Energia – Środowisko
Dodatek promocyjno-reklamowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
13 września 2005 r.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA zainteresowane rozwojem energetyki atomowej

W styczniu 2005 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pt. „Polityka energetyczna Polski do 2025 roku”. W dokumencie określony został termin uruchomienia pierwszej elektrowni atomowej na lata 2021-2022. Wiadomo bowiem, że bez elektrowni atomowych nie uda się w sposób racjonalny pokryć zapotrzebowania na energię elektryczną, nawet gdyby zrealizować w maksymalnym stopniu możliwy program poprawy efektywności jej użytkowania. Na przewidywania mają wpływ wzrastające ceny paliw kopalnych, a także obowiązujące i mające wejść w życie przepisy ograniczające dopuszczalną emisję dwutlenku siarki, tlenków azotu, a przede wszystkim dwutlenku węgla.

„Polityka energetyczna Polski do 2025 roku” opracowywana była przy założeniu umiarkowanych zmian cen paliw kopalnych. Gwałtowny ich wzrost w latach 2004-2005 przesądza o słuszności wytyczonego przez rząd kierunku rozwoju źródeł wytwarzania energii elektrycznej.

Bogata literatura fachowa niezbicie dowodzi, że elektrownie atomowe należą do najtańszych źródeł energii elektrycznej o wielkiej skali, tj. zdolnych zaspokoić zapotrzebowanie na energię elektryczną w skali całych systemów elektroenergetycznych. Dowodzi tego renesans inwestowania w obiekty energetyki atomowej. Obecnie na świecie budowane są 24 obiekty o łącznej mocy 20 GW [1]. Według Royal Academy of Engineering [2], energia elektryczna z elektrowni atomowej jest tańsza o 8% niż wytworzona w elektrowni węglowej, mimo iż w kosztach elektrowni atomowej uwzględnia się również koszty likwidacji po zakończeniu eksploatacji obiektu. Z kolei wprowadzenie opłat za emisję dwutlenku węgla w wysokości 30 funtów za tonę w elektrowni węglowej zwiększyłoby tę różnicę do 54%. Analogicznie, według Lappeenranta University of Technology [3], energia elektryczna z elektrowni atomowej jest tańsza o 16% niż z elektrowni węglowej, przy braku opłat za emisję dwutlenku węgla, i o 47% tańsza przy uwzględnieniu ceny 20 euro za emisję tony CO₂ z elektrowni konwencjonalnej. Kolejnym źródłem informacji są materiały francuskiego giganta elektroenergetycznego EDF [4], według którego energia elektryczna z elektrowni atomowej jest tańsza niż z węglowej o 11% bez opłaty za emisję dwutlenku węgla, i o 33% przy cenie 15 euro za emisję tony CO₂. Z kolei Eurostaf Les Echos [5] podaje, że elektrownie atomowe są tańsze od węglowych o 12%, a według Vattenfall [6] o 8% (przy zerowym koszcie emisji dwutlenku węgla). Tak więc

wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowniach atomowych jest tańsze niż w alternatywnych elektrowniach konwencjonalnych.

Obecnie budowane elektrownie projektowane są na 60-letni okres eksploatacyjny, a dla wielu pracujących elektrowni atomowych przewiduje się przedłużenie ich żywotności o 20-30 lat.

Prawdą jest, że budowa elektrowni atomowych jest kapitałochłonna. Jednak kapitał jest do zdobycia na świecie, w Europie, a nawet w Polsce. Jego uruchomienie związane będzie przede wszystkim ze stworzeniem mechanizmów gwarantujących odpowiedni zwrot z inwestycji, a więc głównie z zagadnieniami organizacyjnymi i prawnymi. I tu właśnie zawarta jest istota problemu, nie zaś w braku potencjalnych środków na budowę elektrowni.

Budowę pierwszej elektrowni atomowej w Polsce należy widzieć w kontekście szeroko rozumianego programu rozwoju energetyki atomowej.

Na program powinno składać się

wieloaspektowe uzasadnienie korzyści dla społeczeństwa wynikających z wdrożenia nowej technologii, przygotowanie odpowiedniej legislacji, rozwiązanie problemu gospodarki odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem, przygotowanie przemysłu i infrastruktury gospodarczej do udziału w budowie tej i następnych elektrowni atomowych, przygotowanie kadr, edukacja społeczeństwa, rozwój specjalistycznych prac naukowych, badawczych, rozwojowych i lokalizacyjnych. To tylko najważniejsze z licznych prac, jakie powinny w efekcie rozwiązywać problemy organizacyjne, logistyczne, finansowe, kadrowe, ekonomiczne, społeczne, administracyjno-prawne, techniczne i inne stające na drodze budowy energetyki atomowej w Polsce.

PSE SA, na seminarium pt. „Uruchomienie programu energetyki atomowej w Polsce” w dniu 12 maja br. wystąpiły z inicjatywą opracowania takiego programu. Realizacja zadania będzie możliwa we współpracy z szerokim gronem przedstawicieli przemysłu, nauki, szkolnictwa, organów administracji państwowej i samorządowej, działaczy gospodarczych, przedstawicieli organizacji branżowych i społecznych. Celem tak szerokiego obszaru współdziałania jest opracowanie możliwie pełnego programu, obejmującego wszystkie najistotniejsze sfery i zagadnienia.

W ramach przygotowania do dyskusji nad zasadnością budowy energetyki atomowej, PSE SA rozpoczęły działania informacyjne i edukacyjne w formie seminariów i publikacji. Na łamach „Biuletynu Miesięcznego” Grupy Kapitałowej PSE rozpoczęto publikację cyklu artykułów związanych z energetyką atomową. Aktualnie omawiane są zagadnienia dotyczące wpływu elektrowni atomowych na zdrowie.

Artykuły ustosunkowują się do najczęściej formułowanych obaw, gdy myśli się o elektrowni atomowej: czy promieniowanie elektrowni spowoduje raka, czy w razie awarii elektrownia wybuchnie, jak ta w Czarnobylu, czy odpady radioaktywne spowodują skażenia środowiska i zagrożenia dla przyszłych pokoleń, jakie skutki wywołała awaria czarnobylska, czy protesty przeciwników energetyki atomowej są uzasadnione? Warto pamiętać, że historia wykorzystania energii rozszczepienia do produkcji energii elektrycznej to ponad 50 lat doświadczeń w zakresie

stosowania sprawdzonych technologii, które ciągle są udoskonalane,

zwłaszcza w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego. Obawy społeczeństwa przed energetyką atomową, które znacząco nasiliły się po katastrofie w Czarnobylu, wymagają rzetelnych informacji, jakich niestety brakuje. Dlatego też chcemy wnieść wkład w wypełnienie tej luki i zaprosić do lektury materiałów, w których znajdą się odpowiedzi na sformułowane powyżej pytania oraz wiele innych istotnych informacji.

Strategia zapewnienia dostaw ekologicznej energii po racjonalnych kosztach musi bazować na

analizie korzyści dla społeczeństwa

wynikających z rozwoju energetyki atomowej. Dlatego istotne jest przygotowanie profesjonalnego uzasadnienia zakresu i tempa rozwoju elektrowni atomowych. Uzasadnienie powinno posłużyć organom władzy państwowej do tworzenia warunków sprzyjających świadomej społecznej akceptacji energetyki atomowej. Potencjalnym inwestorom i instytucjom finansowym uzasadnienie będzie z kolei niezbędne do oceny ryzyka inwestycyjnego. Już w założeniach programu rozwoju energetyki atomowej należałoby zastanowić się nad rolą i ewentualnym udziałem państwa w realizacji inwestycji i modelem jej finansowania, będącym funkcją wyboru charakteru inwestycji – „pod klucz” lub z udziałem zamawiającego, jak również nad wymaganiami odnośnie krajowego udziału w dostawach materiałów i urządzeń czy w pracach budowlano-montażowych. Równie ważnym problemem jest ustanowienie ram prawnych dla potencjalnego dostawcy technologii atomowej, w zakresie obowiązku uzyskiwania pozwoleń i koncesji na poszczególne fazy realizacji inwestycji. Niezbędne jest również niezwłoczne rozpoczęcie procesu kształcenia fachowców na potrzeby energetyki atomowej oraz przeprowadzenie studiów lokalizacyjnych pierwszej elektrowni atomowej w Polsce.

Wychodząc naprzeciw wyżej wymienionym potrzebom,

PSE SA rozpoczęły prace analityczne

służące gromadzeniu potrzebnych informacji. Chodzi między innymi o dokonanie ekonomicznych porównań różnych technologii wytwarzania energii elektrycznej w Polsce. Ma to na celu stwierdzenie, czy niekwestionowana przewaga ekonomiczna elektrowni atomowych nad innymi rodzajami źródeł energii elektrycznej, cytowana na początku, sprawdza się również w uwarunkowaniach polskich. Chodzi także o przygotowanie uzasadnienia koniecznego zakresu prac i sformułowanie warunków budowy elektrowni atomowych w Polsce. W pracach na rzecz opracowania nowej polityki energetycznej Polski do 2025 r. horyzont prognozy nie pozwolił bowiem na określenie warunków rozwoju tej technologii w dostatecznie długiej perspektywie.

Za podstawę uzasadnienia służyć będzie profesjonalna analiza uwarunkowań rozwoju krajowego sektora energetycznego z uwzględnieniem energetyki atomowej w horyzoncie 2030 roku. W analizie będą uwzględnione aktualne prognozy cen nośników energii pierwotnej, uwzględniające ostatnie wydarzenia na światowym rynku węglowodorów, ograniczenia strukturalne i wymagania ekologiczne dla elektroenergetyki. Wyniki analizy będą służyć zarówno do społecznych konsultacji, jak i do tworzenia warunków prawnych, umożliwiających rozwój technologii atomowej.

Kolejna analiza dotyczyć będzie stanu wiedzy o potencjalnych lokalizacjach elektrowni atomowych w Polsce. Punktem wyjścia jest aktualny stan prawny związany z procesem wyboru lokalizacji oraz wnioski z badań lokalizacyjnych prowadzonych w „epoce żarnowieckiej”. Celem zaś jest wskazanie najbardziej prawdopodobnych regionów lokalizacyjnych w Polsce.

Termin uruchomienia pierwszej elektrowni atomowej, określony w „Polityce energetycznej Polski do 2025 r.”, nie jest bynajmniej odległy. Należy więc podjąć energiczne działania, w pierwszej kolejności – na rzecz opracowania programu rozwoju energetyki atomowej uzasadnionego potrzebami gospodarczymi i społecznymi kraju.

Zdaniem uczestników seminarium w dniu 12 maja br., którymi byli przedstawiciele administracji rządowej, Sejmu i Senatu, sektora elektroenergetycznego, instytutów i wyższych uczelni – budowa i realizacja programu energetyki atomowej powinna odbywać się w oparciu o silne centrum koordynujące.

Strategiczne miejsce Grupy Kapitałowej PSE w sektorze elektroenergetycznym oraz jej potencjał finansowy i kadrowy uzasadniają merytoryczne i organizacyjne włączenie się PSE SA do opracowania i uruchomienia programu rozwoju energetyki atomowej w Polsce.

Olgierd Skonieczny
Hanna Trojanowska
Departament Spraw Międzynarodowych
i Nowych Technologii PSE SA

Źródła informacji:

[1] Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej: PRIS, 17 sierpnia 2005

[2] Royal Academy of Engineering: „The Cost of Generating Electricity”, Londyn, marzec 2004

[3] FORATOM: „Sustainable Development in Practice – Testimony from the European Nuclear Industry 2005”

[4] L. Stricker, R. Seban (EDF): „Energy Strategy of Electricite de France: Status and Expansion of Nuclear Power in France”, referat na konferencji „European Energy Strategy for the 21^st Century”, Praga, 22-24 maja 2005

[5] E. Virkkala Nekhaev (Word Energy Council): „New Realities and Developments in Conventional Energy Technologies”, referat na konferencji „European Energy Strategy for the 21^st Century”, Praga, 22-24 maja 2005

[6] Vattenfall: „Energy in Poland – An Introduction to Vattenfall’s Experience as a Nuclear Utility”, prezentacja na spotkaniu w Państwowej Agencji Atomistyki, Warszawa, 31 maja 2005 n

• Informacje o firmie Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA