Jakość VII
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 262 (5427) 09 listopada 1999 r.

Jakość – filozofia wykonania
Wypowiedź Haliny Bielczyk, pełnomocnika ds. Systemu Zarządzania Jakością Fiat Auto Poland SA w Bielsku-Białej

Fiat Auto Poland – rzeczywistość i certyfikaty

11 lipca 1999 roku obchodzono setną rocznicę powstania w Turynie, Fabbrica Italiana Automobili Torino. Minął cały wiek, w którym losy znanej dzisiaj na całym świecie firmy trwale naznaczyły rozwój nie tylko włoskiego przemysłu, ale wywarły również bardzo duży wpływ na rozwój gospodarczy wielu krajów świata. W naszym kraju obecność Fiata jest szczególna.

Związki Fiata z Polską rozpoczęły się już dwadzieścia lat od momentu powstania przedsiębiorstwa w Turynie. Przed II wojną światową po polskich drogach jeździły samochody osobowe, ciężarówki i autobusy produkowane w Turynie, a później już u nas na licencji. Było ich ponad 10 tysięcy, co na owe czasy stanowiło liczbę imponującą. Moment przełomowy nastąpił w roku 1992, kiedy powołano do życia spółkę Fiat Auto Poland i jednocześnie z trwającą od 20 lat produkcją Fiata 126p, wprowadzono na linie Cinquecento. W byłej Fabryce Samochodów Małolitrażowych pojawiła się nieznana do tej pory metodologia pracy i nowoczesna technologia znana do tamtej pory jedynie ze słyszenia lub we fragmentach. Fiat zdecydował się na uruchomienie w Polsce produkcji zupełnie nowego modelu i to w dodatku produkowanego wyłącznie w naszym kraju. Zaczęto budować sieć dostawców, serwisu i dealerów. Na zapowiadany nowy city car Fiata czekali już za granicą wymagający klienci oswojeni z wysoką jakością samochodów, przyzwyczajeni do tego, że producenci walczą o nich między sobą oraz oczekujący wysokiego standardu obsługi posprzedażnej.

Faza pierwsza – marzenia

Studia politechniczne oznaczały dla mnie często konieczność pokonywania bardzo wysoko ustawionej poprzeczki, znacznie wyżej niż dla mężczyzn. Studiowałam kierunek elektryczny, który oprócz usystematyzowanej, ścisłej wiedzy dał mi umiejętność brania na siebie szczególnej odpowiedzialności za jakość pracy, poprzez ciągłe uświadamianie sobie faktu, że w moim fachu nie wolno popełnić błędu, bo każdy z nich może kosztować życie i zdrowie ludzkie. Odpowiedzialność ta zaczynała się już, a może głównie w fazie przygotowania projektów. Dlatego nauczyłam się koncentracji na każdym etapie pracy. Później skończyłam studia podyplomowe w zakresie zarządzania jakością i chyba nie był to przypadek. Niczego nie zostawiam własnemu, niekontrolowanemu biegowi rzeczy. Uważam, że perfekcja w przygotowaniu każdego przedsięwzięcia zawsze się opłaca. Ale żeby tak się stało, trzeba sobie jasno wytyczyć cel, a to jest niemożliwe jeżeli nie umie się marzyć. Marzenia są ważnym składnikiem profesjonalizmu, ale oczywiście nie należy ich mylić z bezproduktywnym marzycielstwem.

W swojej pierwszej pracy nauczyłam się praktycznego projektowania, wykonywania prototypów, wdrażania do produkcji, analizowania i korygowania ewentualnych niedociągnięć. Doświadczenia z tamtego okresu przydają mi się do dzisiaj, ponieważ zrozumiałam wtedy mechanizmy działania przedsiębiorstwa, w którym powstaje produkt, jako wynik końcowy całego procesu. Wiedziałam, że błąd w fazie projektowania powoduje wadliwość prototypów i zakłóca sam proces produkcyjny, niesie konieczność wnoszenia wielu poprawek oraz powoduje straty. Pojawiają się kolejne zapętlenia sprzężenia zwrotnego. Dlatego tak ważna jest – często zupełnie niedoceniana – początkowa faza tworzenia.

Faza druga – złożenie i sprzężenie

Samochód jest jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie wyrobów powszechnego użytku. Przeciętnie składa się z ponad pięciu tysięcy części, z których każda ma swój proces projektowy, technologiczny, produkcyjny i badawczy. Dzisiaj jednak niezwykle rzadko zdarza się, żeby samochód od samego początku powstawał jako zupełnie nowy wyrób. Nawet tak zwane „concept cars”, które jako studyjne prototypy nie wyjeżdżają przecież na drogi, a pokazuje się je wyłącznie na salonach samochodowych, nie są absolutnymi nowościami. Zawsze znajdzie się w nich sporo szczegółów znanych wcześniej. Tylko niektóre z nowych rozwiązań w tych pojazdach wykorzystywane są później w produkcji seryjnej. Auto przeznaczone na rynek musi znaleźć klienta. Jest sumą jakości, wygody, niezawodności, bezpieczeństwa i – last but not least – ceny.

Fiat Auto Poland musi wiedzieć czego oczekują klienci. Co więcej, mamy obowiązek stałego obserwowania zmian zachodzących w upodobaniach i oczekiwaniach osób szukających nowych samochodów, ponieważ dzisiaj zarządzanie jakością to nie tylko dbałość o dobry i niezawodny wyrób. Dysponujemy całym systemem informacji zwrotnych od użytkowników, poprzez sieć sprzedaży i serwis, a także bezpośrednio od klientów, który pozwala nam szybko reagować na zmiany. Bardzo ważnym instrumentem i czułym sejsmografem dynamiki rynkowej jest metoda tzw. Quality Tracking. Informacje uzyskane w wyniku okresowego śledzenia zachowania się samochodu podczas normalnej eksploatacji wykorzystywane są już w trakcie projektowania zmian, a zatem sprzężenie zwrotne sięga tutaj bardzo głęboko, do samych początków procesu, czyli fazy projektowania zmian.

Skala wymagań, z jaką mają do czynienia producenci samochodów wobec swoich wyrobów, jest bardzo duża. Podobnie jak złożoność samego auta. Proces poprawy nie może ograniczać się wyłącznie do zmian kosmetycznych, a już na pewno nie wolno nam stać w miejscu.

Faza trzecia – proces w grupie

Skomplikowany proces wymaga stałego uczenia się. W Fiat Auto Poland trwa on nieprzerwanie. Nie jest to jednak wyłącznie zdobywanie wiedzy. Oznacza także kształtowanie sposobu myślenia słuchaczy i ich ogólnego, często również psychologicznego i emocjonalnego podejścia do poznawanych zagadnień. Bardzo dużą uwagę przywiązuje się do umiejętności pracy w grupie. Oznacza to także kształtowanie wewnętrznego systemu relacji dostawca – klient, gdzie każdy uczestnik procesu jest jednocześnie jednym i drugim. Utożsamianie się ludzi z pracą jest w Fiat Auto Poland bardzo silne i są w stanie produkowanemu przez siebie samochodowi wiele poświęcić. Człowiek, który sam w sobie nie jest dobrą jakością nie będzie w stanie wytworzyć dobrej jakości.

Prezydent Aleksander Kwaśniewski wręcza prezesowi Fiat Auto Poland Massimo Gentiliniemu Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP dla Najlepszego Eksportera

Na nowo zdefiniowaliśmy rolę przełożonego w nowych, znacznie spłaszczonych strukturach organizacyjnych Fiat Auto Poland, wyposażając go w znacznie szersze kompetencje. Powstały zespoły technologiczne, które obecnie są podstawowym i najważniejszym instrumentem zarządzania fabryką. W zespołach razem pracują robotnicy, technolodzy, specjaliści utrzymania ruchu, analizy pracy, brygadziści i mistrzowie oraz analitycy jakości. Procedura autocertyfikacji czynności procesu oznacza przejęcie przez pracownika odpowiedzialności za jakość wykonywanych operacji i potwierdzenie zgodności. Prawie cała załoga Fiat Auto Poland poddana została szkoleniom autocertyfikacyjnym. Dzięki temu wszyscy potrafią sami obserwować przebieg procesów produkcyjnych na swoich odcinkach i zgłaszając uwagi wiedzą, że każda nieprawidłowość w procesie musi zostać usunięta. Centralną kwestią było wpojenie pracownikom zasady, że do pracy przychodzi się po to, żeby ją wykonać dobrze.

Jednak pięć tysięcy różnych elementów samochodu to tyleż samo procesów wytwórczych. Nie wszystko może pomieścić się w zakładach Fiat Auto Poland.

Faza czwarta – współpraca z dostawcami

Jest tylko jedna jakość – najlepsza. Obejmuje ona również dostawców wyrobów składających się na samochód. Fiat Auto Poland od chwili powstania prowadzi ścisłą współpracę z dostawcami. Wielu z nich w imponująco szybkim tempie dostosowało się do nowego sposobu myślenia i przyjęło standardy Fiata. Traktujemy ich jak nasz własny zakład i aplikujemy w nim nowe metodologie, kształcimy, włączamy w proces rozwoju wyrobu, nadzorujemy procesy produkcyjne i programy poprawy.

Wielu dostawcom przyznaliśmy prawo do autocertyfikacji, czyli dostarczania wyrobów bezpośrednio na linie produkcyjne, bez sprawdzania ich w fazie dostaw. Mamy do nich tak duże zaufanie dlatego, że ich procesy stały się naszymi.

Faza piąta – certyfikat

U dealerów i na stacjach obsługi zaczyna się równie ważny co w fabryce okres życia samochodu. Pojęcie jakości jest dzisiaj niezwykle pojemne. Obejmuje nie tylko poziom wykonawczy samego pojazdu. To także sposób obsługi klienta, terminowość realizacji jego zamówienia, obszerna informacja o samochodzie i gotowość spełnienia jego wymagań, a niekiedy fachowa podpowiedź.

I w pewnym momencie zorientowaliśmy się, że kompleksowy system jakości, jaki budowaliśmy przez cztery lata w całym przedsiębiorstwie, od roku 1992 spełnia wymagania surowych norm International Organization for Standarization. Tak zaczęły się przygotowania do certyfikacji. Trwały krótko i we wrześniu 1996 roku Fiat Auto Poland zostało pierwszym przedsiębiorstwem motoryzacyjnym w Europie, rozumianym jako całość, które otrzymało Certyfikat Systemu Zapewnienia Jakości na zgodność z normą ISO 9001. Tak wysoko oceniony system w FAP tworzyli ludzie, którzy przywykli do systematyczności i ciągłego doskonalenia się. ISO nie było dla nich efektem jednorazowego wysiłku, chociaż oznaczało konieczność ciągłego poddawania się presji zewnętrznych rygorów, jakie narzuca norma. Zgodność z normą ISO sprawdzana jest co roku, ale rzeczywistość Fiat Auto Poland pozwala nam spokojnie czekać na kolejne audyty. W październiku odbył się audyt recertyfikujący, w wyniku którego Fiat Auto Poland otrzymał ponownie certyfikat ISO 9001: PCBC, RW TÜV, IQNet.

W przyszłości oczekujemy kolejnego certyfikatu. Tym razem będzie to ISO 14001. Norma ta powstała wkrótce po konferencji ONZ poświęconej ochronie środowiska w roku 1992. Zakłada dobrowolność stosowania i koncentruje się na kompleksowej regulacji problemów ekologicznych, nie zawężając się do zagadnień czysto produkcyjnych. Tutaj – podobnie jak w przypadku systemów zarządzania jakością – nie można zadowolić się jednorazowym osiągnięciem zgodności z normami. Trzeba być przygotowanym na spełnianie wymagań ekologicznych w sposób ciągły. Wprowadzeniu tych norm służyć ma system zarządzania dziedziną ochrony środowiska naturalnego (EMS), będący częścią ogólnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem i zorganizowany według zasad w nim obowiązujących.

Rok 1999

Dla Fiata jest nie tylko rokiem na miarę stulecia i jubileuszem na miarę czasów. W Polsce Fiat Auto Poland wyprodukował w roku 1999 milionowy samochód na eksport. Uroczystość z tym związana zbiegła się w czasie z otrzymaniem przez FAP Nagrody Gospodarczej dla Najlepszego Eksportera przyznanej i uroczyście wręczonej prezesowi Fiat Auto Poland – Massimo Gentiliniemu przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego oraz Głównej Nagrody Rynków Zagranicznych dla „Wybitnego Polskiego Eksportera” również połączonym z gratulacjami prezydenckimi.

Milionowy samochód na eksport jest ważnym faktem gospodarczym. Minister Przemysłu Janusz Steinhoff stwierdził przy tej okazji, że jesteśmy jedynym, w dodatku największym w Polsce, producentem samochodów, który nie generuje deficytu w obrotach handlu zagranicznego naszego kraju w przemyśle motoryzacyjnym, czyli więcej eksportuje niż importuje. Fiat Auto Poland eksportuje samochody do ponad trzydziestu krajów świata. Najwięcej do Włoch – ponad 636 tysięcy, do Niemiec ponad 125 tysięcy, Wielkiej Brytanii ponad 53 tysiące. Na liście importerów FAP znaleźć można nawet tak egzotyczne kraje, jak: Haiti, Gwadelupa, Martynika i Liban.

Eksportowym milionerem było żółte sportowe Seicento. Model ten jest już trzecim pokoleniem samochodów zjeżdżających z linii naszej spółki, po 126p i Cinquecento.

Taka skala eksportu, nie pozostawiająca żadnych wątpliwości co do jakości wyrobów i procesów w przedsiębiorstwie, możliwa była wyłącznie dzięki konsekwencji, uporowi i profesjonalizmowi załogi Fiat Auto Poland. Nagród, wyróżnień było zresztą znacznie więcej. Już dwa lata od rozpoczęcia produkcji Cinquecento zajęło drugie miejsce w plebiscycie europejskich dziennikarzy motoryzacyjnych Car of the Year 1993. Rok temu Centralny Instytut Ochrony Pracy przyznał nam Srebrną Kartę Lidera Bezpiecznej Pracy, a wcześniej Gazeta Bankowa uhonorowała FAP Złotym Wawrzynem za wyniki finansowe.

Księgę Jakości Fiat Auto Poland otwiera zdanie: „System Zarządzania Jakością opisany w tej księdze, to efekt integracji polskiego entuzjazmu i włoskiej metody”. Każdy dzień dopisuje do tej księgi nowe zdania i rozdziały.

Fiat Auto Poland S.A.
43-300 Bielsko-Biała
ul. M. Grażyńskiego 141
tel. (033) 813-21-00, 813-51-00
fax (033) 813-20-36

Strona Fiat Auto Poland S.A.