Jakość XVI
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 137 (6820) 14 czerwca 2004 r.
Jakość. Bez niej nie ma szans
Rozmowa z dr. inż. Wojciechem Henrykowskim, prezesem Zarządu i dyrektorem generalnym Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji jest największą organizacją certyfikującą, a w systemach zarządzania jakością – liderem na polskim rynku. Czy obecnie, po wejściu do Unii Europejskiej PCBC przyjmie nowe obowiązki?
Nasza działalność jest szeroka. Do 30 kwietnia tego roku PCBC pełniło funkcję koordynatora krajowego systemu badań i certyfikacji, ale w tym dniu została zniesiona ustawa o badaniach i certyfikacji i obecnie, od 1 maja wszystkie jednostki certyfikujące i laboratoria badawcze w Polsce muszą dostosować się do przepisów UE. Najbardziej rygorystyczne jest prawo dotyczące oznakowania CE. Znak CE informuje, że wyrób spełnia podstawowy poziom bezpieczeństwa. W UE przepisy dotyczące bezpieczeństwa wyrobów określa 21 dyrektyw nowego podejścia. Dotyczą one produktów UE produkowanych na terenie Unii, importowanych i wprowadzanych na ten rynek. Wszystkie towary należące do grup objętych dyrektywami nowego podejścia muszą posiadać znak CE. Są to m.in. zabawki, wyroby budowlane, elektryczne, urządzenia medyczne, wyroby telekomunikacyjne, jachty i łodzie.
Natomiast wprowadzenie systemów zarządzania jakością nie wynika ani z polskich, ani z unijnych przepisów prawnych. Stosowanie norm jest dobrowolne (z pewnymi wyjątkami). Założenie jest takie, że jakość weryfikuje sam konsument i tu państwo nie ingeruje. W regulowanym systemie oceny zgodności od 1 maja systemy zarządzania jakością występują w trzech modułach. Moduły określają sposób postępowania podczas oceny wyrobu dla wykazania zgodności z wymaganiami zasadniczymi określonymi w rozporządzeniach ministrów (dyrektywach). I tak np. w niektórych przypadkach warunkiem wprowadzania na rynek urządzenia z dziedziny techniki medycznej jest posiadanie wdrożonego systemu zarządzania jakością, czyli wchodzimy z systemami zarządzania w obszar regulowany np. w dyrektywach medycznych. Zatem obecnie będziemy mieli dwa systemy zarządzania; te, które są w dalszym ciągu dobrowolne i te obowiązkowe, jako warunek wprowadzenia wyrobu na rynek.
W systemach zarządzania jakością PCBC S.A. jest największą organizacją. W Polsce wydanych zostało ok. 7 tys. certyfikatów norm ISO 9000 (zarządzanie jakością) i z tej liczby nasze Centrum wydało ok. 2,4 tys. certyfikatów.
Systemy zapewnienia jakości w UE są powszechne i praktycznie zapewniają zachowanie jakości i bezpieczeństwa zarówno każdego produktu i usługi, jak też powtarzalności ich wytwarzania. Polska nie może się pochwalić tak rozwiniętym rynkiem certyfikacji jak kraje unijne?
W krajach UE obowiązuje ocena wszystkiego poprzez pryzmat jakości. Dotyczy to także środowiska naturalnego. Duże firmy, które są obecne na rynkach zachodnich, dostosowały się do tych wymagań. Pozostaje cała rzesza małych i średnich firm. Część z nich może mieć problemy w pierwszym okresie funkcjonowania na nowym rynku. Zdarza się, że od firmy usługowej, która chce być podwykonawcą jakiejś większej firmy, wymagane jest jako warunek wstępny posiadanie wdrożonego systemu jakości. Tu mogą występować bariery formalne, wynikające z określonych wymagań stawianych firmie. Polskie przedsiębiorstwa muszą mieć świadomość, że silna konkurencja rynkowa w praktyce wymusi wprowadzenie systemu zarządzania, który jest gwarancją jakości. W porównaniu z Wielką Brytanią, gdzie jest już wdrożonych prawie 200 tys. certyfikatów, w Polsce mamy ich ok. 7 tys.
Świadomość tych wymagań wśród kadry zarządzającej rośnie. Polskie podmioty coraz intensywniej zajmują się problematyką jakości i wdrażaniem norm, szczególnie z serii ISO 9000 (zarządzanie jakością), 14000 (zarządzanie środowiskowe), 18000 (zarządzanie bezpieczeństwem i higiena pracy). Nasze Centrum organizuje coraz więcej szkoleń, coraz więcej ukazuje się publikacji na te tematy. W ciągu najbliższych lat powinniśmy dogonić Zachód.
Ostatnio panuje tendencja wdrażania zintegrowanych systemów zarządzania jakością, zarządzania środowiskowego, bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sięgają po nie firmy produkcyjne?
Zaczęło się oczywiście od organizacji produkcyjnych. Obecnie po certyfikaty zarządzania jakością sięga coraz więcej firm usługowych, także banków, jednostek samorządowych, administracji publicznej i centralnej. Pierwszy był Urząd Miejski w Dzierżoniowie, wdrożył system 6 lat temu. Większość urzędów marszałkowskich, wojewódzkich, a nawet centralnych (trzy departamenty w Ministerstwie Sprawiedliwości) posiada systemy zarządzania jakością. Niedawno sięgnęły po nie służba zdrowia i policja.
Jesienią ub.r. certyfikowaliśmy dwa departamenty w ambasadzie amerykańskiej, teraz do certyfikacji przygotowują się następne.
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.obchodzi w tym roku 10-lecie powstania i 45-lecie jako organizacja. Jakie były początki i sukcesy?
Organizacja powstała w 1959 i nazywała się wówczas Biuro Znaku Jakości, później przekształcone w Centralne Biuro Jakości Wyrobów, a 10 lat temu w Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Zadaniem naszym było koordynowanie systemu badań i certyfikacji i nadzorowanie znaków jakości. Początkowo były to znaki Q i 1, później doszedł znak B – obowiązkowy do 30 kwietnia br. PCBC S.A. jest właścicielem na okres 10 lat znaków Q i znaku ekologicznego oraz bezpieczeństwa. Chcemy promować te znaki jako znaki dobrowolne i jako wartość dodaną dla wyrobów. Bo sprawą istotną jest, że znakowanie CE, które wynika z rozporządzeń ministrów czy z dyrektyw nowego podejścia, mówi tylko o wymaganiach zasadniczych, czyli minimalnych wymaganiach bezpieczeństwa. Mówiąc obrazowo: telewizor jeśli spełnia wymagania produktu bezpiecznego, może być znakowany CE, ale ten znak nic nie mówi o jego walorach użytkowych, funkcjonalnych i estetycznych. Stąd ta wartość dodana.
Dziesięć lat dynamicznego działania przyczyniło się do naszego sukcesu. Wydaliśmy ponad 2400 certyfikatów dla polskich przedsiębiorstw. Przeszkoliliśmy we współpracy z zagranicznymi ekspertami ponad 45 tys. osób w zakresie znajomości przepisów krajowych, europejskich i międzynarodowych dotyczących nowoczesnego systemu zarządzania.
Centrum jest członkiem – założycielem Narodowej Organizacji Partnerskiej (EFQM). Czy miał pan przyjemność towarzyszyć polskiej firmie przy wręczaniu tej nagrody?
Polska firma nie otrzymała jeszcze takiej nagrody. Jedynie wyróżnienie II stopnia uzyskał swego czasu Powogaz. Europejska Nagroda Jakości powstała w 1990 r. Jest nobilitacją najlepszej firmy europejskiej, nadzór nad jej przyznaniem sprawuje EFQM (Europejska Fundacja Zarządzania przez Jakość). Są w Europie dwie takie organizacje: EFQM i EOQ (Europejska Organizacja Jakości, która kreuje szkolenia audytorów europejskich). Te dwie organizacje mają wsparcie Komisji Europejskiej i w porozumieniu z nią co roku ogłaszają Europejski Tydzień Jakości. Uroczystość wręczenia nagrody odbywa się każdego roku w wybranych stolicach europejskich.
Nagroda Jakości ma trzy stopnie, najwyższą Europejską Nagrodę Jakości przyznaje Bruksela. Otrzymały ją m.in. takie światowe koncerny jak Nokia, Xerox. PCBC S.A., Krajowa Izba Gospodarcza i Umbrella Project w ub.r. utworzyły Narodową Organizację Partnerską, nasze Centrum jest przedstawicielem do EFQM. Możemy wręczać wyróżnienia II i III stopnia.
Czy polskie przedsiębiorstwa mają szansę wspiąć się na najwyższy szczebel tej nagrody?
Są przykłady polskich firm, które odnoszą sukcesy na rynkach zagranicznych, posiadają znaki jakości, mają wdrożone systemy zarządzania i uzyskały narodowe nagrody jakości. Chcę jednak podkreślić, że wdrożenie systemu zarządzania ISO 9000 czy 14000 to dopiero pierwszy krok na schody, które prowadzą do doskonałości. Firmy, które chcą odnieść międzynarodowy sukces, nie mogą spocząć na laurach. Jeśli nie opuści ich duch stałego doskonalenia, mogą w przyszłości stanąć do tej nagrody obok największych partnerów rynkowych.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Krystyna Forowicz
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
02-699 Warszawa ul. Kłobucka 23A
tel. centr. (022) 857-99-16, tel. 647-10-71, fax 647-12-22, 647-08-41
e-mail: [email protected]
www.pcbc.gov.pl
- Informacje o firmie Polskim Centrum Badań i Certyfikacji S.A.