Nasze Zdrowie I
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 105 (6788) 6 maja 2004 r.

POLKARD – szansa dla polskiej kardiologii

Wypowiedź prof. dr. hab. n. med. Grzegorza Opolskiego z I Katedry i Kliniki Kardiologii, SP Centralnego Szpitala Klinicznego w Warszawie,
konsultanta krajowego w dziedzinie kardiologii

Wkroczyliśmy w XXI wiek, a choroby układu krążenia są nadal głównym zagrożeniem zdrowia Polaków. W 2000 roku w Polsce stanowiły przyczynę 48% wszystkich zgonów – prawie co piąty dotyczył osób poniżej 65. roku życia. W latach 70. i 80. ubiegłego wieku tempo wzrostu umieralności spowodowanej chorobami układu sercowo-naczyniowego w naszym kraju należało do najwyższych na świecie. W latach 90. ten niekorzystny trend udało się zahamować. W ostatnich latach notuje się wyraźny spadek umieralności z powodu chorób układu krążenia, jednak nie tak wyraźny jak w krajach Unii Europejskiej. Związane to jest przede wszystkim z rozpowszechnieniem czynników ryzyka miażdżycy oraz z niewystarczającą dostępnością do wysokospecjalistycznych procedur w naszym kraju.

Z badań wynika, iż co trzeci dorosły Polak pali, co drugi ma dyslipidemię i nadwagę lub otyłość, co dziesiąty cukrzycę, wielu odżywia się nierozsądnie, spożywa za dużo soli i przedkłada siedzący tryb życia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i promocja zdrowia.

Wzrost wysokospecjalistycznych procedur ratujących życie wymaga zakupu nowoczesnego sprzętu, na który często nie stać zadłużonych polskich szpitali, zwiększenia liczby kardiologów inwazyjnych oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania tych procedur ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia.

Wychodząc naprzeciw tym problemom zespół ekspertów, powołany zarządzeniem ministra zdrowia, przygotował „Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego – POLKARD” 2003-2005. Program POLKARD, po prawie dwuletniej przerwie, stanowi kontynuację działań Ministerstwa Zdrowia objętych Narodowym Programem Ochrony Serca 1993-2001 w celu przeciwdziałania epidemii chorób serca i naczyń. Warto podkreślić, że POLKARD był przygotowywany przez ekspertów z dziedziny kardiologii, kardiologii dziecięcej, kardiochirurgii i neurologii. POLKARD przedstawia projekt działań na lata 2003-2005 w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób układu krążenia, sytuacji sprzętowej, standardów opieki zdrowotnej oraz monitorowania zmian zachodzących w tym zakresie w Polsce. W ramach programu POLKARD w 2003 roku przeznaczono 70% z ogólnej sumy 89 milionów złotych na zakup sprzętu i rozwój infrastruktury oraz 30% – na wdrożenie i realizację programów w dziedzinie kardiologii dorosłych, kardiologii dziecięcej, kardiochirurgii i neurologii.

Na podkreślenie zasługuje, że w dziedzinie prewencji cele programu POLKARD są zbieżne z najważniejszymi dokumentami WHO i Unii Europejskiej. W 2003 roku rozpoczęto realizację czterech dużych programów w ramach prewencji. Pierwszy z nich zwany w skrócie „WOBASZ” dotyczy oceny rozpowszechnienia i skuteczności leczenia głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Drugi projekt to „Polski Projekt 400 miast”, którego celem jest poprawa wykrywalności i skuteczności leczenia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w prawie 400 małych miasteczkach do 8000 mieszkańców. Trzeci projekt prewencyjny to przygotowanie i wdrożenie w 100 szkołach edukacji w zakresie zapobiegania chorobom układu krążenia. Czwarty projekt stanowi edukacja społeczeństwa z wykorzystaniem środków masowego przekazu, głównie telewizji.

Do głównych zadań POLKARD-u należy wdrożenie zintegrowanego z ratownictwem medycznym programu całodobowego leczenia inwazyjnego chorych ze świeżym zawałem serca. W ubiegłym roku stworzono praktyczną koncepcję systemu organizacji 24-godzinnych dyżurów hemodynamicznych w oparciu o wytypowane Ośrodki Kardiologii Inwazyjnej. Sieć ta zostanie uzupełniona o kilka nowych ośrodków, które zostaną wyposażone w angiokardiografy.

Kolejnymi niezwykle istotnymi programami, które rozpoczęto w ubiegłym roku, są: rejestr ostrych zespołów wieńcowych oraz rejestr elektrokardioterapii.

Jednym z głównych wyzwań współczesnej kardiologii jest narastająca liczba chorych z niewydolnością serca. W 2003 roku został uruchomiony program poprawy dostępności do nowoczesnej diagnostyki, terapii i edukacji pacjentów z niewydolnością serca oraz ogólnopolski rejestr chorych zakwalifikowanych do przeszczepu serca i po przeszczepie serca.

Wśród zadań programu POLKARD nie może zabraknąć poprawy jakości opieki nad pacjentami z chorobami układu krążenia na poziomie lekarza rodzinnego. Projekt SPOK (Standard Podstawowej Opieki Kardiologicznej) zajmuje się oceną profilaktyki i leczenia w warunkach podstawowej opieki kardiologicznej oraz jej dostosowaniem do wymaganych standardów Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

W ubiegłym roku na sprzęt na potrzeby kardiologii przeznaczono 31 mln zł. Rozdział środków odbywa się na zasadzie konkursu, którego zasady ogłaszane są na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia. W 2003 roku postawiono na doposażenie i modernizację ośrodków najwyższego stopnia referencyjności. Pieniądze przeznaczone zostały na najdroższe urządzenia – angiokardiografy, echokardiografy, aparaturę do elektroterapii, systemy monitorowania dla oddziałów intensywnej opieki kardiologicznej oraz sprzęt dla laboratoriów diagnostyki nadciśnienia tętniczego. Każdy z ośrodków – realizator danego programu polityki zdrowotnej – sam organizuje przetarg na niezbędną aparaturę dla swojej placówki, mając na względzie inny, znajdujący się w ośrodku sprzęt kardiologiczny.

W tym roku zaplanowano kolejne konkursy na sprzęt kardiologiczny oraz na uruchomienie nowych pracowni hemodynamicznych. Nowe pracownie hemodynamiczne będą powstawać tam, gdzie dostępność do tych świadczeń jest mała, a oddziały kardiologiczne są na wysokim poziomie i dysponują kadrą lekarzy wyszkolonych w zakresie kardiologii interwencyjnej.

Dalszy rozwój kardiologii nie zależy tylko od tego, czy będzie aparatura. To tylko jeden z warunków. Ważną sprawą jest to, co zaoferuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Podstawą finansowania usług medycznych jest katalog świadczeń kardiologicznych, który określa rodzaje świadczeń i ich wycenę, a także referencyjność ośrodków, które mogą dane świadczenie wykonywać. Priorytetem powinno być zwiększenie kontraktowania świadczeń kardiologicznych za godziwą cenę. n