Zgłoszenie województwa lubuskiego i dolnośląskiego do planu Junckera
Władze lokalne mogą wziąć udział w nowym planie inwestycyjnym dla Europy, ale muszą się do tego dobrze przygotować.
Około trzy czwarte inwestycji ogółem jest realizowanych jest na poziomie regionalnym, co ma ogromny wpływ na rozwój tych regionów. Podobnie będzie z inwestycjami wdrażanymi w ramach tzw. planu Junckera.
Ten program, przygotowany przez KE, ma wygenerować 312 mld euro prywatnych inwestycji. Będą to duże projekty dla samorządów lokalnych, które chciałyby skorzystać z tego planu. Oznacza to dla nich przede wszystkim zidentyfikowanie potrzeb, przygotowanie otoczenia prawnego oraz zawiązywanie strategicznych partnerstw także z innymi jednostkami samorządów. Możliwość zgłaszania projektów do tego programu powinny mieć nie tylko państwa członkowskie, ale także poszczególne regiony.
Region, który w Polsce powinien być przede wszystkim włączony do planu Junckera to województwo lubuskie i dolnośląskie.
Opracowano tu nowe Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014–2020 r. (to ostatni okres tak silnego wspierania tych regionów środkami europejskimi). Dlatego też tak ważne jest, aby zainwestować je rozsądnie i uzyskać wzrost konkurencyjności tych regionów. Nie należy zapominać o Wrocławiu, w którym studiuje 126 tysięcy studentów na 24 uczelniach, w tym na słynnej Politechnice Wrocławskiej.
W Lubinie ma siedzibę KGHM Polska Miedź S.A. wraz z zapleczem naukowo-technicznym.
W tym rejonie powstała klasa kreatywna (skupisko talentów i dużego potencjału napędzającego innowacje).
Na ten rejon przypada 85% koncesji geologicznych
(patrz załączona mapa).
***
Z raportu pt. „Polityka surowcowa Polski. Rzecz o tym, czego nie ma, a jest bardzo potrzebne”, prof. Jerzego Hausnera i dr. inż. Janusza Steinhoffa wynika, że w Polsce nie ma tak naprawdę polityki surowcowej. Aby ona zaistniała, niezbędna jest konieczność udokomentowania lokalnych zasobów surowcowych. To warunek prawidłowej gospodarki złożami w ramach planów zagospodarowania przestrzennego.
Informacja o złożach kopalin w poszczególnych gminach wymaga sporządzenia dokumentacji kartograficznej (patrz artykuł obok), która pozwalałaby na holistyczne, strategiczne i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, a tym samym ożywienie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Polsce i UE.
Proponuję, aby dokumentację kopalin, planów rozwoju gmin i planów rozwoju regionalnego wykonywały, na wzór europejski, regionalne biura projektowe. Biura te powinny być finansowane środkami z budżetu państwa. Proponuję, żeby wspomniane biura sporządzały dokumentację techniczną i przekazywały je gminie oraz służyły systematycznymi konsultacjami technicznymi dla wójta m.in. z zakresu geologii, geodezji i planowania przestrzennego. Chcąc pokazać technologię sporządzania tej dokumentacji wybrano, jako eksperymentalną, gminę Warta Bolesławiecka (patrz kolumna IV)
Dokumentację z zakresu inwentaryzacji złóż kopalin już rozpoczęto. W późniejszym czasie nastąpi przedstawienie zidentyfikowanej bazy zasobowej surowców, tak aby można było nią zainteresować potencjalnych inwestorów górniczych oraz firmy wykorzystujące surowce w ramach swojej działalności biznesowej (branża budowlana, drogowa, kamieniarska, ceramiczna i inne).
Gmina dysponując takim materiałem, w ramach swoich kompetencji może dostosować miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla potrzeb zagospodarowania złóż. Złoża udokumentowane i obszary o potencjale odkrycia i udokumentowania złóż będą ujawnionymi „aktywami gminy”, a tak naprawdę, w przypadku złóż eksploatowanych metodą odkrywkową, właścicieli nieruchomości gruntowych. Przyjęcie przez gminę strategii rozwoju, uwzględniającej wszechstronne wykorzystanie posiadanych zasobów mineralnych pozwoli je chronić w ramach istniejących regulacji prawnych oraz inicjować ich dokładne rozpoznanie. Takie podejście pozwoli również w części przesunąć inicjatywę zagospodarowania złóż do właścicieli nieruchomości gruntowych, którzy będą zainteresowani ich rozpoznaniem i komercjalizacją. Powodzenie tej inicjatywy wymaga przełamania krótkoterminowych horyzontów planowania rozwoju szeroko rozumianej branży wydobywczej, charakterystycznych dla obecnego procesu politycznego w Polsce. Społeczności lokalne muszą być poinformowane o potencjale zasobowym, jakim ich gminy dysponują i świadomie decydować o swoim rozwoju.
Sporządzenie dokumentacji zasobów w poszczególnych gminach na terenie województw dolnośląskiego i lubuskiego wraz z organizacją regionalnych biur projektowych pomoże zwiększyć konkurencyjność regionów poprzez rozwijanie inwestycji bazujących na lokalnych zasobach surowcowych, naukowych i ludzkich. Tak sporządzona dokumentacja wychodzi naprzeciw sugestiom UE w zakresie CSR (patrz artykuł wyżej). Realizacja tego projektu powinna być zgłoszona do planu Junckera i w jego ramach finansowana.
E.M.M.
Informacje o złożach kopalin w gminnych portalach mapowych
Samorządy gmin i powiatów są realnymi gospodarzami swojego terenu. Dbają o spełnianie potrzeb mieszkańców, o stan i funkcjonowanie infrastruktury, opracowują strategie i plany rozwoju. Decyzje dotyczące bieżących działań i plany rozwoju wymagają dostępu do pewnych i aktualnych informacji o terenie. Ważnym rodzajem tych informacji jest informacja przestrzenna.
***
Do szybkiego opracowywania i publikacji planów gospodarki zasobami kopalin bardzo przydatne są gminne portale mapowe. Integrują one informacje pochodzące z rożnych dostępnych źródeł, gromadzą i publikują własne informacje przestrzenne, służą do komunikacji z obywatelami i przyczyniają się tym samym do wspomagania procesu zarządzania gminą. Portale takie posiada już większość polskich gmin i ważne jest, że integrują one informacje z różnych instytucji odpowiedzialnych, na podstawie obowiązujących przepisów, za ich wytwarzanie. Z punktu widzenia tematu gospodarki zasobami kopalin najistotniejsze są informacje pochodzące z Państwowego Instytutu Geologicznego, Ministerstwa Ochrony Środowiska oraz starostw powiatowych. W przypadku Państwowego Instytutu Geologicznego oferowanych jest szereg warstw informacyjnych dotyczących zarówno budowy geologicznej, jak i szczegółów związanych z właściwościami zlokalizowanych złóż różnych kopalin, zarówno tych położonych głęboko, jak i tych płytkich.
Z danych udostępnianych przez starostwa powiatowe istotne są informacje zawarte na mapach glebowo-rolniczych, które były sporządzane w oparciu o informacje geologiczne, geomorfologiczne, hydrograficzne i inne dostępne dane tematyczne pozwalające na określenie przydatności rolniczej poszczególnych terenów. Analiza map glebowo-rolniczych może być istotnym elementem wspomagającym ewentualne szczegółowe badania wytypowanych terenów pod kątem zawierania istotnych zasobów kopalin.
W wielu przypadkach informacja o zasobach kopalin jest już zawarta w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, co może stanowić początek inwentaryzacji gminnych zasobów kopalin.
Te zasoby informacyjne powinny stanowić jeden z podstawowych elementów Infrastruktury Informacji Przestrzennej (IIP) kraju, która jest pochodną dyrektywy INSPIRE wprowadzonej w Unii Europejskiej.