities called Engineer, Engineer Consultant, Adviser, Technical Adviser, Orderer’s Representative, etc.
The key advantages of the entity are: independence, vast knowledge and experience. The supervising process on the part of the investor includes specification of its requirements to the contractors, designation of clear and achievable goals, keeping balance between requirements of quality, scope, time and costs that are difficult to reconcile, adjustment of specifications, plans and approaches to various interests and expectations of the stakeholders.
According to PMI (Project Management Institute), project management covers nine areas: project integration management, the scope, time, quality, human resources, communication, risk and ordering. In all the areas CI has specific tasks to perform, resulting from and adjusted to investor’s needs. For example, before signature of construction contract: advising in selection of the form to carry out the project, assistance in bid evaluation and selection of supplier, negotiations with the selected contractor, drafting of contractual documentation, preparation of data related to project financing, negotiations with financing institutions.
Risk management is a major element of management of each investment project, albeit most often neglected. The issue is to integrate risk management with process in project organisation and future event identification that may positively or negatively affect success of the investment task. Also here the Contract Engineer may support the Investor.
The scope of duties of CI is always a result of Investor’s needs and its financial potential. The price for consulting services in project management is 0.5-2.5% of the value of the investment task.
It is hard to find all resources required to perform investment projects: finances, time, equipment, materials, contractors, personnel. That is why it is necessary to manage effectively what is available.
Bank technical adviser
Investment in power industry and heat generation due to their large scale will require financial support of banks or other financial institutions. Bank financing standards of large investment projects put increasingly strict requirements of investors. Nowadays, banks look not only at financial projections but also perform an effectiveness analysis of investments – banks interfere a lot in the processes of organisation and performance of construction works. Bank technical adviser „accompanies” the investor during identification of the material scope of the project, at budget determination, selection of contractor as well as during acceptance of work and deliveries and verification of invoices. The goal is that the works are performed within budget, time and quality as those guarantee economic effects thus assuring return of the invested capital.
Drawing on their own experience banks determine the forms of collateral to loans and risk mitigation measures. Apart from forms of collateral to the project, there will also be a requirement of insurance of elements of the project which becomes a standard for investments. Project insurance required by banks refers to all stages of construction and shall cover the borrower’s assets and construction risks.
Experienced adviser
58 years of experience of Energopomiar in power industry and environment protection and its interdisciplinary team of specialists in all areas: engineers, project managers, financial specialists, lawyers, are useful at all stages of investment processes.
Energopomiar has been providing consulting services to numerous investments in Polish power industry: BOT Elektrownia Bełchatów S.A. (unit of 833 MW), BOT Elektrownia Turów S.A. (modernisation of units 1-6), Vattenfall Heat Poland S.A. – Elektrociepłownia Siekierki (installation of heat accumulator), ZEC Wybrzeże S.A. (modernisation of water and sewage management systems).
The references held by Energopomiar include supervision over construction of gas and steam units (Contract Engineer at Elektrociepłownia Lublin-Wrotków Sp. z o.o. and Elektrociepłownia Rzeszów S.A.).
The vast experience of Energopomiar in the sphere of supervising investment processes refers primarily to Sulphur Removal Installations. Among the clients of the company there are: BOT Elektrownia Bełchatów S.A., Zespół Elektrociepłowni w Łodzi S.A., Zespół Elektrowni Ostrołęka S.A., PKS S.A. Elekrownia Jaworzno III, PKEC S.A. Elektrownia Łaziska. At the power stations in Skawina and Rybnik, Energopomiar advised in the selection of contractors and now acts as the Contract Engineer for the construction of a Sulphur Removal Installation. Similar services are provided for Elektrownia Połaniec S.A. – Electrabel Group in an investment consisting of connection of blocks to IOS and a new chimney construction.
Project management and acting as adviser is performed by Energopomiar either on its own or with other partners, well known investment consulting companies.
Energopomiar also acts as technical adviser for banks and financing institutions. Energopomiar has worked e.g. for Bank Pekao S.A., Bank Ochrony Środowiska S.A., NFOŚiGW and WFOŚiGW.
Contract engineer for largest investments
At PKE S.A. Elektrownia Łagisza a power unit is under construction of 460 MW for supracritical parameters with a unique boiler. Energopomiar acts as the Contract Engineer for the project. n
Energopomiar Sp. z o.o.