Energia – Środowisko – Infrastruktura
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
21 marca 2006 r.

Sposób na sfinansowanie komunalnych inwestycji

Obligacje przychodowe

Rozmowa z Błażejem Borzymem, szefem Pionu Skarbu w Banku Pekao SA
i Maciejem Lewandowskim, dyrektorem w Biurze Finansowania Długiem i Finansowania Strukturalnego w Citibank Handlowy,
przedstawicielami organizatorów Programu Emisji Obligacji Przychodowych MWiK

Nowatorskie rozwiązania w emisji obligacji w Polsce Michał Gąsior, kierujący Wydziałem Rynków Dłużnych Banku Pekao SA: – Rozwój rynku mierzy się nie tylko wzrostem jego wielkości, ale również zmianą i ewolucją stosowanych rozwiązań. Emisję obligacji przychodowych dla Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Bydgoszczy można bez żadnej przesady uznać za otwarcie nowego rozdziału w rozwoju tego rynku. Jest to pierwszy przypadek zastosowania takiego rozwiązania w historii rynków finansowych w Polsce. W tym przedsięwzięciu Bank Pekao SA pełnił rolę administratora. Jacek Dąbrowski, Wydział Rynków Dłużnych Banku Pekao SA: – W procesie obligacji bank bierze udział między innymi w ustalaniu taryf oraz prowadzi specjalny, wymagany ustawą, rachunek przychodów. Nowością jest tu również powołanie zgromadzenia obligatariuszy. Gremium to może podejmować określone decyzje dotyczące emisji obligacji. Alina Wołoszyn, dyrektor Departamentu Finansowania Długiem w Citibank Handlowy: – Wśród wielu innowacyjnych rozwiązań można wymienić wykup obligacji w ratach, dzięki temu ich spłata jest łatwiejsza i bardziej dopasowana do cyklu finansowego w przedsiębiorstwie. Kolejną zaletą jest długi okres wykupu. Rata za ostatni okres będzie płatna dopiero w kwietniu 2024 r. Jest to tym samym najdłuższa obligacja wyemitowana przez przedsiębiorstwo w Polsce. Naszym celem, jako organizatora i dealera, jest udostępnienie tych obligacji jak najszerszej liczbie inwestorów. n

Bydgoski Program Rozwoju Usług Wodociągowych i Kanalizacji będzie finansowany m.in. przez obligacje przychodowe. Obaj panowie uczestniczyliście w organizacji programu emisji tych obligacji przez Miejskie Wodociągi i Kanalizację w Bydgoszczy. Wyjaśnijmy: czym są obligacje przychodowe?

Maciej Lewandowski: Obligacje przychodowe zostały wprowadzone do ustawy o obligacjach w 2001 roku. Ich podstawowym celem jest umożliwienie podmiotom sektora publicznego uzyskiwania znacznych środków na realizację projektów infrastrukturalnych. Obligacje przychodowe, jak sama nazwa wskazuje, są spłacane i zabezpieczone przychodami generowanymi przez wybudowaną lub zmodernizowaną infrastrukturę w bardzo długim okresie. Długoterminowy charakter tego instrumentu pozwala bezpiecznie spłacić zadłużenie nawet przy niewielkich wpływach z inwestycji. Kluczową jednak sprawą dla emitenta i inwestora jest oszacowanie stabilnego poziomu tych przychodów i ich zmienności.

Kto może emitować tego typu obligacje?

Błażej Borzym: Zgodnie ze wspomnianą już ustawą, obligacje przychodowe mogą być emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, spółki z większościowym udziałem jednostek samorządu terytorialnego działające w szeroko rozumianym segmencie użyteczności publicznej, a także spółki wykonujące zadania użyteczności publicznej na podstawie koncesji lub zezwoleń. Jak wiemy, celem takich podmiotów nie jest generowanie zysku, dlatego zwykle mają trudniejszy dostęp do długoterminowego finansowania. Jednocześnie potrzeby inwestycyjne dotyczące infrastruktury są ogromne i wielokrotnie przewyższają możliwości obsługi i spłaty tradycyjnych kredytów czy niezabezpieczonych obligacji.

Czy takie rozwiązania w zakresie finansowania inwestycji komunalnych są popularne w innych krajach?

ML: Najbardziej rozwiniętym rynkiem obligacji przychodowych są Stany Zjednoczone. W 2004 roku wyemitowano obligacje o wartości 230 miliardów dolarów, których zadaniem było sfinansowanie przedsięwzięć w dziedzinie edukacji, transportu, użyteczności publicznej i infrastruktury mieszkaniowej. Głównymi nabywcami tych instrumentów są fundusze emerytalne i inwestycyjne, a także ze względu na ulgi podatkowe osoby fizyczne. W pracy nad transakcją realizowaną dla MWiK korzystaliśmy z doświadczenia naszych kolegów z Citigroup w USA.

Dlaczego warto finansować inwestycje infrastrukturalne poprzez emisję obligacji przychodowych? Jakie korzyści ma gmina lub spółka komunalna z pozyskania tych środków?

BB: Weźmy konkretny przykład MWiK. Naszym celem w realizacji tej transakcji było pozyskanie długoterminowego finansowania na realizację kompleksowego programu inwestycyjnego bez angażowania budżetu miasta. Warto zwrócić uwagę na skalę programu emisji – 600 mln zł, która odpowiada około 80% dochodów budżetu miasta Bydgoszczy. Sfinansowanie takiej inwestycji bezpośrednio z miejskiej kasy byłoby niemożliwe lub bardzo ograniczyłoby jakąkolwiek inną działalność inwestycyjną samorządu.

Jest to typowa sytuacja dla samorządów, kiedy realizacja jednego kompleksowego projektu inwestycyjnego (wodociągi i kanalizację buduje się raz na kilkadziesiąt lat) wymaga środków, które są niemożliwe do wygospodarowania w budżecie danego roku. Rozłożenie realizacji takiego projektu na wiele lat jest potencjalnym rozwiązaniem, jednak wówczas wzrastają zarówno koszty projektu, jak i cena usług – mniejsza początkowo liczba odbiorców oznacza niższe wykorzystanie majątku i tym samym wzrost ceny jednostkowej usługi.

ML: Dla inwestycji w sektorze wodno-kanalizacyjnym kluczowe są także terminy realizacji dyrektyw unijnych w zakresie ochrony środowiska. Wszystko to sprawia, że pewnych inwestycji nie można dłużej odkładać. Dylemat, przed którym stoją samorządy można porównać do budowy domu: czy wygospodarować pieniądze co roku i budować jedno pomieszczenie rocznie, czy wyemitować obligacje i wybudować dom w krótkim czasie, a następnie spłacać dług przez wiele lat z dodatkowych przychodów.

Przypadek MWiK i miasta Bydgoszcz pokazuje, jak można zrealizować bardzo ambitne pomysły i jeszcze uzyskać ponad połowę środków na realizację z funduszy unijnych.

A co z gminami, które nie mają wydzielonej infrastruktury komunalnej, a planują inwestycje?

ML: Tak jak mówiliśmy wcześniej, gminy mogą emitować obligacje przychodowe, a co więcej, zadłużenie z tego tytułu nie jest brane pod uwagę przy wyliczaniu wskaźników zadłużenia gminy zgodnie z ustawą o finansach publicznych. W tym przypadku możemy zatem mówić o tzw. finansowaniu pozabilansowym. Jedynym wymogiem jest określenie przedsięwzięcia i przychodów służących do spłaty tego zobowiązania.

Jakie warunki musi spełnić gmina lub jej spółka, aby emitować obligacje przychodowe?

BB: O warunkach ustawowych już mówiliśmy wcześniej. Jednocześnie pamiętajmy, że nabywcy obligacji będą oceniali ryzyko danego podmiotu i danej inwestycji. Zatem im lepsze postrzeganie tego ryzyka, tym lepsze warunki finansowe (niższy koszt, dłuższy okres spłaty) będzie można uzyskać.

Z naszego doświadczenia przy tym pionierskim projekcie wynika, że spółka musi realizować jasno określoną strategię biznesową, nakierowaną na klienta i unowocześnianie przedsiębiorstwa. Ze względu na bardzo ambitne plany inwestycyjne MWiK musiał wykazać się doświadczeniem przy wdrażaniu poprzednich projektów inwestycyjnych.

Równocześnie ustawa o obligacjach nakłada na emitentów dosyć szerokie obowiązki informacyjne, głównie odnośnie wydatkowania środków i przychodów z danego przedsięwzięcia. Dlatego konieczne jest, aby dział finansów lub controllingu był przygotowany do dostarczania szczegółowych informacji nt. projektu.

ML: W przypadku spółek komunalnych istotne jest również wsparcie ich właściciela – gminy lub miasta. Może zarówno chodzić o bezpośrednie wsparcie finansowe, jak też o ułatwienia w procedurach administracyjnych, zobowiązania do równego traktowania potencjalnych konkurentów itp.

Kto kupił obligacje emitowane przez MWiK, jakimi środkami dysponują potencjalni inwestorzy?

BB: Wśród nabywców pierwszej transzy znajdują się fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe, które szukają długoterminowych bezpiecznych lokat, a także banki pełniące w tej transakcji rolę inwestorów stabilizacyjnych.

Potencjalni inwestorzy dysponują środkami około 150 miliardów złotych (fundusze emerytalne – ok. 60 mld, towarzystwa ubezpieczeniowe – ok. 50 mld i fundusze inwestycyjne – ok. 40 mld). To olbrzymia kwota i oczywiście nie jest możliwe, aby całość została ulokowana w te obligacje, ale nawet 10% tych środków przekracza kwotę oczekiwanego finansowania własnego w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną w latach 2006-2015.

Emisja obligacji MWiK przeszła ocenę kredytową agencji ratingowej Fitch Ratings i uzyskała ocenę na poziomie inwestycyjnym. Jakie korzyści są z tym związane?

ML: Inwestorzy tacy, jak fundusze emerytalne, chcą mieć wysoką pewność, że środki powierzone im przez przyszłych emerytów, zostaną zwrócone w terminie. W tym celu wyspecjalizowane agencje ratingowe, takie jak Fitch Ratings, przeprowadzają ocenę wiarygodności kredytowej, badając potencjał biznesowy i finansowy spółki lub/i gminy.

Agencje stosują metodologię i system ocen, która pozwala na porównanie spółek i gmin w różnych krajach. Nasze banki doradzały MWiK w procesie uzyskania ratingu. W listopadzie 2005 Fitch Ratings przyznał długoterminową międzynarodową oceną na poziomie inwestycyjnym BBB-, równą ocenie miasta Bydgoszczy.

Rating inwestycyjny wpływa na poszerzenie potencjalnego grona nabywców obligacji, ale także niesie ze sobą efekt marketingowy w postaci obecności w elitarnym gronie najlepszych kredytobiorców w Polsce. MWiK jest pierwszą spółką z branży wodno-kanalizacyjnej w Polsce i Europie Środkowej, której obligacje uzyskały ocenę wiarygodności kredytowej międzynarodowej agencji ratingowej.

Jaką rolę odegrały władze miasta w tym przedsięwzięciu?

BB: Jednym z priorytetów miasta Bydgoszczy i regionu jest poprawa infrastruktury i jakości życia mieszkańców. Projekty realizowane przez MWiK wpisują się w tę strategię. Miasto od początku traktowało ten projekt priorytetowo i wspierało spółkę przez cały czas pracy nad finansowaniem. Obecność przedstawicieli miasta na spotkaniach z agencją ratingową i inwestorami pozytywnie wpływa na percepcję ryzyka tych projektów.

W jaki sposób banki mogą wspomóc beneficjentów w pozyskaniu tego typu finansowania i wykorzystaniu funduszy unijnych?

ML: W przedsięwzięciu, o którym rozmawiamy, udało nam się połączyć oczekiwania emitenta, pozyskując znaczące środki na korzystnych warunkach, oczekiwania gminy, by projekt został zrealizowany w terminie, a ceny usług były na odpowiednim poziomie, a także oczekiwania inwestorów odnośnie wysokiej jakości przychodów stanowiących o bezpieczeństwie zainwestowanych środków w perspektywie 18 lat.

Nasze banki wykorzystały w tej transakcji wieloletnie doświadczenia. Bank Pekao SA od ponad 10 lat jest aktywny na rynku emisji obligacji komunalnych. Doskonale zna specyfikę polskiego rynku i polskich samorządów. Citibank Handlowy jest liderem rynku obligacji korporacyjnych i częścią największej globalnej instytucji finansowej, o szerokim międzynarodowym doświadczeniu.

BB: Uważamy, iż obligacje przychodowe są dobrą i perspektywiczną formą finansowania inwestycji. Usuwają bariery w pozyskaniu środków własnych, niezbędnych przy współfinansowaniu projektów ze środków unijnych, tym samym inwestycje takie można realizować szybciej i na większą skalę. Środki z UE mają ograniczony czas wykorzystania i mogą przepaść bezpowrotnie. W tej chwili uważamy, iż kluczowe jest przygotowanie przez gminy jak największej liczby dobrych projektów inwestycyjnych.

Ich realizacja pozwoli nam dorównać do poziomu Unii Europejskiej. Z naszym doświadczeniem jesteśmy w stanie pozyskać współfinansowanie na wiele projektów.

ML: Obligacje przychodowe są nowatorską formą finansowania na naszym rynku. Skorzystanie z niej przez MWiK jest potwierdzeniem, iż jednostki i przedsiębiorstwa samorządowe są nowocześnie zarządzane, a ich pracownicy są dobrze przygotowani do efektywnego i elastycznego zarządzania finansami i inwestycjami.

BB: Emisja obligacji przez MWIK pozwoliła zdobyć nowe doświadczenia i sprawdzić w praktyce wiele rozwiązań prawnych i finansowych – nie tylko zresztą nam, bankom – ale również MWiK i miastu Bydgoszcz. Efekt jest, jak widać, bardzo dobry. Cieszy nas, iż zaufano naszym doświadczeniom.

Dziękuję za rozmowę.

MM

Energia – Środowisko – Infrastruktura
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
21 marca 2006 r.

A way to finance municipal investments

Revenue Bonds

Interview with Błażej Borzym, Director of Treasure Department, Bank Pekao SA and Maciej Lewandowski, Director of Debt and Structural Financing Bureau, Citibank Handlowy – representatives of MWiK’s Revenue Bond Programme organizers.

Innovative solutions of bond issue in Poland Michał Gąsior, Head of Debt Markets Department, Bank Pekao SA Market development is measured not only in terms of volume increase but also by evolution and introduction of new market solutions. Revenue bonds issued by Miejskie Wodociągi i Kanalizacja in Bydgoszcz may be easily viewed as a new chapter in debt market development. This is the first time that this financing tool has been employed in Poland. Bank Pekao SA fulfilled the role of an administrator in this transaction. Jacek Dąbrowski, Debt Markets Department, Bank Pekao SA In bond issue the bank is in charge of i.a. setting tariffs and keeping a special, legally required, income account. What is new in this case is the creation of a bondholder assembly which takes decisions with relation to bond issue. Alina Wołoszyn, Director of Debt Financing Department, Citibank Handlowy One of many innovative solutions is bond redemption by instalments. This way of redeeming bonds is easier, fits better to the company’s financial cycle and additionally ensures a long payback period. The final instalment will be payable only in April 2024. This is the longest bond issued by any company in Poland. As an arranger and dealer, our goal is to make these bonds available to as many investors as possible. n

The Bydgoszcz Programme for Development of Water and Sewage Services will be financed, among others, by revenue bonds. Both of you participated in arranging the revenue bond issue by Miejskie Wodociągi i Kanalizacja in Bydgoszcz (MWiK). Let us clarify: what are revenue bonds?

Maciej Lewandowski: Revenue bonds were introduced to the Act on Bonds in 2001. Their main purpose is to allow public sector entities to obtain considerable resources for infrastructure investments. Revenue bonds, as the name suggests, are repaid and secured by income generated by the constructed and modernized infrastructure over a very long time. The long-term aspect of this tool allows for secure debt payback even at low investment income. However, of key importance for the issuer and the investor alike is to assess a stable level and variability of this income.

Who can issue this type of bonds?

Błażej Borzym: In line with the mentioned Act, revenue bonds may be issued by local units of government, companies active in the public sector (in the broad meaning of this term) whose major shareholders are local units of government, and companies which provide public services under licences and permits. Since, as we know, such entities do not aim at generating income, it is usually more difficult for them to access long-term financing. At the same time, the demand for infrastructure investments is huge and usually exceeds their capability to service and pay back traditional loans or unsecured bonds.

Are such solutions for financing municipal investments popular in other countries?

ML: The most mature revenue bond market is the United States where in 2004 the value of bonds issued to finance projects in education, transport, public utilities and residential housing reached 230 billion USD. The main bond acquirers are pension and investment funds but also, due to tax relief, natural persons. While preparing the transaction for MWiK, we drew upon experience of our colleagues from Citigroup in the USA.

Why is it worth financing infrastructure investments through revenue bonds? What are the benefits for the municipality or the municipal company from obtaining these resources?

BB: Let us look at the MWiK example. In the case of this transaction our goal was to obtain long-term financing for a concrete investment project without involvement of the city budget. It is worth noting that the value of bond issue programme is 600 million PLN which accounts for around 80% of the budget income for Bydgoszcz. The city alone would not have been able to fully finance the project without limiting other investments.

This is a typical situation facing local authorities when a comprehensive investment (waste and sewage system is built once every several decades) requires resources that are beyond their financial capability. Spreading the investment over many years is a potential solution but it leads to increase in both project costs and service charges – fewer customers at the beginning of the investment leads to a limited use of assets which, in turn, increases service charges.

ML: In the case of water and sewage investments, of key importance are also implementation deadlines of EU environmental directives. This means that certain investments should not be postponed. The dilemma for local governments may be compared to that which is faced while constructing a house: should we save up money to construct one room a year or issue bonds and construct the whole house in a short time and then repay the debt in the long term from additional income.

The example of MWiK and the city of Bydgoszcz shows how to realize ambitious ideas and finance over half of the investment through EU funds.

And what about municipalities which did not separate infrastructure but plan investments?

ML: As we have said earlier, revenue bonds may be issued also by municipalities. What is more, in line with the Act on Public Finance, this type of debt is not taken into account while calculating debt indexes. In this case we can talk about the so-called extra-budgetary financing. The only requirement is to define the project and identify revenue necessary to pay it back.

What conditions must the municipality or the municipal company meet to issue revenue bonds?

BB: We have already spoken about legal requirements but we should also remember that bond buyers will assess risk of a given entity and investment. Thus, the lower the perceived risk, the better the financing conditions (lower cost, longer payback term).

We can say from the experience gained during this pioneer project that a company must pursue a clearly formulated business strategy aimed at improving business performance and meeting customer expectations. Since MWiK’s investment plans were very ambitious, the company had to prove its experience in implementing other investment projects.

At the same time, the Act on Bonds imposes broad obligations on bond issuers mainly with regard to allocation of project resources and income. That is why, the financing or controlling department must be prepared to provide detailed information on the project.

ML: It is also important for municipal companies to be supported by its owner – the municipality or the city. This may include lending financial support, relieving administrative burdens or imposing an obligation of non-discrimination of potential competition.

Who bought MWiK bonds and what resources do potential investors have?

BB: The first tranche of bonds was bought by pension funds, insurance companies which look for long-term secure investments and banks which fulfil a stabilizing role in this transaction.

The resources of potential investors amount to around 150 billion PLN (pension funds – around 60 billion, insurance companies – around 50 billion, and investment funds – around 40 billion). This is a huge sum of money and it is obviously impossible that all of it is invested in revenue bonds, but already 10% of it would exceed the required amount of own resources needed for water and sewage investments in the years 2006-2015.

MWiK bonds were awarded an investment rating by Fitch Ratings. What benefits does it bring?

ML: Investors such as pension funds want to be sure that resources invested by future pensioners will be returned on time. That is why, specialized rating agencies, such as Fitch Ratings, evaluate creditworthiness of the company and/or the municipality examining their business and investment potential.

The assessment methodology applied by these agencies allows to compare companies and municipalities form different countries. Our banks advised MWiK during the rating process. In November 2005, Fitch Ratings awarded the company and the city of Bydgoszcz a long-term BBB- investment rating.

Investment rating not only increases the number of potential bond buyers but also has a marketing effect for the company which joins the prestigious group of best borrowers in Poland. MWiK is the first company in the water and sewage sector in Poland and Central Europe to be assigned a bond rating by an international rating agency.

What role did the city authorities play in this project?

BB: Improvement of infrastructure and living conditions is one the priorities for Bydgoszcz and MWiK investments are consistent with its development strategy. From the beginning, the city gave priority to this project and continuously supported MWiK. Participation of city authorities in meetings with the rating agency and investors positively influenced the perception of the project risk.

How can banks assist beneficiaries in pursuing this type of financing and in using EU grants?

ML: In the case of MWiK revenue bonds, we have managed to combine the expectations of the issuer – by obtaining considerable financial resources – the expectations of the municipality – by ensuring timely implementation of its project and adequate level of service charges – as well as the expectations of investors by ensuring high quality income which guarantees security of invested resources in the next 18 years.

While arranging this transaction, our banks drew upon their long experience in the financial market. For over 10 years, Bank Pekao SA has been active in the municipal bond market and perfectly knows the specificity of the Polish market and Polish local governments. Citibank Handlowy is a leader in corporate bond market and is part of the world’s largest financing institution with wide international experience.

BB: We think that revenue bonds are a good long-term form of investment financing. They remove barriers to obtaining own resources for financing EU supported projects and, as a result, speed up and expand investments. EU funds must be used within a set deadline otherwise they may be irreversibly lost. That is why we believe that it is now extremely important for municipalities to prepare as many good investment projects as possible.

Implementation of these projects will help us catch up with European Union levels. With our experience we are able to obtain EU funding for many projects.

ML: Revenue bonds are an innovative form of financing in our market. The example of MWiK shows that local units of government and their companies implement modern management solutions and that their staff is well prepared for managing finance and investments in an effective and flexible manner.

BB: MWiK’s revenue bonds issue helped not only us but the company itself and the city of Bydgoszcz to gain new experience and put to work many financial and legal solutions. The results are, as we see, very good. We appreciate the confidence vested in us.

Thank you.

MM