Jakość IX
Światowy Dzień Jakości, 9 listopada,
Europejski Tydzień Jakości, 6-12 listopada
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 261 (5731) 08 listopada 2000 r.
Kreowanie jakości
Rozmowa z Wojciechem Henrykowskim, dyrektorem Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji
Panie dyrektorze, jakie są najważniejsze działania dla polskich przedsiębiorstw w zakresie jakości w okresie poprzedzającym przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.
Polska jest w przededniu uzyskania pełnego członkostwa w Unii Europejskiej. Ale już obecnie polskie przedsiębiorstwa muszą konkurować, oferując swoje wyroby i usługi na rynku krajowym i na rynkach europejskich i pozaeuropejskich. Tylko firmy oferujące wyroby i usługi najwyższej jakości po dostępnych cenach mogą liczyć na stałych klientów i odnosić sukcesy w walce z konkurentami.
Tylko organizacje inteligentne, samouczące się i samodokształcające, dążące do doskonałości i nastawione na klienta przetrwają w sytuacji globalizacji gospodarki i stałego wzrostu konkurencji i wymagań klientów.
Aby firma mogła się stale doskonalić musi posiadać świadome i kompetentne, kierownictwo oraz świadomych, kompetentnych pracowników. Dla osiągnięcia tego celu należy stosować nowoczesne metody zarządzania i filozofię TQM.
Pierwszym krokiem prowadzącym do doskonalenia zarządzania firmą jest wdrożenie i stosowanie systemu jakości zgodnego z wymaganiami jednego z modelu norm ISO serii 9000:1994, za chwilę ISO 9000:2000.
Wiele firm rozszerza systemy jakości w kierunku zintegrowanych systemów jakości wynikających z dalszych norm np. dotyczących środowiska (ISO 14001), bezpieczeństwa (PN-N 18001:1999), a także wymagań dla określonych badań, np. normy serii EN 46000 dotyczącej systemów jakości w sektorze medycznym EN 729 dotyczącym konstrukcji spawanych, AQAP dotyczących systemów jakości u poddostawców dla wojska.
W sektorze motoryzacyjnym stosowane są systemy spełniające wymagania QS 9000 czy VDA 6.1, a także ISO/TS 16949.
Często posiadanie wdrożonego i certyfikowanego systemu zarządzania jest warunkiem uczestnictwa w przetargu bądź podpisania kontraktu.
Należy podkreślić, że wymagania te są nie tylko stosowane w obszarze dobrowolnym w relacji przedsiębiorstwo-klient, ale także w obszarze regulowanym (obowiązkowym). Przy ocenie wyrobu na zgodność z dyrektywami w krajach Unii Europejskiej w trzech przypadkach (moduły D, E i H) wdrożenie i utrzymywanie systemu zarządzania warunkuje wprowadzenie wyrobu na rynek.
Jaka jest rola i zadania Centrum w zakresie wspomagania w tym obszarze polskich przedsiębiorstw?
Realizując politykę stałego pogłębiania wiedzy w zakresie doskonalenia kadr dla potrzeb polskiej gospodarki, PCBC organizuje szkolenia w zakresie znajomości przepisów krajowych, europejskich i międzynarodowych dotyczących systemu oceny zgodności, a także nowoczesnych metod zarządzania.
Ta działalność jest prowadzona i będzie rozwijana. Blisko 20 tysięcy osób zostało już przeszkolonych na wielu typach szkoleń organizowanych we współpracy z ekspertami zagranicznymi.
W 1998 roku Centrum uzyskało upoważnienie od Europejskiej Organizacji Jakości (EOQ) do prowadzenia szkoleń wg programu tej organizacji i wydawania certyfikatów europejskiego auditora jakości i europejskiego menedżera jakości.
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji jako jednostka certyfikująca systemy zarządzania prowadzi certyfikację systemów jakości wdrożonych w przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych na podstawie norm i wymagań takich jak: ISO 9001/9002/9003, ISO 14001, EN 46000, PN 18001 itd. Z naszych usług w tym zakresie skorzystało już blisko 600 polskich i zagranicznych przedsiębiorstw działających w Polsce. Wiele z nich wdrożyło i certyfikowało w PCBC zintegrowane systemy zarządzania.
Panie dyrektorze, jaki jest aktualny stan działań w zakresie wprowadzania systemu oceny zgodności zgodnego z systemem funkcjonującym w Unii Europejskiej.
Wprowadzona nowelizacja ustawy o badaniach i certyfikacji z 3 kwietnia 1993 roku była kolejnym krokiem w zbliżaniu krajowego systemu nie tylko badań i certyfikacji, ale całego systemu oceny zgodności, do wymagań europejskich. Ustawa obowiązuje w okresie przejściowym, do czasu uregulowania nową ustawą o krajowym systemie oceny zgodności spraw akredytacji, certyfikacji, deklaracji producenta itp. w Rzeczypospolitej Polskiej.
Koniecznym warunkiem funkcjonowania przyszłego systemu oceny zgodności w Polsce jest wdrożenie na podstawie ustawy o akredytacji, ocenie zgodności i zmianie niektórych ustaw z dnia 28 kwietnia 2000 r. (Dz.U. nr 43) do prawa polskiego dyrektyw, przeniesienie unijnych procedur oceny zgodności, tzw. modułów, wraz z całą infrastrukturą jednostek notyfikowanych, transpozycja dyrektyw „horyzontalnych” oraz stworzenie sprawnego systemu nadzoru rynku i przeniesienie do zbioru norm polskich zharmonizowanych norm europejskich.
Przygotowanie infrastruktury systemu notyfikacji (w okresie przejściowym: desygnacji) będzie procesem złożonym obejmującym: określenie władz notyfikujących i trybu notyfikacji (desygnacji), praw i obowiązków jednostek notyfikowanych i władz notyfikujących, dostosowanie polskich jednostek notyfikowanych do współpracy w ramach europejskich struktur koordynacyjnych między krajowymi jednostkami notyfikowanymi. Z uwagi na fakt, że kryteria akceptacji jednostek kandydujących do notyfikacji coraz bardziej zbliżają się do warunków akredytacji, techniczny aspekt oceny jednostek kandydujących do notyfikacji będzie realizowany przez przyszłe Polskie Centrum Akredytacji (PCA), które powstanie po przekształceniu obecnego Centrum na dwie niezależne organizacje – krajową jednostkę akredytującą PCA (Polskie Centrum Akredytacji) i PCBC (Polskie Centrum Badań i Certyfikacji) jako jednostkę certyfikującą. PCA powinno także zająć się koordynowaniem współpracy między polskimi jednostkami na szczeblu krajowym, a także między jednostkami polskimi i jednostkami z Unii Europejskiej działającymi w ramach sieci koordynacyjnych jednostek notyfikowanych.
Pilnego charakteru nabiera również przyspieszenie prac związanych z włączeniem do zbioru Polskich Norm, europejskich norm zharmonizowanych. Jest to niezbędny warunek funkcjonowania dyrektyw „nowego podejścia” w Polsce. Wiąże się to z faktem, że w procedurach wspólnotowych występuje w wielu przypadkach deklaracja producenta, składana na zgodność z europejskimi normami zharmonizowanymi.
Stworzenie skutecznego systemu nadzoru rynku, istniejącego równolegle do systemu notyfikacji i oceny zgodności jest zasadniczym instrumentem wdrożenia nie tylko dyrektyw „nowego podejścia”, ale także pozostałych dyrektyw dotyczących jednolitego rynku. W odróżnieniu od jednostek oceny zgodności, które działają przed wprowadzeniem wyrobu na rynek, jednostki nadzoru rynku interweniują po tym fakcie. Celem nadzoru rynku jest zagwarantowanie, że postanowienia dyrektyw będą respektowane na terenie całej Wspólnoty.
Zorganizowanie służb nadzoru rynku jest zadaniem władz państwowych. Służby te powinny być wyposażone w środki oraz posiadać wiedzę techniczną z zakresu dyrektyw, umożliwiające im wykonywanie kontroli zgodności wyrobów z kryteriami dyrektyw, niezależnie od jednostek notyfikowanych.
Jak powinien wyglądać w Polsce, pana zdaniem, obszar certyfikacji dobrowolnej?
W odniesieniu do certyfikacji w obszarze dobrowolnym, należy kontynuować jej rozwój w Polsce, ponieważ podnosi ona konkurencyjność polskich towarów. Przykładem takiej certyfikacji jest prowadzona przez PCBC certyfikacja na znak jakości „Q” i „EKO – znak”, certyfikacja systemów jakości i systemów ochrony środowiska. Dotychczasowy obowiązkowy znak bezpieczeństwa „B” może stać się dobrowolnym znakiem bezpieczeństwa dającym dodatkowe gwarancje w stosunku do oznaczenia CE, podobnie jak stało się to np. ze szwedzkim znakiem SEMKO.
Prowadzone równolegle do tych działań starania o uznanie polskich znaków za granicą, co w pewnym zakresie zostało już zapoczątkowane w przypadku znaku „B” i polskich certyfikatów systemu jakości, ułatwi polskim przedsiębiorstwom i wyrobom dostęp na rynki krajów Unii Europejskiej i nie tylko.
W tej perspektywie, rozwijanie systemu certyfikacji dobrowolnej w Polsce oraz dostosowywanie go do warunków konkurencji w Unii Europejskiej pełni nie mniej istotną rolę co dostosowywanie prawa w obszarze regulowanym.
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji zaprasza wszystkich zainteresowanych uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego wdrożenie i funkcjonowanie systemu zarządzania. Oferujemy certyfikat PCBC a także IQNet (Międzynarodowa Sieć Certyfikująca) uznawany przez wszystkich uczestników tej organizacji z 28 krajów, w tym z krajów Unii Europejskiej.
Panie dyrektorze, na zakończenie rozmowy chciałbym złożyć na pana ręce serdeczne gratulacje z okazji otrzymania Honorowej Polskiej Nagrody Jakości i proszę o krótkie przedstawienie roli i znaczenia Polskiej Nagrody Jakości dla polskich przedsiębiorstw.
Chciałbym podkreślić, że dostosowanie krajowego systemu oceny zgodności do wymagań UE, a także wdrożenie systemów zarządzania jest szansą dla polskich przedsiębiorstw i ważnym krokiem w kierunku doskonalenia firm. Tylko firmy dążące do doskonałości, samodoskonalące się, stale ulepszające metody zarządzania, stosujące filozofię TQM będą stale obecne na rynku i będą konkurencyjne.
Polska Nagroda Jakości oparta na europejskim modelu doskonałości (EFQM) jest wyróżnieniem i ważnym elementem promocji, potwierdzającym szczególne zaangażowanie firm w sprawę stałego podnoszenia jakości.
Dziękuję za rozmowę.
Marek Arciszewski
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
02-699 Warszawa, ul. Kłobucka 23a
tel. (022) 857-99-16, 647-10-71
fax (022) 647-12-22
e-mail: [email protected]
www: http://www.pcbc.gov.pl
Informacja o Polskim Centrum Badań i Certyfikacji