Energia XXVI
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 61 (5834) 13 marca 2001 r.
Rola Inspekcji Ochrony Środowiska w zarządzaniu środowiskiem w województwie dolnośląskim
Inspekcja Ochrony Środowiska została powołana przede wszystkim do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody.
Oznacza to, że celem nadrzędnym jej działania jest skuteczność w zakresie egzekucji obowiązków spoczywających z mocy prawa na podmiotach korzystających ze środowiska.
Skuteczność i efektywność w tym zakresie jest związana z dysponowaniem wiarygodnymi danymi. Ważne jest także, aby można było ocenić w sposób wiarygodny i rzetelny kierunki zmian zachodzących w środowisku.
Działania kontrolne inspekcji i egzekucja obowiązków wynikających z mocy prawa są elementami skutecznymi, jeśli są prowadzone w sposób umożliwiający wdrożenie działań naprawczych. Taką filozofią kierowano się w działalności Inspekcji Ochrony Środowiska na Dolnym Śląsku, wykorzystując wszystkie instrumenty prawne i ekonomiczne.
Efektem tych działań była systematyczna poprawa stanu ochrony środowiska. Charakterystycznym zjawiskiem stał się stały spadek uciążliwości dużych zakładów przemysłowych. Wśród zakładów, które w największym stopniu wywiązały się z nałożonych zobowiązań ekologicznych są przede wszystkim Elektrownia Turów i Kopalnia Turów w Bogatyni, Zakłady KGHM Polska Miedź S.A. w Lubinie, a w szczególności Huty Miedzi Legnica i Głogów I, Zakłady Chemiczne Rokita w Brzegu Dolnym, Viscoplast S.A. we Wrocławiu, Hutmen S.A. we Wrocławiu i Zakłady Chemiczne Wizów w Bolesławcu.
Sumaryczna emisja zanieczyszczeń emitowanych do powietrza z zakładów zaliczanych do najbardziej uciążliwych dla środowiska i znajdujących się na „Liście 80” w ciągu ostatniego dziesięciolecia została zredukowana w zakresie emisji pyłu z 130 tys. ton do ok. 10 tys. ton (spadek emisji o 93%), w zakresie dwutlenku siarki z 230 tys. ton do ok. 45 tys. ton (spadek emisji o ok. 80%).
Województwo dolnośląskie oprócz problemów wynikających z jego własnej specyfiki było narażone na zanieczyszczenia napływające ze źródeł emisji zlokalizowanych poza granicami Polski. Przede wszystkim były to elektrownie spalające węgiel brunatny w Czechach i po stronie niemieckiej (Saksonia). Udział zanieczyszczeń napływowych z rejonów przygranicznych szacowano w początkach lat 80. na 70%. Udało się także i te zanieczyszczenia ograniczyć. Porozumienie ministrów ochrony środowiska Polski, Czech i Niemiec o współpracy w zakresie poprawy stanu środowiska w obszarze, który później nazwano „Czarnym Trójkątem” w dużej części wdrożone było przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Wspólny polsko-czesko-niemiecki system oceny jakości środowiska umożliwił zdefiniowanie problemów ekologicznych w tym obszarze, określił przyczyny tak dużych zanieczyszczeń i umożliwił podjęcie działań naprawczych.
To Inspekcja Ochrony Środowiska była realizatorem systemu monitoringu środowiska polskiej części „Czarnego Trójkąta”.
Wypracowane zasady współpracy z partnerami czeskimi i niemieckimi umożliwiły wiarygodną, porównywalną ocenę stanu środowiska i kreowały programy naprawcze w poszczególnych krajach, dając możliwość oceny ich skuteczności.
Efektem tych działań była znacząca redukcja zanieczyszczeń emitowanych do powietrza przez energetykę zawodową z tego obszaru. W ciągu 10 lat stężenie dwutlenku siarki, podstawowego wskaźnika energetycznego zanieczyszczenia powietrza, w punkcie pomiarowym w Czemowie – najbardziej reprezentatywnym dla zanieczyszczeń napływowych, z 48 mg/m3 średnio rocznego w 1990 roku zmalało do średnio rocznego stężenia w 2000 roku równego 9 mg/m3 (spadek o 82%).
Skuteczność działań naszych służb należy postrzegać w racjonalnych działaniach kontrolnych, w stosowaniu procedur odraczania kar pieniężnych za naruszanie wymogów ochrony środowiska w sposób zachęcający do realizacji inwestycji proekologicznych.
Wpłynęło to zdecydowanie na poprawę stanu środowiska i nie zahamowało koniunktury gospodarczej. Stosowano zasadę zapobiegania działaniom pogarszającym stan środowiska, a jednocześnie niedopuszczania do upadłości podmiotów gospodarczych.
Waldemar Kulaszka
Informacje o stanie środowiska
województwa dolnośląskiego
dostępne są na stronach internetowych
www.wroclaw.pios.gov.pl