Energia XXXV
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 130 (6510) 5 czerwca 2003 r.

Projekt restrukturyzacji KDT – najważniejsze elementy koncepcji

Kraje europejskie i Stany Zjednoczone przechodzą lub już przeszły procesy liberalizacji rynku energetycznego. Wynika to z ogólnej tendencji do deregulacji sektorów infrastrukturalnych w celu uzyskania ich większej efektywności, jako podstawy do rozwoju całej gospodarki.

Przygotowywana restrukturyzacja KDT stwarza dogodne warunki do wprowadzenia konkurencji na krajowy rynek energii elektrycznej. Stajemy przed alternatywą: albo w dobrze pojętym społecznym interesie, także końcowego odbiorcy energii, liberalizację przeprowadzimy w sposób racjonalny, zaplanowany i kontrolowany, stwarzając możliwość pozyskania znacznych środków finansowych dla sektora energetycznego; albo proces ten dokona się żywiołowo, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym także nieuniknionym wzrostem cen energii.

Tworzona koncepcja restrukturyzacji KDT otwiera możliwość realizacji pierwszego z wyżej wymienionych scenariuszy. Stwarza impuls dla rozwoju polskiej energetyki dzięki perspektywie napływu środków szacowanych na ok. 10-14 mld zł. Mogą posłużyć do znacznego oddłużenia wytwórców energii. Koncepcja sprzyja ochronie interesów odbiorców końcowych. Będzie to także rozwiązanie tańsze. Zarówno szacowane koszty pozyskania środków pieniężnych w ramach projektu, jak i bieżące koszty jego obsługi są niższe od istniejącego systemu KDT.

Koncepcja rozwiązania KDT ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa i opiera się na dwóch założeniach:

• liberalizacji sektora energetycznego w Polsce i stworzeniu warunków do rozwoju konkurencyjnego rynku energii poprzez skierowanie energii objętej KDT na wolny rynek i określenie jej ceny rynkowej;
• zachowania stabilności finansowej sektora energetycznego przy uwzględnieniu interesów odbiorców końcowych, kredytodawców i wytwórców.

Realizacja tych założeń wymaga respektowania następujących zasad:

• zgodności proponowanych rozwiązań z Konstytucją RP;
• równego traktowania wszystkich podmiotów biorących udział w projekcie przy niezwiększaniu obciążeń finansowych nałożonych na odbiorców końcowych;
• uniknięcia negatywnego wpływu wdrożenia projektu na budżet państwa;
• zgodności rozwiązań projektu z regulacjami Unii Europejskiej;
• wykonalności projektu pod kątem finansowym;
• przejrzystości projektu dla wszystkich uczestników rynku energetycznego w Polsce.

Koncepcja likwidacji KDT obejmuje:

1. wypłatę rekompensat wytwórcom za likwidowane KDT ze środków pozyskanych z emisji obligacji;
2. ustawowe określenie Restrukturyzacyjnej Opłaty Systemowej (ROS) oraz sposobu jej poboru od odbiorców końcowych, a także wykorzystania środków z ROS na spłatę obligacji.

Komu będzie przysługiwać rekompensata

Proponuje się, aby otrzymali ją wszyscy producenci energii, których KDT zostały rozwiązane na mocy ustawy i za wszystkie ich jednostki wytwórcze, które zgodnie z warunkami KDT zostały oddane do użytku.

W praktyce, rekompensata za wszystkie zrealizowane już inwestycje zostanie wypłacona z chwilą rozwiązania KDT. Rekompensaty za inwestycje w toku zostaną wypłacone z chwilą oddania ich do użytku.

Wysokość rekompensaty będzie równa kosztom osieroconym. Źródłem kosztów osieroconych jest utrata wartości dokonanych inwestycji na skutek zmiany prawa wymaganego przez potrzebę liberalizacji rynku energii. Ich wysokość wyznaczy różnica pomiędzy wartością przepływów, jakie konkretny producent energii uzyskiwałby z KDT a wartością przepływów pieniężnych jakie uzyska, sprzedając ją na konkurencyjnym rynku energii.

Kwota rekompensaty będzie obliczona według metodologii identycznej dla wszystkich wytwórców; bez preferencji tak dla podmiotów prywatnych, jak i państwowych, krajowych czy zagranicznych. Kwoty rekompensat będą zapisane w ustawie, a do ich wyliczenia posłużą modele ekonomiczno-finansowe sektora.

Rekompensata zostanie wypłacona jednorazowo w gotówce lub obligacjach w takiej samej proporcji dla wszystkich wytwórców. Ostateczna wysokość tej proporcji będzie znana w momencie emisji obligacji, jednak przewiduje się, że zdecydowana większość rekompensat zostanie wypłacona w gotówce.

Rekompensata dla wytwórców energii

W przypadku otrzymania części rekompensaty w formie obligacji, wytwórcy w zależności od konkretnych uzgodnień z wierzycielami będą mogli:

• sprzedać obligacje i uzyskane środki pieniężne przeznaczyć na spłatę części kredytów zabezpieczonych cesją wierzytelności z KDT,
• zaciągnąć kredyt zabezpieczony zastawem na prawach z obligacji restrukturyzacyjnych, a uzyskane środki pieniężne przeznaczyć na spłatę kredytów zabezpieczonych cesją wierzytelności z KDT,
• uzyskać zmianę zabezpieczenia kredytu z cesji wierzytelności z KDT na zastaw na prawach z obligacji restrukturyzacyjnych lub dokonać konwersji części kredytów zabezpieczonych cesją wierzytelności z KDT na obligacje restrukturyzacyjne.

Rekompensata umożliwi wytwórcom energii zredukowanie zobowiązań finansowych zaciągniętych na podstawie KDT do poziomu umożliwiającego racjonalne funkcjonowanie na wolnym rynku. Wytwórcy otrzymają ustawową rekompensatę niezwłocznie po rozwiązaniu KDT. Jej wypłata pozwoli zredukować średnio ok. 80% zadłużenia wytwórców wobec banków. Faktyczny poziom redukcji będzie zależeć od rezultatów negocjacji banków z producentami energii w zakresie wykorzystania środków z rekompensaty.

Restrukturyzacyjna Opłata Systemowa

ROS będzie pobierana od wszystkich odbiorców końcowych przez okres trwania projektu, tj. ok. 15 lat.

ROS nie będzie dodatkowym obciążeniem finansowym dla odbiorców energii. Wprowadzenie ROS zbiegnie się w czasie z obniżeniem wysokości dotychczasowych taryf za energię o elementy związane ze zrekompensowanymi kosztami osieroconymi. Stąd też przewiduje się, że wprowadzenie ROS obniży łączne obciążenie odbiorcy końcowego.

Prawo do ROS otrzyma nowa spółka, która będzie własnością PSE S.A., a później Skarbu Państwa. Opłatę ROS pobierać będzie każde przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej. Na fakturach wystawianych odbiorcom energii opłata ROS będzie wyodrębniona jako oddzielna pozycja. Środki pozyskiwane przez poborcę ROS nie będą stanowiły własności firm pobierających tę opłatę. Poborcy będą przekazywali je na rachunek spółki ROS. Stawka ROS będzie indeksowana, a jej wysokość ustali Prezes URE zgodnie z ustawową formułą. Na zmiany stawki ROS będzie miał wpływ poziom zużycia energii przez odbiorców końcowych i regularność opłacania przez nich należności za energię.

Finansowanie projektu

Wypłata rekompensaty dla wszystkich wytwórców posiadających KDT wymaga zgromadzenia środków w wysokości 10-14 mld zł. Środki te zostaną pozyskane w wyniku emisji obligacji sekurytyzacyjnych. Jest to pionierska w Polsce emisja tego typu instrumentów na międzynarodowych rynkach kapitałowych. Otworzy ona największy i najszybciej rozwijający się segment globalnego rynku obligacji na kolejne emisje innych polskich emitentów, w tym Skarbu Państwa. Zabezpieczeniem całej emisji obligacji będzie prawo do pobierania ROS. Nie będą więc potrzebne gwarancje Skarbu Państwa ani innych polskich podmiotów.

Strukturę tego projektu obrazują zamieszczone schematy.

Schemat nr 1 obrazuje sposób pozyskania środków na rekompensaty.

Schemat nr 2 przedstawia system obsługi obligacji ze środków ROS. n