Infrastruktura – Środowisko – Energia
Dodatek lobbingowy do „RZECZPOSPOLITEJ”.
23 listopada 2010 r.
Kopalnia Wapienia „Górażdże”
Program ochrony bioróżnorodności
Do niedawna uważano, że działalność przemysłu wydobywczego ma wyłącznie negatywny wpływ na populację gatunków i bioróżnorodność.
W świetle ostatnich badań okazuje się, że działalność człowieka na terenach eksploatacji surowców mineralnych może wpływać pozytywnie na powstawanie siedlisk i populacje gatunków.
Teren Kopalni Wapienia „Górażdże”, gdzie wydobywany jest surowiec do produkcji cementu jest unikatowym miejscem pod względem walorów bioróżnorodności, gdzie na niewielkim obszarze można zobaczyć niezwykłą obfitość rzadkich gatunków flory i fauny.
Aby zminimalizować przyrodnicze straty związane z eksploatacją surowca, Górażdże Cement S.A. wraz z przyrodnikami z Uniwersytetu Opolskiego, organami ochrony przyrody i Nadleśnictwem Strzelce Opolskie prowadzą od 2005 r. „Program ochrony różnorodności biologicznej obszaru górniczego Górażdże Cement S.A.” Jest to jedyny tego rodzaju program w Polsce, zaś jego realizacja przebiegała w kilku etapach.
Pierwszy polegał na skatalogowaniu, inwentaryzacji i waloryzacji flory i fauny terenu Kopalni Górażdże. Wśród występujących tu 30 cennych roślin, są rzadkie i ginące gatunki, w tym chronione, m.in. kilka gatunków storczykowatych: unikatowy kruszczyk drobnolistny, buławnik czerwony, podkolan biały, gnieźnik leśny. Na terenie kopalni rosną też: miodownik melisowaty, jarząb brekinia, lilia złotogłów. Żyje tu wiele chronionych w naszym kraju gatunków płazów (traszka grzebieniasta) i gadów (gniewosz plamisty) oraz 50 chronionych gatunków ptaków lęgowych (sieweczka rzeczna, łabędź niemy, myszołów, dzięcioł czarny).
W ramach drugiego etapu ustalono i przygotowano siedliska zastępcze dla wybranych gatunków, aby w dalszej kolejności dokonać ich przesadzenia z miejsc zagrożonych eksploatacją na siedliska zlokalizowane głównie na terenach zrekultywowanych wyrobisk lub w otoczeniu kopalni.
Trzeci etap, rozłożony na kilka lat, polega na przenoszeniu najbardziej zagrożonych roślin, które znajdują się najbliżej prac wydobywczych. Do 2009 roku przyrodnicy z Uniwersytetu Opolskiego dokonali przesadzenia około 334 sztuk z czterech prawnie chronionych gatunków roślin (jarząb brekinia, gnieźnik leśny, przylaszczka pospolita, buławnik wielkokwiatowy).
Działania Górażdży nie sprowadzają się tylko do przesadzania i ratowania zagrożonych w kopalni cennych przyrodniczo roślin. Program jest szerszy, obejmuje również restytucję wymarłych gatunków, które występowały tu wcześniej. W ub.r. w ramach Dnia Ziemi młodzież z lokalnych szkół posadziła pod kierunkiem naukowców przyrodników 30 sadzonek zawilca wielkokwiatowego, rzadkiego, chronionego gatunku rośliny, który występował w okolicach Górażdży ponad sto lat temu.
W 2008 r. na terenie kopalni powstała ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna, która została zaprojektowana głównie jako przedsięwzięcie służące edukacji młodzieży szkolnej i studentów. Na liczącej ok. dwa kilometry ścieżce umieszczono dziesięć tablic opisujących walory przyrodnicze tego terenu. Ponieważ znajduje się ona w czynnej kopalni, można ją zwiedzać tylko w zorganizowanych grupach po wcześniejszym uzgodnieniu z kierownikiem Kopalni Górażdże.
Program ochrony bioróżnorodności realizowany przez Górażdże Cement SA jest przykładem na to, że można pogodzić sprzeczne – wydawałoby się – interesy przyrody i przemysłu wydobywczego. Dzięki współpracy firmy z przyrodnikami z Uniwersytetu Opolskiego udało się ocalić wiele cennych gatunków roślin, podejmuje się próby reintrodukcji gatunków wymarłych, a w przyszłym roku planuje się badania nad populacją występujących tu gatunków gadów. n
