Ochrona Środowiska XII – Systemy Zarządzania Środowiskowego
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 130 (5988) 5 czerwca 2001 r.

Rozmowa z Wojciechem Henrykowskim, dyrektorem Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji

Panie dyrektorze, dlaczego Polskie Centrum Badań i Certyfikacji wraz z Ministerstwem Środowiska objęło patronat nad nagrodą „Panteon Polskiej Ekologii” i jakie są kryteria jej przyznawania?

Równolegle z rosnącym zrozumieniem, że jakość wyrobu lub usługi jest decydującym czynnikiem konkurencyjności, wzrosło wśród kadry zarządzającej także przekonanie, że zgodność ekologiczna produktu, a także jego procesu wytwarzania, jest decydującym elementem wpływającym na wartość rynkową. Podejmowane od wielu lat działania w tym zakresie są różnorodne i wielokierunkowe, obejmują zarówno oszczędne używanie surowców, optymalizację procesów, minimalizowanie szkodliwych emisji, jak i projektowanie zdolności produktów do ich recyklizacji u schyłku życia wyrobu.

Wysiłki państw uprzemysłowionych w zakresie sprostania wymaganiom efektywnej ochrony środowiska naturalnego zaowocowały przyjęciem przez Unię Europejską Dyrektywy nr 1836/93 z dnia 29 czerwca 1993 r., wprowadzającej system EMAS (Environmental Management and Auditing System – System Środowiskowego Zarządzania i Auditowania) oraz opracowaniem norm ISO serii 14000. EMAS jest dobrowolnym systemem dla przedsiębiorstw działających systematycznie na rzecz poprawy swojego oddziaływania na środowisko poprzez opracowywanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska oraz informowanie opinii publicznej o swoich działaniach na rzecz środowiska i rezultatach tych działań. Normy ISO serii 14000 regulują system zasad zarządzania, który budową i strukturą procesów jest bardzo podobny do systemu opisanego w normach ISO serii 9000.

Obydwa systemy wymagają ustalenia polityki jakości, względnie polityki ekologicznej przedsiębiorstwa i przypisują szczególne znaczenie szkoleniu personelu. Jest zatem zrozumiałe wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania, który będzie uwzględniał w systemie zarządzania firmy obydwa aspekty: jakość i ekologię. Firmy, które wprowadziły już systemy zarządzania jakością, mogą z powodzeniem wykorzystać strukturę swojego systemu przy tworzeniu systemu zarządzania środowiskiem naturalnym.

Wiele znanych polskich przedsiębiorstw oraz przedsiębiorstw zagranicznych działających na naszym rynku, doceniając znaczenie problemu ekologii, podjęło niemal równolegle z firmami z wysoko rozwiniętych państw działania celem opracowania i wdrożenia systemów zarządzania środowiskowego i wystąpiło o jego certyfikację.

Warto podkreślić, że często wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego wiąże się dla firm z koniecznością znacznej zmiany stosowanej dotychczas technologii, zaangażowania znaczących środków finansowych oraz, co też jest bardzo ważne, koniecznością dokonania zmiany w sposobie myślenia personelu.

Ważne jest więc szerokie propagowanie podjęcia wysiłku i osiągnięcia sukcesu w tym zakresie przez polskie oraz zagraniczne firmy działające na naszym rynku. Jedną z takich form powszechnego uznania jest, wręczana na Międzynarodowych Targach Ekologicznych POLEKO, przyznawana przez firmę Geoland Consulting International pod patronatem ministra środowiska i dyrektora PCBC nagroda „Panteon Polskiej Ekologii”.

Kryterium przyznania tej nagrody jest określone jednoznacznie. Otrzymują ją przedsiębiorstwa funkcjonujące na polskim rynku, które opracowały, wdrożyły i certyfikowały w niezależnej, akredytowanej jednostce certyfikującej system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami normy ISO 14001.

W bieżącym roku firmy spełniające to kryterium zostaną uhonorowane po raz trzeci.

Panie dyrektorze, jakie są dotychczasowe osiągnięcia PCBC w zakresie certyfikacji systemów zarządzania?

Certyfikację systemów jakości rozpoczęło w 1993 roku CBJW, będące poprzednikiem Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Faktem jest, że wiele znanych polskich oraz zagranicznych przedsiębiorstw uzyskało w Centrum certyfikaty systemów zarządzania: jakością, środowiskowego, bhp. Aktualnie nasze certyfikaty posiada ponad 600 przedsiębiorstw.

Obecnie atutami, w stosunku do innych funkcjonujących w Polsce jednostek certyfikujących są niżej wymienione:

Po pierwsze: nasi auditorzy są doświadczeni i kompetentni, posiadają wysokie kwalifikacje, są przeszkoleni zgodnie z wymaganiami określonymi przez EOQ (Europejską Organizację ds. Jakości), posiadają tytuły Europejskiego Auditora Jakości i Europejskiego Menedżera Jakości i są zarejestrowani na międzynarodowej liście auditorów prowadzonej przez EOQ.

Po drugie: warto wspomnieć, że Biuro ds. Certyfikacji Systemów Jakości PCBC jest od dnia 12 czerwca 1997 roku pełnoprawnym członkiem IQNet (Międzynarodowa Sieć Certyfikacji), organizacji zrzeszającej 26. jednostek certyfikujących, w tym jednostki z krajów UE. Celem IQNet jest wzajemne uznawanie i promocja certyfikatów systemów zarządzania wydanych przez jej członków. Członkowie IQNet działają w zakresie wszystkich sektorów przemysłowych i usługowych. IQNet jest zaangażowany w zapewnieniu i rozwoju wysokiej jakości prac oceniających poprzez:

• działanie na rzecz rozwoju systemu oceny, w celu stałej poprawy biznesu,
• stałą poprawę kompetencji auditorów za pomocą środków takich, jak warsztaty, wspólne audity i szkolenia,
• dzielenie się informacjami i doświadczeniami na temat wielkości i ukierunkowania potrzeb rynkowych,
• profesjonalne planowanie źródeł oceny.

Organizacja przyczynia się także efektywnie do stałego rozwoju systemów zarządzania we wszystkich sektorach gospodarki światowej, co związane jest z wzrastającym znaczeniem systemów zarządzania w XXI wieku.

Obecnie w IQNet działają jednostki certyfikujące z 26 krajów świata, w tym jednostki z wszystkich krajów Wspólnoty Europejskiej i certyfikaty Centrum uznawane są w nich na zasadzie wzajemności.

Po trzecie: nasze ceny są konkurencyjnie niskie w porównaniu z cenami oferowanymi przez konkurencyjne organizacje certyfikujące działające na polskim rynku.

Po czwarte: posiadamy także specjalną ofertę dla małych przedsiębiorstw.

Po piąte: traktujemy swoich klientów nie tylko jako formalnie oceniający, ale jest to dla nas podjęcie z nimi współpracy.

Jaka jest oferta Centrum w zakresie innej działalności związanej z ochroną środowiska?

Centrum oferuje szkolenia personelu przedsiębiorstw w zakresie problematyki szeroko pojętego systemu oceny zgodności. Niezmiernie ważną sprawą jest szkolenie polskich kadr w zakresie wymagań stawianych przez władze europejskie (komisja UE) i rynek.

Centrum organizuje szkolenia i doskonali kadry. Ta działalność będzie stale rozwijana. Ponad 22 tysiące osób zostało już przeszkolonych na wielu typach szkoleń.

Po przeprowadzonej ocenie auditorów Europejskiej Organizacji ds. Jakości (EOQ) Centrum, jako jedyna w Polsce organizacja została uprawniona w 1996 roku przez EOQ do szkolenia i kwalifikowania Europejskich Menedżerów Jakości EOQ i Europejskich Auditorów Jakości EOQ, których tytuły są uznawane na obszarze Wspólnoty Europejskiej. Prowadzimy całą gamę szkoleń w pełni obejmujących problematykę tworzenia w przedsiębiorstwach i wdrażania systemów zarządzania jakością zgodnych z wymaganiami norm ISO serii 9000, systemów zarządzania środowiskiem zgodnych z wymaganiami normy ISO 14001 oraz systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BS 8800), systemów jakości zgodnych z wymaganiami norm EN 46000 w sektorze wytwórców sprzętu i urządzeń medycznych, systemów zarządzania jakością zgodnych z wymaganiami norm QS 9000 i VDA 6.1. w sektorze przemysłu samochodowego. Prowadzimy także szkolenia w zakresie akredytacji systemów jakości laboratoriów badawczych.

W 2000 roku uprawnienia te zostały rozszerzone o prowadzenie szkoleń i wydawanie certyfikatów europejskiego auditora środowiska, europejskiego auditora bezpieczeństwa i europejskiego auditora TQM. Wszystkich zainteresowanych szkoleniami zapraszamy do kontaktu z Centrum.

Ponadto chciałbym poinformować, że Centrum od 1999 roku prowadzi certyfikację wyrobów upoważniającą do oznaczania wyrobów ,,Eko-znakiem”

Ekoznakowanie jest jednym z elementów kształtowania proekologicznego modelu konsumpcji. Zakłada ono wyróżnianie pewnej grupy wyrobów spełniających określone wymagania ekologiczne spośród wszystkich innych tej samej kategorii, obecnych na rynku. Konsument po uzyskaniu informacji w postaci znakowania, które towary są bardziej przyjazne środowisku, prawdopodobnie zechce je wybrać.

Podstawą dla systemu ekoznakowania w Polsce stało się podpisanie przez ministra środowiska oraz dyrektora PCBC, w dniu 13 lipca 1998 roku, zasad certyfikacji na zastrzeżony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji „Eko-znak”. W Polsce na mocy ustawy o badaniach i certyfikacji (Dz.U. nr 55/93 z późniejszymi zmianami) oraz rozporządzenia ministra gospodarki w sprawie trybu certyfikacji wyrobów (Dz.U. nr 13/00) szczegółowe zasady i tryb przyznawania „Eko-znaku” oraz wzór „Eko-znaku” określone zostały przez dyrektora PCBC w uzgodnieniu z ministrem środowiska. „Eko-znak” przyznawany jest w ramach certyfikacji dobrowolnej. Certyfikat na zastrzeżony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji znak ekologiczny mogą otrzymać „wyroby krajowe i zagraniczne nie powodujące negatywnych skutków dla środowiska”. Podstawą certyfikacji na „Eko-
-znak” są wymagania dotyczące aspektów ekologicznych i zdrowotnych, określone w kryteriach dla danej grupy wyrobów, ustanowionych przez Komitet ds. „Eko-znaku”.

Podstawą certyfikacji na „Eko-znak” są wyniki badań potwierdzających zgodność z obowiązującymi kryteriami i przepisami prawnymi. Zaleca się, aby badania były wykonane przez akredytowane laboratoria. „Eko-znak” nie może być przyznawany wyrobom stanowiącym substancje lub preparaty zakwalifikowane jako bardzo toksyczne, toksyczne, niebezpieczne dla środowiska, rakotwórcze, działające na rozrodczość, mutagenne, wybuchowe, łatwo palne, szkodliwe, żrące i drażniące, zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia (Dz.U. nr 105, poz. 671). ,,Eko-znak” nie może być przyznawany wyrobom wytwarzanym w procesach, które mogą wyrządzić znaczną szkodę ludziom i środowisku oraz certyfikacja na „Eko-znak” nie obejmuje wyrobów farmaceutycznych i wyrobów rolno-spożywczych. Oczekuje się, że system certyfikacji na „Eko-znak” w Polsce będzie docelowo dostosowany do systemu ekoznakowania Wspólnoty Europejskiej. Postanowiono w pierwszym etapie wdrożenia systemu przyjmować kryteria dla ekoznakowania opracowane w UE. W przypadku, gdy nie jest to jeszcze możliwe w pełnym zakresie, modyfikować je do warunków polskich poprzez opracowywanie kryteriów oceny wyrobów przez Komitet ds. „Eko-znaku”. Proces certyfikacji wyrobu na „Eko-znak” może być prowadzony tylko wtedy, gdy istnieją ustalone kryteria oceny wyrobów. Przedsiębiorstwa zainteresowane uzyskaniem dla produkowanych lub importowanych wyrobów „Eko-znaku” mogą się zgłosić po informację o warunkach certyfikacji do PCBC. Pierwsze certyfikaty na wyroby ekologiczne zostały wydane przez PCBC w 2000 r.

Proszę pana dyrektora o podsumowanie naszej rozmowy.

Chciałbym stwierdzić, że problematyka ekologii jest ściśle związana z jakością i postęp technologiczny powoduje większe znaczenie dokonywania niezależnej oceny zjawisk, procesów, wyrobów i systemów związanych z wymaganiami prawnymi i technicznymi dotyczącymi środowiska przez niezależne akredytowane jednostki certyfikujące i badawcze. Wszystkie przedsiębiorstwa zainteresowane tą problematyką zapraszam do odwiedzenia Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji.

Dziękuję za rozmowę.

Marek Arciszewski

 

• Informacja o Polskim Centrum Badań i Certyfikacji