Energia XXXVIII / Ochrona Środowiska XX
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 64 (6747) 16 marca 2004 r.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Preferencje dla zadań ujętych w programie
Wypowiedź Jerzego Swatonia, prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Na dochodzenie do standardów unijnych w zakresie porządkowania gospodarki ściekowej Polska uzyskała kilka okresów przejściowych. Pierwszy upływa z końcem grudnia 2005 roku. Do tego czasu mamy zredukować prawie 69 proc. zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do wód powierzchniowych. Zgodnie z przyjętymi przez Polskę zobowiązaniami akcesyjnymi, 674 aglomeracje powinny być wyposażone w oczyszczalnie i sieć kanalizacyjną do końca 2005 roku. Większość z nich posiada niezbędną infrastrukturę, ale wymaga ona rozbudowy lub modernizacji, stosownie do norm unijnych.
Uchwalony w grudniu 2003 roku przez Radę Ministrów Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) zawiera wykaz zadań niezbędnych do wykonania w latach 2004 – 2015, w celu osiągnięcia standardów, zapisanych w Traktacie Akcesyjnym, tj. zredukowania 75 proc. zanieczyszczeń w prawie 1070 aglomeracjach.
Do spełnienia wymagań unijnej dyrektywy w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych do końca 2005 roku pozostało już niewiele czasu. W dofinansowanie inwestycji związanych z wyposażaniem aglomeracji w oczyszczalnie i sieć kanalizacyjną zaangażowany jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspólnie z wojewódzkimi funduszami.
Ponad 55 proc. środków Narodowego Funduszu zarezerwowano w bieżącym i przyszłym roku na dofinansowanie zadań ujętych w KPOŚK. Pod tym kątem opracowane zostały programy priorytetowe oraz zasady udzielania pożyczek i dotacji w 2004 roku.
Szczególne preferencje stworzono dla tych inwestycji, od których zależy uzyskanie efektu ekologicznego ustalonego na koniec grudnia 2005 roku. Na przygotowanie dokumentacji technicznej inwestycji, związanych z budową, rozbudową i modernizacją oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej, wyszczególnionych w KPOŚK przewidziana jest dotacja ze środków Narodowego Funduszu do wysokości 2,5 proc. kosztów inwestycyjnych. Wnioskodawcy mogą również otrzymać bezzwrotną pomoc do 50 proc. wydatków ponoszonych na przygotowanie inwestycji. Narodowy Fundusz udziela jednocześnie inwestorom pożyczek preferencyjnych do 80 proc. kosztów na ich wykonanie. Po osiągnięciu zakładanego efektu ekologicznego mogą one być umarzane do wysokości 50 proc. wypłaconej kwoty. Oprocentowanie pożyczek na budowę, rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków i kanalizacji, które mają przynieść efekt ekologiczny do 31 grudnia 2005 roku jest najniższe i wynosi 0,1 stopy redyskonta weksli (s.r.w.), określonej przez NBP (tj. około 0,6 proc.). Dla przedsięwzięć, które uzyskają efekt ekologiczny w terminie późniejszym wysokość oprocentowania zależy od dochodów gmin i może wynosić od 0,1 do 0,4 s.r.w. Narodowy Fundusz wprowadził tak korzystne zasady finansowania, aby pobudzić działalność inwestycyjną w dziedzinie porządkowania gospodarki ściekowej.
Zakres zadań przewidzianych do finansowania w 2004 roku w ramach 18 programów priorytetowych Narodowego Funduszu umożliwia skuteczną realizację zobowiązań akcesyjnych nie tylko w zakresie poprawy jakości wód, ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, racjonalizacji, rekultywacji terenów poprzemysłowych, a także ochrony przyrody i leśnictwa. Programy te odpowiadają również zasadom udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorstw i są wyszczególnione na naszej stronie internetowej www.nfosigw.gov.pl.
Konieczność zapewnienia przez Narodowy Fundusz znacznych środków na dofinansowanie tych przedsięwzięć, zwłaszcza jeśli uzyskały one wsparcie z funduszy europejskich, ograniczy w tym roku możliwość udzielania pożyczek i dotacji na inne cele.
Narodowy Fundusz nie rezygnuje jednak całkowicie z dofinansowania drobniejszych zadań, które nie mają bezpośredniego wpływu na realizację unijnych zobowiązań. Od kilku lat systematycznie uruchamia specjalne linie kredytowe z własnych środków w Banku Ochrony Środowiska, aby pomóc drobnym inwestorom i osobom fizycznym w realizacji ekologicznych przedsięwzięć. W ramach linii kredytowych można uzyskać środki na zadania związane z budową kanalizacji sanitarnej, małych i przydomowych oczyszczalni ścieków, zagospodarowanie odpadów, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz na inwestycje z zakresu ograniczenia emisji spalin w komunikacji zbiorczej. Wkrótce uruchomionych będzie osiem dalszych linii kredytowych, m.in. na termomodernizację i usuwanie azbestu.
Niezależnie od Narodowego Funduszu wsparcia na realizację inwestycji ekologicznych udzielają także wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, EkoFundusz, Bank Ochrony Środowiska. Ich propozycje korzystnie uzupełniają ofertę NFOŚiGW. Instytucje te tworzą wspólnie zintegrowany system finansowania ochrony środowiska w Polsce, w którym wiodącą rolę odgrywa Narodowy Fundusz, koordynujący wszelkie procesy związane z absorpcją unijnych środków. Aby je jak najlepiej wykorzystać, Narodowy Fundusz od roku ściśle współpracuje w tym zakresie z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Od aktywności samorządów i innych podmiotów zależy, czy wykorzystają wszystkie możliwości finansowe na realizację inwestycji, które mają znaczący wpływ na dalszą poprawę stanu środowiska w Polsce według unijnych standardów. n