Nasze Zdrowie VI
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ„.
27 czerwca 2005 r.
POLKARD w świetle zaleceń Unii Europejskiej
Wypowiedź prof. dr. hab. med. Grzegorza Opolskiego,
kierownika I Katedry i Kliniki Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie, konsultanta krajowego w dziedzinie kardiologii
Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główny problem zdrowotny mieszkańców Unii Europejskiej i niestety nadal są najczęstszą przyczyną zgonów i chorobowości w Polsce, pomimo sukcesów odniesionych w ostatnich trzech dekadach i spadku umieralności przedwczesnej (do 65. roku życia) z powodu zawałów serca.
Wysoka umieralność spowodowana chorobami układu krążenia świadczy o złym stanie zdrowia polskiego społeczeństwa. Odpowiedzialne za taki stan wydają się przede wszystkim niedostateczna wykrywalność i terapia zaburzeń gospodarki lipidowej, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz niezdrowy styl życia, czyli palenie papierosów, niewielka aktywność fizyczna i nieodpowiednia dieta.
Z uwagi na starzenie się społeczeństw nastąpił istotny wzrost rozpowszechnienia chorób sercowo-naczyniowych i jednocześnie wydłużenie czasu trwania tych chorób. Dlatego w krajach członkowskich powstaje coraz więcej programów, których celem jest promocja zdrowego stylu życia połączona z prewencją zawałów serca i udarów mózgu.
W Polsce niestety wskaźniki w zakresie diagnostyki i terapii chorób układu krążenia często znacząco odbiegają od wskaźników Unii Europejskiej, choć powszechnie wiadomo, że łatwa dostępność do wysokiej jakości usług medycznych przyczynia się do przedłużenia i poprawy jakości życia społeczeństwa.
W celu poprawy sytuacji zdrowotnej w zakresie chorób układu krążenia kontynuowany jest od kilku lat „Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Serca i Naczyń – POLKARD”. Należy wspomnieć, że podstawowym celem działań Unii Europejskiej w dziedzinie zdrowia publicznego jest gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie danych na poziomie wspólnotowym oraz ocena zjawisk epidemiologicznych w celu skutecznego monitorowania zdrowia publicznego, które umożliwiłyby państwom członkowskim formułowanie właściwych strategii ograniczania istotnych problemów zdrowotnych i wdrażania nowych technologii medycznych, interwencji profilaktycznych oraz metod leczenia. Zadania te zgodnie z zaleceniami Parlamentu Europejskiego spełnia POLKARD.
W ramach ogólnopolskiego programu NATPOL PLUS oraz badania epidemiologicznego na poziomie wojewódzkim WOBASZ możliwa była wnikliwa ocena epidemiologiczna w zakresie czynników ryzyka chorób serca i naczyń. Ogólnopolski rejestr ostrych zespołów wieńcowych zapewni dokładną analizę powikłań chorób serca i naczyń.
Badanie POLKARD-SPOK pozwala na ocenę sposobów leczenia pacjentów z chorobami serca i naczyń w odniesieniu do standardu w podstawowej opiece kardiologicznej. Natomiast dzięki Ogólnopolskiemu Rejestrowi Udarów Mózgu w Polsce możliwa jest analiza epidemiologiczna w zakresie czynników ryzyka udaru mózgu, analiza powikłań oraz sposobów leczenia udaru mózgu.
Misja Programu POLKARD obejmuje strategię, mającą na celu utrzymanie tempa redukcji umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce co najmniej na poziomie obserwowanym w latach 1990-2000. Do 2012 roku należy uzyskać u osób poniżej 65. roku życia ponad 30-procentową redukcję umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Aby osiągnąć ten ambitny cel, konieczne są: obniżenie poziomu cholesterolu wśród ludności do 5,0 mmol/l do roku 2007, redukcja poziomu ciśnienia tętniczego poniżej 140/90 mm Hg u osób poniżej 65. roku oraz ograniczenie nałogu palenia papierosów w Europie minimum 1% rocznie.
Podstawowym celem Programu POLKARD jest poprawa dostępności do wysokospecjalistycznych procedur kardiologicznych, kardiochirurgicznych i neurologicznych oraz innych świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób sercowo-naczyniowych w Polsce. Zakup 19 angiokardiografów pozwolił na wymianę sprzętu w doświadczonych pracowniach kardiologii inwazyjnej oraz otwarcie 5 nowych pracowni. Dzięki temu udało się zwiększyć dostępność do wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych, szczególnie w zakresie leczenia inwazyjnego ostrych zespołów wieńcowych. Kontynuowana jest organizacja ośrodków leczenia udarów mózgu, które mają na celu poprawę skuteczności leczenia udarów. W tym roku we wszystkich województwach powstaną referencyjne ośrodki diagnostyki i leczenia nadciśnienia tętniczego. Poprawa wyposażenia i infrastruktury zakładów opieki zdrowotnej pozwala zwiększyć liczbę wykonywanych procedur wysokospecjalistycznych ratujących życie i poprawiających jakość życia, a dzięki temu stopniowo zmniejszać dystans Polski do czołowych krajów Unii Europejskiej.
Propagowany przez Unię Europejską powszechny dostęp mieszkańców Wspólnoty do świadczeń prewencyjnych. Ten priorytet realizowany jest przez polski Projekt 400 Miast, adresowany do mieszkańców 400 miasteczek i wsi, którego celem jest opracowanie i realizacja ogólnopolskiego programu poprawy wykrywalności i skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych i cukrzycy.
Ponadto przeprowadzana jest edukacja prozdrowotna dzieci i młodzieży w szkołach w zakresie profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, znana jako projekt „Szansa dla młodego serca – SMS”.
Poprawa sytuacji zdrowotnej polskiego społeczeństwa jest priorytetowym elementem polityki zdrowotnej w świetle zaleceń Unii Europejskiej, która ukierunkowuje swoje działania na poprawę zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom oraz eliminację źródeł zagrożenia dla zdrowia.
Bardzo optymistyczny jest fakt, iż istnieją realne podstawy prawne do pozyskiwania środków unijnych w celu poprawy sytuacji zdrowotnej w naszym kraju i międzynarodowej współpracy w zakresie działań prewencyjnych. Zainteresowanie społeczeństwa zachowaniami prozdrowotnymi i działaniami prewencyjnymi jest szczególnie widoczne podczas organizowanych przez środowiska medyczne imprez, propagujących zdrowy styl życia. A warto pamiętać, że profilaktyka jest zdecydowanie tańsza i korzystniejsza od terapii, ale wymaga perspektywicznego spojrzenia na politykę zdrowotną kraju.
Dobrą wiadomością jest informacja Ministerstwa Zdrowia o kontynuacji misji Programu POLKARD w kolejnych latach 2006-2008. n