Wypowiedź prof. dr. hab. inż. Wojciecha Ciężkowskiego, dziekana Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej

III Polski Kongres Górniczy, odbywający się tym razem we Wrocławiu (14–16.09.2015 r.), jest forum, na którym polskie górnictwo podsumowuje swą działalność oraz przedstawia zarówno osiągnięcia nauk górniczych i geologicznych, jak i osiągnięcia techniczne i technologiczne. Z Kongresu w dużej części wyłączone zostały zagadnienia górnictwa miedziowego, które stanowią przedmiot III Międzynarodowego Kongresu Rud Miedzi, odbywającego się tuż po naszym kongresie, przy czym wycieczki specjalistyczne oba kongresy mają wspólne.
Kongres odbywa się w szczególnym okresie. Z jednej strony większość gałęzi krajowego górnictwa działa z sukcesami, a górnictwo rud miedzi osiągnęło nawet poziom globalny, z drugiej zaś kryzys przeżywa górnictwo węgla kamiennego. Wszystko to dzieje się w sytuacji gdy w świecie nastąpił w ostatnich latach wielki wzrost zapotrzebowania na surowce, a państwa Unii Europejskiej narażone są na problemy z zaopatrzeniem głównie w surowce strategiczne. Dodatkowo w Polsce – kraju bogatym w złoża różnych kopalin – brak jest jasnej polityki surowcowej, a konkurencyjność polskiego przemysłu wydobywczego spada. Na taki obraz nakłada się obecnie spowolnienie gospodarcze Chin, z tzw. czarnym poniedziałkiem 24.08.2015 r. na światowych giełdach, wskazujące nagle, jak globalny charakter posiada gospodarka surowcowa.
W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera ekonomicznie efektywne wydobywanie kopalin z uwzględnieniem zaawansowanych technologii górniczych i informatycznych (inteligentna kopalnia), realizowane w warunkach możliwie przyjaznych środowisku (zielona kopalnia). Sprzyjać temu będą coraz liczniejsze unijne programy innowacyjności w zakresie surowców (Horyzont 2020, Era-min, KIC Raw Materials, RawMatTERS). Nie bez znaczenia jest tu także odpowiednia przeróbka i recykling surowców, a także spojrzenie w nadchodzące pola działalności górniczej – na dnie oceanów i w przestrzeni kosmicznej. Wszystko to stanowić będzie przedmiot obrad dwunastu konferencji kongresowych. Na obradach we Wrocławiu zostanie wygłoszonych w sumie prawie 150 referatów zgrupowanych w 35 sesjach. Dyskusje merytoryczne na pewno trwać będą jeszcze w trakcie wycieczek specjalistycznych.
Hasłem kongresu jest „Górnictwo wczoraj – dziś – jutro”. Znając dobrze ewolucję metod wydobycia surowców oraz mając opanowane techniki obecne, możemy mówić o górnictwie jutra. Górnictwo to – oprócz metod tradycyjnych – będzie operowało coraz bardziej wyrafinowanymi metodami, będzie sięgać na coraz większe głębokości, w coraz trudniejsze warunki geologiczne, będzie prowadzone na dnie mórz i oceanów, a zapewne i na różnych ciałach Układu Słonecznego. Wszystko to prowadzi do powstawania tzw. inteligentnych kopalni, tzn. kopalni bezpiecznych dla pracowników i wykorzystujących zaawansowaną technikę. Wszystko to wskazuje, w jakim kierunku powinna dążyć edukacja górnicza. Absolwenci górnictwa na różnych stopniach kształcenia powinni zatem posiadać wielokierunkowe kompetencje, umożliwiające im łączenie wiedzy z różnych dziedzin nauki i techniki. Przygotowanie takie trwa już dziś.
Obecnie Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej, którym kieruję, prowadzi kształcenie na dwóch kierunkach: górnictwo i geologia oraz geodezja i kartografia. Na kierunku górnictwo i geologia kształcimy na studiach pierwszego stopnia oraz na studiach drugiego stopnia na specjalnościach: Eksploatacja Podziemna i Odkrywkowa Złóż, Geologia Poszukiwawcza i Górnicza, Geoinformatyka, Geoinżynieria oraz w języku angielskim Geotechnical and Environmental Engineering i Minerals Engineering. Wydział oferuje również kształcenie na studiach doktoranckich, podyplomowych oraz kursach i szkoleniach.
O szczególnym charakterze studiów na naszym wydziale decyduje ich interdyscyplinarność. Oferta dydaktyczna jest kierowana do kandydatów, którzy zainteresowani są zdobyciem wiedzy, umiejętności i kompetencji umożliwiających im późniejsze zatrudnienie zarówno w górnictwie i szeroko rozumianym jego otoczeniu, jak i firmach, urzędach czy instytucjach mających związek z działalnością, w której przydatne jest wykształcenie o charakterze zarówno technicznym, jak i przyrodniczym. To właśnie powoduje, że wobec niewątpliwie trudnej sytuacji w niektórych sektorach branży górniczej zainteresowanie studiami na naszym wydziale nie słabnie. Obecnie kształci on łącznie około 1400 studentów we Wrocławiu i Zamiejscowym Ośrodku Dydaktycznym w Legnicy. Trwająca obecnie rekrutacja na studia wyższe również zapowiada się interesująco.
Kształcenie, aby uzyskać dobrego absolwenta, obejmuje różne formy przekazywania wiedzy. Oprócz klasycznych zajęć na uczelni we Wrocławiu studenci mogli i mogą uczestniczyć w międzynarodowych studiach, realizując zajęcia na górniczych uczelniach Finlandii (Helsinki), Holandii (Delft), Niemiec
(Freiberg, Akwizgran), Słowacji (Koszyce), Węgier (Miszkolc) i Wielkiej Brytanii (Exeter). Jako jedyny wydział na naszej uczelni finansujemy praktyki studenckie realizowane w różnych firmach górniczych na terenie całego kraju. Przekazywanie najnowszej wiedzy górniczej jest ważnym elementem kształcenia, stąd też zajęcia na naszym wydziale prowadzą także specjaliści z przemysłu, głównie z KGHM, ale też z zagranicy. Ostatnio bardzo uatrakcyjniły studiowanie praktyki w kopalniach KGHM International w Kanadzie, USA i Chile, pozwalając studentom na zapoznanie się z działalnością górniczą już w skali globalnej. Efekty tych działań dają znaczące wyniki – np. w dwóch ostatnich latach w Konkursie Wiedzy Górniczej prowadzonym w ramach corocznych Szkół Eksploatacji Górniczej w Krakowie nasi studenci zajęli przodujące miejsca. Zainteresowaniu branżą sprzyjać powinno uznanie technologii górniczych jako tzw. Krajowych Inteligentnych Specjalizacji, a także uznanie pozyskiwania i zaawansowanego przetwarzania oraz wykorzystania surowców naturalnych jako Dolnośląskich Inteligentnych Specjalizacji. Liczymy także na uzyskanie różnych form wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Wiedza-Edukacja-Rozwój i innych programów.
Wszystkie te działania, wzbogacone kształceniem na najnowocześniejszym sprzęcie i oprogramowaniu, mają na celu uzyskanie jak najlepszych absolwentów. O powodzeniu takiego kształcenia świadczy zatrudnienie absolwentów naszego wydziału w licznych firmach górniczych krajowych i zagranicznych. Wielu z nich zasilało i zasila kadrę zarządzającą w górnictwie rud miedzi, a także w górnictwie węgla brunatnego, w górnictwie skalnym i in.
Część krajowego górnictwa znajduje się obecnie w pewnym impasie, ale jako branża górnictwo ma swoją przyszłość – wszak większość przedmiotów tak codziennego użytku, jak i w pełni innowacyjnych posiada w sobie składniki pochodzące z surowców mineralnych, które należy rozpoznać, wydobyć i przetworzyć.

Więcej na stronie internetowej pkg2015.pwr.wroc.pl