Jakość XV
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 262 (6642) 10 listopada 2003 r.
Ewolucyjne zmiany
Wypowiedź Mirosława Lewińskiego, zastępcy dyrektora Departamentu Polityki Przemysłowej Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej zmienią się zasady wprowadzania wyrobów na rynek. Polscy przedsiębiorcy muszą się do tego przygotować. Nie ma jednak powodów do obaw. Zmiany, choć będą rewolucyjne, nie wywołają szoku.
Rewolucyjność przemian jakie nastąpią po 1 maja 2004 r. polega głównie na tym, iż przechodzimy na zupełnie nowy system ocen zgodności i certyfikacji i nie będziemy mieli, przynajmniej formalnie, okresu przejściowego. Praktycznie z dnia na dzień zmieni się podstawa prawna dotycząca oceny zgodności, nowe przepisy zaczną obowiązywać 1 maja 2004 r. Inny będzie również status jednostek uczestniczących w ocenie wyrobów.
Zmiany nie będą jednak drastyczne, bardziej ewolucyjne niż rewolucyjne. Przede wszystkim nowy system ocen zgodności będzie zbliżony do tego, który obecnie funkcjonuje. Zasady również pozostaną takie same, z jednej strony mamy przedsiębiorcę, który chce zbadać swój wyrób, a z drugiej jednostki, które tym się zajmują. Dotychczasowy system funkcjonuje zadowalająco, zapewniając bezpieczeństwo konsumentowi. Zmiany nie będą szokujące także dlatego, że praktycznie te same jednostki badające i certyfikujące będą w przyszłości jednostkami notyfikowanymi w UE. Ponadto znaczna część polskich producentów, wysyłających swoje produkty na rynek UE, ma już teraz kontakt z nowym systemem zgodności.
Nie trzeba nikogo przekonywać, że stopniowe wdrażanie systemu oceny zgodności jest najbardziej pożądaną drogą. Dlatego ściśle współpracujemy z jednostkami, które będą notyfikowane. Niektóre z tych instytucji nie czekając na 1 maja 2004 r., już teraz kontaktują się ze wszystkimi swoimi klientami, informując ich o zmianach, wykonując badania na rzecz tych podmiotów i wystawiając dokument potwierdzający zgodność. Oczywiście ten dokument nie ma jeszcze żadnej mocy prawnej, stanowi natomiast pewną umowę między wytwórca a jednostką. Gwarantuje, że kiedy jednostka uzyska status notyfikowanej, to dokument stanie się certyfikatem zgodności.
Obecnie najważniejszą sprawą jest to, abyśmy 1 maja 2004 roku rzeczywiście mieli jednostki notyfikowane. Od długiego czasu bombardujemy Komisję Europejską pismami, w których wykazujemy ważność tego problemu, domagając się opracowania systemu procedur, który umożliwiałby powołanie jednostek notyfikowanych przed 1 maja 2004 roku. Niedawno otrzymaliśmy odpowiedź, w której Komisja poinformowała, że dostrzega ważność tego problemu, pracuje nad procedurą umożliwiającą krajom nowo przyjętym powołanie takich jednostek. Konkretne propozycje mają być przedstawione do końca grudnia. My natomiast musimy odpowiednio wcześniej przekazać listę jednostek notyfikowanych. Obecnie pracujemy nad tym, zakończyliśmy już procedury, przygotowujemy decyzję o autoryzacji, początkowo dla pierwszych 28 jednostek. Natomiast do końca listopada chcemy załatwić wszystkie wnioski otrzymane od instytucji certyfikujących. Natychmiast po decyzji o autoryzacji będziemy wysyłać formalną notyfikację do Komisji Europejskiej. Kiedy będziemy mieli już oficjalną procedurę, dotychczasowe certyfikaty będą miały znacznie większe znaczenie.
Praktycznie istotnych zmian nie odczują producenci wyrobów prostych, potencjalnie bezpiecznych, niepodlegających ocenie zgodności z udziałem strony trzeciej. Przedsiębiorcy ci w starym systemie produkowali wyroby, opierając się na specyfikacjach technicznych, normach lub innej dokumentacji. W nowym systemie będą również ponosili odpowiedzialność za produkt, tylko będzie to dobitniej wykazane, poprzez wystawienie deklaracji zgodności, która w tym wypadku będzie jedynie potwierdzeniem stosowania dobrej praktyki projektowania, wytwarzania, norm i innych dokumentów technicznych oraz materiałów i technologii. Mimo to także oni powinni zapoznać się z legislacją i sprawdzić, co się zmieni w ich branży. Potrzebne informacje można uzyskać np. w izbach branżowych lub Ministerstwie Gospodarki.
Druga grupa przedsiębiorstw to te, które podlegają obowiązkowej certyfikacji na znak bezpieczeństwa B. Producenci eksportujący swoje wyroby na rynek UE funkcjonują już w nowym systemie. Przystąpienie do Wspólnoty dodatkowo ułatwi im życie, ponieważ dotychczas musieli oni – oprócz badań i certyfikacji na znak B, niezbędnych w kraju – wykonywać ocenę zgodności także w jednostce notyfikowanej kraju członkowskiego UE. Nowe regulacje oznaczają dla nich zmniejszenie kosztów oraz skrócenie czasu wprowadzania wyrobu na rynek.
Firmy, które dotychczas nie eksportowały na rynek UE, zaczną funkcjonować w nowym systemie. Jednak także dla nich będą to zmiany rewolucyjne. W starym systemie musiały dokonywać badań i certyfikacji w jednostce certyfikującej. Zgodnie z nową ustawą z 30 sierpnia 2002 o systemie oceny zgodności będą musiały także dokonać oceny zgodności. Jednak najczęściej oceny tej dokona ta sama jednostka certyfikująca, która uzyska status jednostki notyfikowanej, a więc partner pozostanie ten sam.
W procesie wdrażania nowego systemu oceny zgodności szczególne znaczenie ma informacja adresowana do przedsiębiorców. Dla firmy najlepszym źródłem wiedzy powinna być instytucją, z którą współpracowała w zakresie znaku bezpieczeństwa B. Dotychczas jednak jednostki certyfikujące miały pozycję monopolistyczną i często traktowały przedsiębiorców po macoszemu. Sytuacja zmieni się diametralnie, rynek usługodawcy zmieni się w rynek usługobiorcy. Jednostki certyfikujące zaczną walczyć o klientów.
Potrzebne informacje przedsiębiorca może znaleźć również w jednostkach administracji rządowej, m.in. Ministerstwie Gospodarki, na stronach internetowych instytucji zajmujących się problematyką oceny zgodności. Warto zajrzeć na: www.oznaczenie-ce.pl. Jest to portal internetowy stworzony przez jedną z fundacji we współpracy z Komitetem Integracji Europejskiej. Portal zawiera listę produktów, co nieco kłóci się z nowym podejściem, ale jest to lista otwarta i uzupełniana. Przedsiębiorca szuka na niej swojego wyrobu i znajduje informacje pod jaką dyrektywę on podlega oraz jakie są jednostki notyfikowane dla danej dyrektywy.
Jestem przekonany, że nowy system oceny zgodności nie utrudni życia przedsiębiorcom, w wielu wypadkach nawet ułatwi im wprowadzanie towarów na wspólny rynek europejski. Zmiany nie będą szokujące, będzie to raczej ewolucja dotychczas funkcjonującego systemu, szczególnie w sensie instytucjonalnym. n
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
00-507 Warszawa, pl. Trzech Krzyży 3/5
tel. (022) 693-50-00, fax (022) 693-40-48
e-mail: [email protected]
www.mg.gov.pl