Energia XXXVIII / Ochrona Środowiska XX
Dodatek promocyjno-reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 64 (6747) 16 marca 2004 r.
Francuskie doświadczenia
Wypowiedź Patricka Gautrat, ambasadora Francji w Polsce
Ustawodawstwo francuskie jest w swoim duchu zgodne od długiego czasu z dyrektywą IPPC, jako że zasada ujednolicenia zezwoleń sięga roku 1810 (dekret cesarski z 15 października 1810 r. o manufakturach i warsztatach, które wydzielają gazy i zapachy szkodliwe).
Dostosowanie prawa francuskiego do tej dyrektywy odbyło się poprzez ustawy i przepisy wykonawcze. Stanowią one przedmiot artykułów kodeksu ochrony środowiska od 22 września 2000 r.
Ogólnie można stwierdzić, że zintegrowane podejście do problemu jest zapisane w tych ustawach i dotyczy instalacji, które mogą stanowić zagrożenie lub niedogodności bądź dla bliskiego otoczenia, zdrowia, bezpieczeństwa, zdrowia publicznego, rolnictwa, ochrony przyrody i środowiska, bądź też dla konserwacji miejsc i zabytków historycznych.
We Francji, dla każdej instalacji, procedura zezwoleń przewiduje, że badanie jej wpływu na środowisko uzasadnia wybór technologii, w oparciu o najlepsze dostępne środki techniczne (BAT). Badanie stanowi część dokumentacji przedstawianych do konsultacji lokalnych. Przepisy obowiązujące użytkownika nie ograniczają się do oceny zastosowanych metod, ale także analizują osiągnięcia instalacji.
Zintegrowana koncepcja posuwa się we Francji dalej niż to przewiduje dyrektywa IPPC. Zezwolenia są wydawane placówkom przemysłowym przez te same instancje władzy z tytułu ochrony środowiska i z tytułu potencjalnego ryzyka. Tak więc, użytkownik musi nie tylko prowadzić badania wpływu instalacji na środowisko, ale także badania zagrożeń.
Poza podstawową zasadą – kto zanieczyszcza, ten płaci – wprowadzone zostały przepisy mające pomóc przedsiębiorstwom w inwestowaniu w ochronę środowiska. Polegają one na pomocy podatkowej (wyjątkowa amortyzacja w okresie 12 miesięcy, zwolnienie z podatku zawodowego), lub na pomocy bezpośredniej dla inwestycji, na przykład w zmniejszaniu zanieczyszczenia wody i powietrza.
O ile we Francji jedynie państwo posiada kompetencje ustawodawcze dotyczące instalacji klasyfikowanych, o tyle zarządzanie środowiskiem, a szczególnie środowiskiem przemysłowym, jest jedną z dziedzin, której towarzyszy informacja i konsultacja. Różne są metody prowadzenia tych konsultacji: są to lokalne komisje informacyjne i nadzorcze (CLIS – ponad 300 CLIS powstało w tym roku) i stałe sekretariaty dla zapobiegania zanieczyszczeniom przemysłowym (SPPPI) pozwalające określić kierunki lokalnej polityki zapobiegania ryzyku i zanieczyszczeniom przemysłowym.
Francja ma duże doświadczenie we współpracy z sektorem prywatnym, zwłaszcza w dziedzinie dystrybucji i uzdatniania wody. Historia tej współpracy sięga XIX wieku. Dzięki tej długiej tradycji firmy francuskie z sukcesem świadczą usługi na rzecz społeczności lokalnych w wielu dziedzinach (utrzymania czystości, transportu, dostaw energii). Również za granicą – przedsiębiorstwa francuskie są obecnie światowym liderem w dziedzinie dostaw i uzdatniania wody. Są one obecne także w Polsce, np. firma Saur od początku lat 90. z powodzeniem świadczy usługi w Gdańsku. Udział wody spełniającej normy UE w całej masie wody podawanej odbiorcom w Gdańsku wzrósł z 8% w 1992 r. do prawie 90% w 2002 r. Jej cena – 2,59 zł/m3 jest bliska średniej krajowej – 2,50 zł/m3.
Od ponad 200 lat miasta francuskie korzystają z usług firm prywatnych dostarczających wodę pitną. O ile w 1938 r. 28 proc. ludności korzystało z wody dostarczonej z sieci obsługiwanych przez prywatnych inwestorów, to w 2000 r. już 80 proc.
Najbardziej istotnym elementem funkcjonowania partnerstwa publiczno-prywatnego jest łączenie sektora prywatnego z nadrzędną rolą władz lokalnych. Władza lokalna odpowiedzialna jest za dostawę wody pitnej i oczyszczanie ścieków (także wysokość opłat), nawet jeśli te usługi są świadczone przez firmy prywatne. Opłaty za dostawę wody są poddawane konsultacji społecznej, a zawieranie kontraktów jest uregulowane szczegółowymi przepisami. Kolejne ustawy pozwoliły zagwarantować ich przejrzystość oraz doprowadziły do ustalenia zobowiązań społeczności lokalnych i firm prywatnych. n