Ochrona Środowiska XVIII
Dodatek reklamowy do RZECZPOSPOLITEJ.
nr 268 (6648) 18 listopada 2003 r.

Strategia i działania ekologiczne

Wypowiedź Romana Walkowiaka,
członka Zarządu, dyrektora technicznego Elektrowni Turów S.A.

Strategia i działania ekologiczne Elektrowni Turów S.A. prowadzone od 1999 r. z perspektywy obecnego czasu dobrze zgrały się z harmonogramami wymagań kolejnych przepisów prawnych. Przyszłość działań naszych określona w artykule 5 Konstytucji zmieniała już wcześniej naszą filozofię myślenia w zakresie ochrony środowiska. Z jednej strony bliskość unijnych granic i świadomość wymagań, jakie muszą być spełnione, a z drugiej ekologia praktyczna, przenikająca obszary naszego życia, nasze domy, siedliska, miejsca wypoczynku sprawiały i będą sprawiały, że ekologia wywiera tak duży wpływ na gospodarkę, politykę, ekonomię i społeczeństwo.

Założenia i cele modernizacji Elektrowni Turów S.A. i jej realizacja sprostała wymaganiom zrównoważonego rozwoju, spełniając wymagania zarówno ekologiczne, społeczne, jak i gospodarcze. Spełnienie i pogodzenie wszystkich wymagań nie było proste, gdyż zarządzanie środowiskiem ma bardzo silne przełożenie na ekonomiczne parametry gospodarki. Wykorzystanie czystych i nowoczesnych technologii wiąże się z podnoszeniem kosztów produkcji, a to znajduje swoje odbicie w cenie energii.

Najważniejsze problemy „Czarnego Trójkąta” z udziałem Elektrowni Turów S.A. zostały rozwiązane. Wskaźniki ekologiczne czystości powietrza i wód spełniają normy.

Następny rozdział działań przyjęty w strategii Elektrowni Turów S.A. to ekorozwój, który spełni przepisy Unii Europejskiej, a regionowi i lokalnej społeczności zapewni rozwój w skonsolidowanych strukturach.

Obecnie nasze działania skupione są na wymagania wynikające z przepisów Unii Europejskiej. Trwające od kilku lat negocjacje z Unią Europejską, mające za zadanie między innymi ujednolicenie przepisów, dotyczą również ochrony środowiska.

26 października 2001 r. zamknięto wstępne negocjacje dotyczące obszaru „środowisko”.

W dokumencie zamykającym negocjacje znalazły się między innymi takie postanowienia, jak:

• obowiązek takich zmian w prawodawstwie w zakresie ochrony środowiska, by w dniu przystąpienia obowiązywały w Polsce takie same przepisy, jak w Unii Europejskiej,
• wymóg pracy wszystkich nowych (w rozumieniu przepisów UE) instalacji zgodnie z obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej dyrektywami.

W związku z powyższym minister środowiska podpisał 4 sierpnia br. rozporządzenie „W sprawie standardów emisyjnych z instalacji i sposobów postępowania w razie zakłóceń w procesach technologicznych i operacjach technicznych dotyczących eksploatacji instalacji i urządzeń”.

Dla Turowa najważniejsze działania to sukces i postęp w zakresie Systemu Zarządzania Jakością ISO, LCP, IPPC oraz handel emisjami.

Dyrektywa w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (IPPC) wprowadza do prawa ochrony środowiska instrumenty, których celem jest dostosowanie metod planowania i prowadzenia produkcji do wymogów zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju, tak aby zapewniony został wysoki poziom ochrony środowiska jako całości, poprzez zintegrowane traktowanie całego procesu zapobiegania emisjom lub maksymalizowanie ich redukcji.

Do prawa ochrony środowiska obowiązującego w Polsce od października 2001 r. przetransponowano prawie w całości zapisy dyrektywy IPPC.

Jednym z ważniejszych elementów, dotyczących elektrowni jest konieczność uzyskiwania pozwoleń zintegrowanych.

Dotychczasowe pozwolenia na użytkowanie środowiska i jego zanieczyszczanie były wydawane osobno dla każdego rodzaju zanieczyszczeń i uciążliwości i nie były ze sobą skorelowane.

Pozwolenie zintegrowane oprócz określenia dopuszczalnych poziomów czy też ilości, powinno również podawać sposoby ich osiągania.

Instalacje objęte pozwoleniem zintegrowanym powinny spełniać wymagania ochrony środowiska wynikające z najlepszej dostępnej techniki oraz nie będą mogły przekraczać granicznych wielkości emisyjnych charakteryzujących tę technikę (BAT).

Procedura uzyskiwania pozwolenia zintegrowanego nie różni się specjalnie od dotychczasowej praktyki uzyskiwania pozwoleń cząstkowych. W obydwu przypadkach wymagane są np. analizy, operaty, dokumentacje techniczne, dane bilansowe, wyniki pomiarów itp. Nowością zasadniczą jest konieczność złożenia tych dokumentów jednocześnie, a ich opracowanie powinno zawierać dane z tych samych okresów oraz być spójne.

Kolejną nowością jest możliwość negocjowania wielkości parametrów, o których wiemy że będą przekroczone, jeżeli przedstawimy we wniosku program dostosowawczy. Wynegocjowany program dostosowawczy, którego czas realizacji nie może przekroczyć sześciu lat, będzie dołączony do pozwolenia.

Pozwolenie zintegrowane, mimo że oparte o jednakowe normy, jest dla danego zakładu dokumentem unikalnym z racji uwarunkowań i wydawane na wszystkie obszary wynikające z działalności zakładu.

W pozwoleniu określa się:

• limity emisji (do wody, powietrza, hałas),
• korzystanie z zasobów (woda, powietrze, paliwo, energia, chemikalia itp.),
• zapobieganie wypadkom,
• funkcjonowanie urządzeń oczyszczających oraz ich konserwację, remonty oraz opomiarowanie,
• monitoring własny (pomiary, obliczenia),
• sprawozdawczość.

Przyjęte w pozwoleniu normy nie mogą naruszać szczegółowych dyrektyw obowiązujących w Unii Europejskiej.

Pozwolenie zintegrowane wydawane jest na czas określony, nie mogący przekroczyć 10 lat i analizowany w trakcie jego trwania przez organ go wydający nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Aby zdobyć doświadczenia we wprowadzaniu nowych przepisów ochrony środowiska, a w szczególności wydawaniu pozwoleń zintegrowanych, wytypowano w wybranych województwach zakłady i objęto je programem pilotażowym. Przedsiębiorstwa te wraz z organami terytorialnymi będą „przecierać” drogę innym zakładom do uzyskiwania pozwoleń zintegrowanych.

W Elektrowni Turów S.A. opracowano już projekt pozwolenia zintegrowanego, który obecnie, po konsultacjach, jest poprawiany.

W Elektrowni Turów S.A. poza tym stworzyliśmy system procedur, których wymagania mieszczą się w ogólnej strategii Zarządu. W dziedzinie ekologii można wyróżnić pięć dziedzin działania, a mianowicie:

• zarządzanie ekologią w elektrowni,
• działalność inwestycyjną polegającą na wprowadzaniu nowoczesnych technologii i urządzeń dających obniżenie emisji zanieczyszczeń,
• działalność remontowo-eksploatacyjną polegającą na utrzymaniu w dobrym stanie technicznym urządzeń i instalacji, umożliwiając niską emisję zanieczyszczeń,
• działalność ruchową polegającą na prowadzeniu ruchu urządzeń z uwzględnieniem na bieżąco kontroli emisji zanieczyszczeń i takie prowadzenie ruchu urządzeń, by utrzymywać minimalne emisje zanieczyszczeń,
• działalność propagandową umożliwiającą tworzenie w opinii publicznej krajowej i zagranicznej wizerunku elektrowni jako elektrowni ekologicznej produkującej czystą energię.

Wszystkie ww. dziedziny są obecnie z powodzeniem realizowane przez kierownictwo Elektrowni Turów. W strategii postępowania na najbliższy okres należy więc pracować jedynie nad doskonaleniem i rozszerzeniem prac w ramach poszczególnych dziedzin działalności.

I tak, aby skutecznie zarządzać ekologią należy wykonać następujące zadania:

• opracować wytyczne prowadzenia ruchu urządzeń uwzględniające wymagania ochrony środowiska i ekonomikę produkcji energii elektrycznej,
• kontynuować prace zmierzające do rozpoznania wymagań ekologicznych planowanych do wprowadzenia w najbliższych latach w UE i opracować program oraz strategię postępowania na okres, kiedy będą obowiązujące dla Elektrowni Turów,
• sporządzić 3-letni i roczne plany poprawy ochrony środowiska zawierające zadania do realizacji w dziedzinie ekologii – plan taki jest tworzony z wysokim priorytetem przed utworzeniem planów inwestycyjnego i remontowego, a zadania z niego wchodzą do pozostałych,
• utworzyć procedury badania i wyjaśniania przekroczeń emisji i nieprawidłowego działania urządzeń mających wpływ na emisję zanieczyszczeń na wzór badania awarii – takie badania dyscyplinują wydziały odpowiedzialne za utrzymanie urządzeń w dobrym stanie oraz za ruch urządzeń, pozwala to również wykryć wszelkie nieprawidłowości organizacyjne,
• wdrożyć normy ISO 14000 w zakresie zarządzania ochroną środowiska w Elektrowni Turów S.A. – przyjęty termin to 1 marca 2004 r.,
• prowadzimy prace przy poszukiwaniu różnych sposobów gospodarczego wykorzystania produktów spalania węgla i odsiarczania spalin,
• opracowujemy, wspólnie z Kopalnią Węgla Brunatnego „Turów” program rekultywacji wyrobiska produktami spalania węgla i odsiarczania spalin,
• nawiązaliśmy współpracę ze specjalistycznymi zakładami w zakresie utylizacji innych odpadów powstających w elektrowni.

Sprostanie wymogom przepisów ochrony środowiska wymaga stosowania najnowszych technologii, a wiąże się to z działalnością inwestycyjną. Należy jednak nie zapominać o ekonomii, dlatego też określono do realizacji kierunki już rozpoczęte lub konieczne do realizacji z powodu konieczności spełniania wymagań przepisów ochrony środowiska.

Kierunki te to:

• kontynuacja III etapu modernizacji bloków i wyłączenia z eksploatacji bloku nr 7,
• kontynuacja wdrażania systemu ciągłych pomiarów i rejestracji emisji zanieczyszczeń do rozliczania opłat za korzystanie ze środowiska,
• zdefiniowanie innych zadań inwestycyjnych w dziedzinie ekologii na najbliższe trzy lata, m.in.:
  • dotyczące wyeliminowanie sadzy w spalinach powstającej podczas rozruchu kotłów,
  • dotyczące hermetyzacji ciągów technologicznych węgla, popiołu i sorbentu, zapobiegające wtórnemu pyleniu, np. rozładunek kamienia wapiennego, formowanie pokładów z produktów spalania przy rekultywacji wyrobiska w KWB,
  • dotyczące ograniczenia hałasu emitowanego przez urządzenia elektrowni, jak np. w zakładzie produkcji sorbentów.

Prawidłowa eksploatacja pracujących urządzeń pozwala utrzymanie zakładanych parametrów procesu (również emisji) na właściwym poziomie.

Dlatego też należy:

• wykonywać remonty urządzeń w niezbędnych zakresach umożliwiających utrzymanie dużej dyspozycyjności i niskiej emisji zanieczyszczeń,
• prowadzić badania nad optymalizacją procesów spalania w kotłach fluidalnych w kierunku obniżenia zużycia sorbentu przy dotrzymaniu norm emisji zanieczyszczeń,
• prowadzić badania nad modyfikowanymi sorbentami dla kotłów fluidalnych i pyłowych,
• podjąć prace zmierzające do zmniejszanie ilości wody zużywanej dla utrzymania czystości przez uszczelnianie „brudnych” procesów technologicznych oraz wprowadzanie technologii odkurzania w miejsce zmywania.

W celu prawidłowego prowadzenia produkcji należy:

• prowadzić ruch urządzeń przy optymalnej pod względem kosztów i wymagań norm ochrony środowiska emisji zanieczyszczeń – dla umożliwienia tego należy:
  • opracować metodę bieżącej oceny przychodów z produkcji energii elektrycznej oraz wydatków ponoszonych z tytułu opłat za emisję i odbiór produktów spalania i odsiarczania umożliwiającą na bieżąco podejmowanie przez obsługę bloków, optymalnych pod względem kosztów, decyzji ruchowych,
  • opracować zasady konkursu dla obsługi bloków na najlepszy wskaźnik obniżenia emisji przy najniższych kosztach produkcji energii, celem utworzenia ekologicznego rankingu bloków,
  • opracować operacyjne metody dotrzymania norm emisji zanieczyszczeń w sytuacjach awaryjnych,
• przestrzegać technologii nawilżania popiołu i zraszania terenu rekultywowanego wyrobiska KWB Turów, aby ograniczyć wtórne pylenie w czasie transportu popiołu oraz rekultywacji.

Umiejętność zaprezentowania efektów działań zmierzających do poprawy ochrony środowiska daje nową jakość w ocenie zakładu tak w oczach władz, jak i społeczeństwa.

Dlatego też należy:

• informować społeczeństwo o tym, jaką część ich domowych budżetów, pokrywającą koszty zużycia energii elektrycznej, przeznacza się na ochronę środowiska,
• wdrożyć normy ISO 14000, ponieważ jest to wyjście naprzeciw ochronie społeczeństwa,
• informować społeczeństwo w mediach o konkretnych działaniach na rzecz środowiska,
• zapraszać członków rządu, władz wojewódzkich i lokalnych oraz władz lokalnych sąsiednich krajów do Elektrowni Turów S.A. celem prezentacji osiągnięć, ponieważ je rzeczywiście posiadamy,
• kontynuować wspólnie z władzami miasta Bogatynia i powiatu program likwidacji odpadów uciążliwych i niebezpiecznych,
• kontynuować współpracę z kierownictwami szkół w powiecie zgorzeleckim, celem rozpowszechnienia wśród młodzieży szkolnej wiedzy ekologicznej i osiągnięć Elektrowni Turów S.A. w tym zakresie,
• kontynuować współdziałanie w zakresie monitoringu imisji na terenie gminy i powiatu.

Podsumowując, realizacja programu modernizacji Elektrowni Turów S.A. to spełnienie wielu oczekiwań. I tak:

• na poziomie centralnym:
  • jest zgodny z programem rozwoju i unowocześnienia polskiej energetyki,
  • zapewnia bezpieczeństwo energetyczne południowo-zachodniej Polski,
  • jest zgodny z polityką ekologiczną państwa,
  • jest realizacją międzynarodowych zobowiązań oraz zgodny z harmonogramem i wymogami Wspólnoty Europejskiej,
  • zapewnia dotrzymanie aktualnych i perspektywicznych norm ochrony środowiska, zapewnia ożywienie produkcji krajowej,
• na poziomie województwa i powiatu:
  • zapewnia na długie lata aktywność gospodarczą regionu,
  • jest zgodny z ekologiczną polityką województwa (porozumienie między Wojewodą Dolnośląskim a Elektrownią Turów S.A.),
  • pozwala na wykorzystanie istniejących zasobów węgla brunatnego przez Elektrownię Turów S.A.
• dla Elektrowni Turów S.A.:
  • utrzymanie zatrudnienia w perspektywie do 2035 r. oraz zaspokojenie potrzeb osobowych pracownikom (łącznie z pracy na rzecz Elektrowni Turów S.A. oraz Kopalni Węgla Brunatnego „Turów” S.A. utrzymuje się około 50 tys. osób),
  • obniżenie uciążliwości zakładu dla środowiska naturalnego, zmniejszenie gospodarczego korzystania ze środowiska oraz poprawa komfortu zamieszkania w rejonie bezpośredniego oddziaływania zakładu,
  • odbudowanie źródła czystej ekologicznie energii elektrycznej nadającej się do wymiany międzynarodowej.

Naszym obowiązkiem i powinnością jest szukanie wspólnego mianownika dla potrzeb społecznych i wymagań środowiska.

Tak jak ekorozwój stał się codziennością w naszym działaniu, tak rynek energii ze stawianymi wymogami, handlem emisjami, regulacyjnością i bezpieczeństwem Krajowego Systemu Energetycznego staje się podstawową formułą działalności.

Elektrownia Turów S.A. przygotowuje się także do produkcji „zielonej energii” na bazie pozyskiwania biomas, które mogą być spalane z węglem brunatnym w kotłach fluidalnych. Próby takie chcemy wykonać w 2004 roku.

Potwierdzeniem naszych proekologicznych działań jest przyznanie prestiżowej międzynarodowej nagrody Green Apple Award, którą wręczono Elektrowni Turów 6 listopada tego roku w Londynie, w Izbie Gmin parlamentu angielskiego. n

Elektrownia Turów S.A.
59-916 Bogatynia
ul. Młodych Energetyków 12
tel. (075) 773-49-00, fax (075) 773-40-02
e-mail: [email protected]
www.eltur.com.pl

• Informacje o Elektrowni Turów S.A.