Ochrona Środowiska XVII
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 130 (6510) 5 czerwca 2003 r.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Efekty ekologiczne, gospodarcze i społeczne
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, jako osoba prawna został utworzony w czerwcu 1993 roku. Jest elementem kompleksowego systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce.
Wojewódzki Fundusz jest instrumentem regionalnej polityki ekologicznej. Jest ważnym partnerem w realizacji zadań dla jednostek publicznych – w ubiegłym roku wydatki Funduszu w ok. 70% dotyczyły tych jednostek.
W województwie śląskim rocznie przeznacza się ok. 1,2 – 1,5 mld zł (300 – 375 mln EUR) na realizację inwestycji ekologicznych, z tego 20 do 25% stanowi udział środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej: Narodowego i Wojewódzkiego.
Podmiotowość Wojewódzkiego Funduszu w Katowicach dała możliwość samodzielnego, gospodarnego i racjonalnego wykorzystania posiadanych środków.
Na początku działalności, w latach 1993 – 1994, wpływy z opłat i kar stanowiły prawie 100% całości przychodów, aktualnie wynoszą one ok. 40% przychodów. Pozostałe 60% są to zwroty rat pożyczek, odsetki od udzielonych pożyczek i zyski z oprocentowania czasowo wolnych środków finansowych.
W latach 1994 – 2002 w WFOŚiGW w Katowicach wpływy z opłat i kar wyniosły 947,0 mln zł (240 mln EUR), na realizację przedsięwzięć ekologicznych wydatkowane zostało 1793 mln zł (450 mln EUR), ponadto na pokrycie przyszłych zobowiązań oraz na rezerwę zgromadzono 189,5 mln zł (50 mln EUR).
Dofinansowanie zadań następowało w formie zwrotnej i bezzwrotnej.
Zadania dofinansowywane były i są głównie w formie pożyczek – 69% wydatków. Oprocentowanie pożyczek udzielanych przez Wojewódzki Fundusz było i jest nadal wysoce preferencyjne w stosunku do oprocentowania kredytów komercyjnych udzielanych przez banki. Średnie oprocentowanie pożyczek udzielanych przez Fundusz w roku 2002 wyniosło ok. 3%, czyli znacznie poniżej stopy redyskonta weksli.
Pożyczki są częściowo umarzane. Podstawowym warunkiem umorzenia części pożyczki jest terminowe zakończenie realizacji zadania oraz osiągnięcie efektu ekologicznego określonego umową. Środki „uzyskane” z umorzenia pożyczki są przeznaczane na realizację kolejnych zadań ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Wysokość udzielonej pomocy finansowej przez WFOŚiGW w Katowicach na realizację przedsięwzięć proekologicznych wzrasta corocznie – od 74 mln zł (18 mln EUR) w roku 1994 do 306,5 mln zł (77 mln EUR) w roku 2002.
W dotychczasowej działalności Funduszu najwyższe kwoty wydatkowane były na zadania ochrony atmosfery – 692,1 mln zł (170 mln EUR), w dalszej kolejności w znacznej wielkości dofinansowano zadania z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w wysokości 541,8 mln zł (135 mln EUR). Udział wydatków na realizację zadań proekologicznych wg poszczególnych kierunków inwestowania w latach 1994-2002 przedstawia się następująco:
- ochrona powietrza – 43%,
- ochrona wód i gospodarka wodna – 34%,
- gospodarka odpadami – 7%,
- inne – 16%.
W latach 1994-2002 zakończono realizację kilkuset zadań inwestycyjnych realizowanych z udziałem środków Wojewódzkiego Funduszu w Katowicach.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansował łącznie kilkaset projektów związanych z likwidacją uciążliwości przemysłu i jego restrukturyzacją, głównie w energetyce zawodowej, hutnictwie i koksownictwie, a także dla małych i średnich przedsiębiorstw.
W zakresie ograniczenia niskiej emisji zlikwidowano 1122 lokalnych wyeksploatowanych kotłowni opalanych paliwem stałym, zamieniając je na nowoczesne kotły gazowe, olejowe bądź podłączając obiekty do systemu miejskiego ciepłowniczego. Najlepsze projekty w tym zakresie były wspierane dotacjami w ramach konkursów.
Znaczące wsparcie finansowe ze środków Wojewódzkiego Funduszu uzyskały zadania z zakresu ochrony przyrody, w szczególności lasów – przebudowa drzewostanów i zalesianie nieużytków.
Wojewódzki Fundusz kierował znaczne środki finansowe na realizacje programów i działań w zakresie edukacji ekologicznej. Dofinansowywano ponadto regionalny system monitoringu środowiska, prace naukowo-badawcze oraz profilaktykę zdrowotną dzieci, z rejonów na których występują przekroczenia norm środowiskowych.
Fundusz zdobywa doświadczenia w administrowaniu środkami zagranicznymi. Rząd Szwajcarii przeznaczył 5,0 mln zł na realizację projektu „Obniżenie emisji do powietrza poprzez zastosowanie lub wykorzystanie niskoemisyjnych źródeł ciepła opalanych węglem ma terenie województwa śląskiego”. Równolegle, Wojewódzki Fundusz przeznaczył na ten cel 5,0 mln zł.
Wojewódzki Fundusz angażuje się w działania dla pozyskania i wykorzystania środków z funduszu ISPA na realizację zadań w województwie śląskim. Fundusz współdziała w zapewnieniu finansowego wkładu strony polskiej. Podpisane są umowy przedwstępne z gminami: Gliwice, Ruda Śląska, Rybnik na kwotę 161 mln zł (40 mln EUR). Zaangażowanie Funduszu ISPA w tych przedsięwzięciach wynosi łącznie 562,4 mln zł (140 mln EUR).
Fundusz zdecydował także o finansowym wsparciu realizacji 7 gminnych projektów z SAPARD-u.
Wojewódzki Fundusz zaangażował się w prace związane z sporządzeniem wstępnej listy projektów przewidzianych do finansowania z Funduszu Spójności. Z przedstawionej przez Wojewódzki Fundusz listy projektów – 19 znajduje się w indykatywnym wykazie inwestycji w zakresie ochrony środowiska.
W roku 2003 pomoc finansowa Wojewódzkiego Funduszu wyniesie 327 mln zł (ok. 80 mln EUR). Dotacje wyniosą 82,0 mln zł (20 mln EUR), pożyczki – 191,0 mln zł (48 mln EUR), umorzenia – 50,0 mln zł (12 mln EUR). Na inne formy wsparcia przeznaczonych zostanie 4,0 mln zł.
Najwięcej środków finansowych przeznaczonych zostanie na zadania z zakresu ochrony wód – 106 mln zł. W zakresie ochrony powietrza przewiduje się dofinansowanie zadań w wysokości 73,5 mln zł (18 mln EUR) dla ograniczenia tzw. niskiej emisji.
Działania Wojewódzkiego Funduszu, poza efektami ekologicznymi, mają wpływ m.in. na rozwój gospodarczy (w tym na wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu), rozbudowę i modernizację infrastruktury, a także ograniczanie bezrobocia w wyniku wspierania inwestycji gmin i podmiotów gospodarczych.
CD