Poltegor – Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego jest jedynym w Polsce instytutem badawczym, którego działalność obejmuje całość problematyki związanej z zagospodarowaniem, eksploatacją, przeróbką, wykorzystaniem i rekultywacją złóż surowców wydobywanych metodą odkrywkową. Misją Instytutu jest opracowywanie i wdrażanie przemysłowe innowacyjnych technologii, procesów, metod oraz rozwiązań technicznych na potrzeby górnictwa odkrywkowego, a także szeroko pojętej ochrony środowiska.
Historia Poltegor – Instytut” sięga 1950 roku, w którym powstały we Wrocławiu ekspozytury biur projektowych ze Śląska, przekształcone następnie w Dolnośląskie Biuro Projektów Górniczych (DBPG). Po połączeniu DBPG z Zakładami Naukowo-Badawczymi Węgla Brunatnego GIG we Wrocławiu (1968), powstał Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Górnictwa Odkrywkowego – Poltegor, z którego w 1991 roku został utworzony Poltegor – Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego oraz Poltegor-projekt (od 1992 r. Sp. z o.o.).
Dr hab. inż. Jacek Szczepiński dyrektor„Poltegor – Instytut” Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Kreujemy innowacyjne, czyste i przyjazne dla środowiska technologie wydobycia surowców naturalnych oraz wdrażamy nowe rozwiązania techniczne. Prowadzimy kompleksowe badania z zakresu ochrony środowiska, diagnostyki maszyn, termicznej konwersji surowców naturalnych i sejsmiki górotworu.
Działalność Instytutu jest nierozerwalnie związana z rozwojem branży górnictwa odkrywkowego, w tym przede wszystkim górnictwa węgla brunatnego i surowców skalnych. Doświadczenia projektowe i badawcze obejmujące branże geologiczną, górniczą, maszynową i ochrony środowiska były zdobywane przy budowie i modernizacji kopalń węgla brunatnego: Bełchatów, Turów, Konin i Adamów, kopalń siarki Machów i Piaseczno oraz kopalń surowców skalnych: Kujawy, Morawica, Krzeniów, Klęczany, Górażdże, Józef i wielu innych.
W Instytucie powstają nowoczesne koncepcje zagospodarowania i udostępnienia złóż, innowacyjne technologie eksploatacji, autorskie oprogramowanie oraz systemy monitorowania i sterowania wspomagające procesy wydobywcze. W dziedzinie odkrywkowego urabiania skał z użyciem materiałów wybuchowych, Instytut jest wiodącym ośrodkiem w skali kraju. Znaczący jest nasz wkład w budowę maszyn dla górnictwa węgla brunatnego, w tym układów ciągłej eksploatacji KTZ, koparek, układów transportu taśmowego, zwałowarek oraz maszyn i urządzeń wspomagających: transporterów, ładowarko-zwałowarek, rozruszników, pras wulkanizacyjnych, pochyłomierzy, wykrywaczy metalu i wielu innych. W Instytucie powstają innowacyjne układy sterowania hydrauliki siłowej oraz dokumentacje technologiczne prototypowych elementów gumowych, gumowo-metalowych i tkaninowo-gumowych.
Obecna działalność Instytutu koncentruje się nie tylko w obszarze górnictwa odkrywkowego, ale również energetyki oraz ochrony środowiska, nierozerwalnie związanych z eksploatacją złóż. W spektrum działalności Instytutu znajdują się raporty oddziaływania na środowisko, prace związane z ochroną przed hałasem i degradacją gleb oraz projekty i prace badawcze dotyczące odwadniania kopalń i budowli inżynierskich, szacowania zasobów wód podziemnych, ujmowania wód oraz ich ochrony. W pracach wykorzystywane jest najnowocześniejsze oprogramowanie do modelowania warunków złożowych i tworzenia wielowymiarowych cyfrowych modeli złóż, modelowania przepływu i transportu masy w wodach podziemnych oraz modelowania przestrzennego w GIS. Ważnymi obszarami badań są biotechnologia i utylizacja odpadów oraz termiczna i biologiczna konwersja surowców organicznych. Instytut bierze aktywny udział w projektach badawczo-rozwojowych dotyczących rozpowszechniania nowoczesnych rozwiązań technologicznych w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów środowiska naturalnego oraz w tworzeniu strategii i koncepcji dla redukcji zużycia energii i ograniczania emisji.
Prace Instytutu realizuje ponad 70-osobowy zespół, w skład którego wchodzą między innymi pracownicy naukowi oraz badawczo-techniczni, posiadający duże doświadczenie zawodowe zarówno w kraju, jak i za granicą. Zaplecze stanowi 12 laboratoriów technicznych, z których 4 posiadają akredytację PCA. Ponad pięćdziesięcioletnią historię ma wydawany w „Poltegor – Instytut” dwumiesięcznik „Górnictwo Odkrywkowe”, jedyne krajowe czasopismo obejmujące całą branżę górnictwa odkrywkowego.
Zarówno jako lider, jak i konsorcjant uczestniczyliśmy w projektach z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Programu Europa Środkowa. W 2015 roku we współpracy z PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów rozpoczęliśmy projekty dofinansowane przez Fundusz Badawczy Węgla i Stali (RFCS), które dotyczą inteligentnych systemów monitorowania zagrożeń osuwiskowych w kopalni węgla brunatnego oraz inteligentnych rozwiązań zmniejszających awaryjność koparek kołowych pracujących w trudnych warunkach urabiania. Przygotowywane są kolejne wnioski projektowe, m.in. do programów: Horyzont 2020, Biostrateg, LIFE, Interreg Europa oraz RFCS. W realizacji projektów współpracujemy z kluczowymi jednostkami naukowymi z kraju i zagranicy.
Znaczące miejsce w działalności Instytutu zajmuje również współpraca z partnerami przemysłowymi. Do najważniejszych należą: PGE GiEK S.A. Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów i PGE GiEK S.A. Oddział Kopalnia Wegla Brunatnego Turów, PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Konin S.A., PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A., PAK Górnictwo Sp. z o.o., KGHM Polska Miedź S.A., MPWiK we Wrocławiu, Kopex-Famago S.A., Siemens Sp. z o.o., Stomil CZ, Actemium/BEA GmbH oraz Vattenfall Europe Mining AG. Prace projektowe i badawcze realizujemy zarówno w kraju, jak i za granicą. Nasze rozwiązania prezentowane były na licznych konferencjach międzynarodowych, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Chinach, Australii i Indiach.
Działania prowadzone przez „Poltegor – Instytut” są doceniane, o czym świadczą przyznane w ostatnich latach prestiżowe nagrody, wyróżnienia i odznaczenia, między innymi na Międzynarodowych Targach Innowacji i Wdrożeń EUREKA w Brukseli, Concours Lepine w Paryżu oraz INPEX w Pittsburghu. Za swoje osiągnięcia Instytut otrzymał Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Wynalazczości nadany przez Najwyższą Belgijską Komisję Odznaczeń, a w Polsce tytuł Lidera Innowacji i Dolnośląski Certyfikat Gospodarczy. Działalność Instytutu to również kilkadziesiąt patentów, monografii, setki artykułów i organizowanie konferencji o zasięgu krajowym i międzynarodowym
Obecna perspektywa finansowa na lata 2014– 2020 zakłada większy udział przedsiębiorstw w nakładach na badania i rozwój, co oznacza wzrost zaangażowania tego sektora w naukę. Sprostanie nowym uwarunkowaniom rynkowym i konkurencyjności w sektorze badawczo-rozwojowym jest dodatkowym bodźcem do ciągłego podnoszenia poziomu nowoczesności i innowacyjności naszych prac. „Poltegor – Instytut” jest przygotowany zarówno do roli lidera w kierowaniu pracami badawczymi, jak i do szerokiego wsparcia polskich przedsiębiorstw w realizacji projektów z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.
