Energia – Środowisko
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
nr 63 (7052) 16 marca 2005 r.
Odpady – potrzeba edukacji i dobrych przykładów
Rozmowa z Krzysztofem Bolkiem, prezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisał z wojewódzkimi funduszami Kartę Zasad Współpracy. Jak ta strategia przekłada się na praktyczne działania na terenie województwa małopolskiego?
Jednym z elementów programowych Karty Zasad Współpracy jest Wspólna Strategia Działania Narodowego i Wojewódzkich Funduszy na lata 2005 – 2008. Podstawową misją tej strategii jest rzetelna absorpcja środków unijnych i zapewnienie wymaganego wkładu krajowego w finansowanie przedsięwzięć wspomaganych środkami Unii Europejskiej, między innymi poprzez ujednolicenie kryteriów programowych (kryteria wyboru przedsięwzięć) i programów wspomaganych środkami unijnymi.
W celu zapewnienia podstawowej zasady przyjętej we wspólnej strategii działania NFOŚiGW i wojewódzkich funduszy o zapewnieniu realizacji zobowiązań wynikających z traktatu akcesyjnego do Unii Europejskiej poprzez maksymalną absorpcję nie podlegających zwrotowi środków UE w zakresie inwestycji ochrony środowiska, przygotowano strategię działania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie na lata 2005-2008.
Wartość zadań zgłoszonych i planowanych do realizacji z funduszy UE przez beneficjentów z terenu województwa małopolskiego z udziałem środków WFOŚiGW w Krakowie szacuje się na kwotę 5.272,7 mln zł. Prognozujemy, że w okresie objętym strategią udział środków unijnych w tych przedsięwzięciach wyniesie 3.291,3 mln zł, co stanowi 62,4% wartości zgłoszonych zadań.
Przy założeniu, że beneficjenci pomocy wyłożą kwotę 1.089,23 mln zł (20,66%), a ciężar finansowania pozostałej kwoty dla zapewnienia wkładu krajowego zostanie poniesiony głównie przez Narodowy Fundusz i WFOŚiGW w Krakowie, to planowane wydatki Funduszu na przedsięwzięcia współfinansowane ze środków unijnych w okresie objętym strategią ukształtują się na poziomie 439,8 mln zł, średniorocznie ok. 109,9 mln zł, z czego prawie 259,2 mln zł (58,9%) środków wydatkowane będzie na przedsięwzięcia ochrony wód.
Przykładowo WFOŚiGW w Krakowie, jako instytucja pośrednicząca III stopnia we wdrażaniu Funduszu Spójności na obszarze Małopolski, zajmuje się obecnie 18 aktywnymi projektami. Cztery są złożone do Komisji Europejskiej, z czego dwa uzyskały już decyzję o dofinansowaniu, pozostałe dwa są analizowane. Kolejne cztery projekty minister środowiska skierował do przygotowania aplikacji do Komisji Europejskiej i są na etapie oceny przygotowanych studiów wykonalności (3) lub ich przygotowywania. Trzy projekty, po ocenie Komitetu Sterującego przy Ministrze Środowiska oczekują na decyzję o wprowadzeniu na listę projektów wskazanych przez MŚ do przygotowania aplikacji do KE. Pozostałych siedem projektów zostało przyjętych na podstawie złożonych w 2004 roku wniosków wstępnych (Karta Potencjalnego Przedsięwzięcia do FS) przez WFOŚiGW i przekazanych do NFOŚiGW. Spośród zgłoszonych projektów, 16 dotyczy gospodarki wodno-ściekowej, jeden gospodarki odpadami (Kraków) i jeden ochrony powietrza (Kraków).
Jaka jest struktura wniosków, które przychodzą do WFOŚiGW w Krakowie z prośbą o pomoc?
Wśród wniosków pozytywnie rozpatrzonych w 2004 roku, które zgodnie z obowiązującym prawem mogą uzyskać dofinansowanie ze środków WFOŚiGW, najwięcej dotyczyło opracowań i wdrażania nowych technik i technologii. Są to zadania związane z ograniczeniem zużycia źródeł energii, są wśród nich wnioski z zakresu edukacji ekologicznej oraz przedsięwzięcia związane z ochroną wód, z ochroną powietrza i wreszcie, co uznajemy za sukces, pojawiły się projekty dotyczące wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków.
Taka hierarchia wniosków jest zgodna z priorytetami polityki ekologicznej państwa i województwa małopolskiego. Chciałbym podkreślić, że WFOŚiGW systematycznie i konsekwentnie starał się stwarzać odpowiednie narzędzia, aby osiągnąć ten efekt.
Prawie 60% wniosków to zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, co bardzo dobrze świadczy o ich aktywności w zakresie ochrony środowiska, szczególnie jeżeli uwzględnimy fakt, iż przepisy legislacyjne nakładają coraz więcej obowiązków na samorządy, a nakłady finansowe są niewystarczające.
Dlaczego tak mało wniosków dotyczy zagospodarowania i unieszkodliwiania odpadów?
To rzeczywiście ciągle słaby punkt. Zacznę od zadań najbardziej kosztownych.
W Małopolsce do Funduszu Spójności został przedłożony jedyny aktywny projekt z zakresu gospodarki odpadami przez miasto Kraków i dotyczy jego II etapu. I etap jest obecnie realizowany z wykorzystaniem środków pochodzących m.in. z Funduszu ISPA i obejmuje rozbudowę składowiska odpadów komunalnych Barycz III wraz z kompostownią i linią segregacji odpadów. W ramach tego przedsięwzięcia przygotowano również Studium Wykonalności dla II etapu, na podstawie którego został opracowany wstępny wniosek do Funduszu Spójności pt. „Realizacja II fazy Programu gospodarki odpadami komunalnymi w Krakowie – budowa zakładu termicznego przekształcania odpadów”. Ze względu na konieczność wyjaśnienia wątpliwości dotyczących akceptacji społecznej dla planowanego przedsięwzięcia oraz uregulowania formalności lokalizacyjnych, projekt ten został umieszczony na liście rezerwowej MŚ. Obecnie zostały rozstrzygnięte formalności dotyczące działki, na której zakład termicznego przekształcania odpadów miałby zostać zlokalizowany (miasto uzyskało działkę), natomiast nie są rozstrzygnięte problemy akceptacji społecznej.
I tutaj mamy podstawowy problem. Ciągle jeszcze pokutuje przeświadczenie, że odpady to ekologiczna bomba i wielka uciążliwość. Brakuje wiary, że problem ten w obecnym stanie techniki i technologii jest rozwiązywalny. Potrzeba więc edukacji i dobrych przykładów zrealizowanych i popartych odpowiednią promocją. A także jednoznacznego uświadomienia sobie, że nie mamy innego wyjścia, jak ograniczać ilości odpadów, możliwie maksymalnie wtórnie wykorzystywać i poddawać dalszej bezpiecznej przeróbce z odzyskiem ciepła i energii. Ta świadomość potrzebna jest nam wszystkim, także tym, którzy przygotowują i uchwalają prawo, wdrażają je i egzekwują, oraz potrzebne są wreszcie dobre mechanizmy ekonomiczne w tym zakresie.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Krystyna Radziwon
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie
31-200 Kraków, ul. Kanonicza 12
tel. (012) 422-94-90, fax (012) 422-30-46
e-mail: [email protected]
www.wfos.krakow.pl